Zarba to’lqinini tarqalish tezligi. 3arba to’lqini oldingi 1000 metrni 2 sekundda, 2000 metrni 5 sekundda, 3000 metrni 8 sekundda o’tadi, shu vaqt orasida kishi osmonda yorug’ shulani ko’rishi bilan yashirinishga ulguradi va zarba to’lqini shikastlashidan saqlanib qoladi.
Zarba necha foyizni tashkil qiladi. Zarba to’lqini yadro portlashi vaqtidagi asosiy shikastlovchi omil bo’lib hisoblanadi vajami portlash energiyasining taxminan 50% shu omilga to’g’ri keladi.
Zarba to’lqini odamlarni, harbiy texnika vositalari, qurollarni, fortifikatsion inshootlar, mol-mulklarni shikastlaydi va ko’p vayronagarchiliklarni keltirib chiqaradi. Kishilar zarba to’lqinidan bevosita yoki bilvosita - imoratlardan tushgan narsalar, daraxtlarning sinib yoki ag’anab tushishi va boshqalardan zarar ko’rishi mumkin.
Zarbani shikastlash omili. SHikastlanishning asosiy sababi zarba to’lqini ta’sirida atmosfera bosimining keskin oshib ketishidir. Buni odamlar zarba deb tasavvur qiladilar, bundan tashqari, odam tezlanish bosimini sezadi va shu tufayli yiqilishi yoki og’ib ketishi mumkin. Zarba to’lqini ta’sirida odamning turlicha mexanik jarohatlanishi: tomir va to’qimalari uzilishi, suyaklari sinishi, nog’ora pardasi yirtilishi va boshqalar kuzatiladi:
Zarba to’lqinidan ximoyalanish. Jang maydonlarida zarba to’lkinidan saklanish uchun turli xil pana joylar, okoplar, xandaqlar, chuqurliklar va boshqa yashirin joylardan foydalaniladi Pana joylar, xandaqlar va okoplar zarba tulqinini 3-10 barobar kamaytiradi.
Yorug’lik nurlanish. Yorug’lik nurlanishi - yadro portlashidan hosil bo’lgan olovli shardan chiqadigan va nihoyat darajada ko’p kuydiruvchi issiklik energiyasi tarqatadigan yorug’lik nuri oqimidan iborat. Yadro portlashi jami eneryaning taxminan 35% i yorug’lik nurlanishiga to’g’ri keladi. Yorug’lik nuri tarqalishi 8-15 sekund davom etadi, bu nur faqat to’g’ri yo’nalishda tarqaladi. SHaffof bo’lmagan har qanday to’siq yorug’lik nurlanishi ta’siridan saqlab qoladi.
