Ma’lumotlar. Rеjа

– rasm. 9.2 – rasm.

Bunda o’lchanadigan tok I yo’lida tarmoq hosil bo’ladi: bitta tarmoqning qarshiligi R_sh bo’lgan shunt, ikkinchi tarmoqni esa qarshiligi R_o’ bol’gan o’lchash mexanizmining g’altagi hosil qiladi va tarmoqlar o’rtasida tok ularning qarshiligiga teskari proporsional ravishda taqsimlanadi.

^Io`m
<sup>I</sup>sh
<sup>R</sup>sh <sup>R</sup>o`m

; yoki bu ifodani quyidagicha yozsak,

^(nIo’m ^{– I}o’m^)Rsh^=Io’m^Ro’m^.

U holda, shuntning zarur qarshiligi
n – shuntlash koeffitsiyenti deyiladi.
^Rsh
_ ^Ro`m
n 1
ga teng bo’ladi va bu yerda

Shuntning to’rtta qismasi bo’lib, ikkitasi tok qismasi deyilib, shuntni o’lchanadigan tok zanjiriga ulash uchun, qolgan ikkitasi potensial qismasi bo’lib, o’lchash mexanizmi tarmog’iga ulash uchun xizmat qiladi. To’rtta qisma

kontaktlar o’tish qarshiliklarining shunt va o’lchash mexanizmi o’rtasida tokning taqsimlanishiga ta’sirini yo’qotish uchun zarur. Shunt temperatura kengayish koeffitsiyenti juda kichik bo’lgan mahsus qotishma – manganindan tayyorlanadi.

2. 
   Q’oshimcha rezistorlar – nominal kuchlanishda vol’tmetr tokini uning nominal qiymatigacha I_{v nom} cheklash uchun xizmat qiladi. (9.2 - rasm). Vol’tmetr o’lchash mexanizmining chulg’ami asbobning ko’rsatkichi butun shkala bo’yicha og’adigan tokka nisbatan xisoblanadi. Bu tok vol’tmetrlarda juda kichik (tahminan 0.1?50 mA) bo’ladi. O’lchash mexanizmi mis chulg’amining qarshiligi R_v nisbatan
   

katta emas, u qo’shimcha resistor qarshiligi bilan
^Ivnom ^ _
^Unom
R_v  R_к 
bo’lguncha

ko’tariladi va qo’shimcha rezistorning zarur qarshiligi R_q=R_v(m-1) bo’ladi.
Qo’shimcha rezistorlar manganin yoki konstantadan tayyorlanadi. Bu esa butun o’lchash zanjirining qarshilig o’zgarmas bo’lishi, temperatura va o’zgaruvchan tok chastotasiga bog’liq bo’lmasligini ta’minlashi zarur.
Qo’shimcha rezistorlar bilan vol’tmetrlar va fazometrlarning kuchlanish zanjirlari, chastotomerlar kabi asboblar ta’minlanadi.
O’zgaruvchan tok qurilmalarida yuqori kuchlanishlarda vol’tmetrlar va o’lchash asboblarining kuchlanish zanjirlari kuchlanishni o’lchash transformatrlari orqali ulanadi.

3.