Yorug’lik nuri ta’siri. Yoruglik nurlanishi katta masofalarga bir lahzada tarqalib, turli materiallarni eritish, yondirish, himoyalanmagan odamlar va hayvonlarni kuydirish yoki ularning himoyalanmagan terisini turli darajada kuydirish, ko’zni zararlash, o’rmonlarda va aholi yashaydigan punktlarda yong’in chiqarish xususiyatiga ega.
Yorug’lik nurlanishning ko’zga ta’siri. Yorug’lik nurlanishi ko’zga tushganda (ayniqsa tunda, chunki ko’z qorachig’i kengaygan bo’ladi) ko’z qamashishi kuzatiladi. Ko’z qamashishi vaqtincha davom etadi. Bunga sabab ko’zdagi rodopsin pigmentining (to’q qizil rang) kamayishidir. Agar nur yaqin masofadan ko’zga ta’sir qilsa, ko’zning to’r pardasi qo’yadi va typg’un ko’rlik holati vujudga keladi. SHuning uchun osmonda birdan chaqnash yuz berganda unga qarash mumkin emas.
Yorug’lik nurlanishini harbiy qurollarga ta’siri. Yorug’lik nurlanishi faqat odamlarga ta’sir qilib qolmasdan balki harbiy qurollarga, texnika vositalari, rezina buyumlar, detallar, giloflar, harbiy vositalarga, bo’yoqli yuzalarga ham ta’sir ko’rsatadi. Buning natijasida ularning yonib ketishi yoki bo’lmasa kuyib ko’mirga aylanishi kuzatiladi.
O’tuvchan radiatsiya tarifi. O’tuvchan radiatsiya-yadro portlashida chiqadigan ko’rinmac va sezilmas gamma-nurlar hamda neytronlar oqimidan iborat: Bunga yadro portlash energiyasining taxminan 5% ni sarflanadi. Yadro portlashi sodir bo’lgandan 15-20 sekund o’tgach yadro va termoyadro reaktsiyasi natijasida gamma-nurlar, neytronlar oqimi, alfa-va beta zarrachalirining juda kuchli oqimi tarqaladi. Lekin o’tuvchan radiatsiyaga faqat gamma-nurlar va neytron oqimi kiradi, alfa-va beta-zarrachalarining havoda bosib o’tgan yo’li kalta bo’lganligi uchun, ularda o’tuvchanlik xossasi kam.
Gamma nurlari tarifi. Gamma-nurlar nur energiyasining ayrim fotonlari oqimidan iborat bo’lib, to’g’ri chiziq, bo’ylab yorug’lik tezligida (300 000 km.sek) tarqaladi. Gamma-nurlarining havoda bosib o’tgan yo’li yuzlab metrlarni tashkil qiladi, shuning uchun o’tuvchanlik xossasi cheksiz bo’lib hisoblanadi. Uning o’tuvchalik xususiyati beta-zarrachalarnikiga qaraganda 50-100 barobar kuchli rivojlangan.
Jang maydonidagi relef va oddiy himoya qurilmalarining himoyalovchi xususiyatlari. Kimyoviy va bakteriologik qurollarning qo‘llanilishi va ularni tashuvchi konteynerlar. Zararlangan xududlarda harakatlanish. Qo‘shinlar (bo‘linmalar) tomonidan olib boriladigan degazatsiya, dezinfeksiya va dezaktivatsiya ishlari.
