Masalli folkloru 2
Yüklə 2,37 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Toplayıcılar
- Söyləyicilər
- Toplayıcı
Söyləyicilər:İmanqulu Məmmədov, doğum tarixi 1949, təhsili ali, Səmidxan kəndi Nizami Həsənov, doğum tarixi 1964, təhsili orta, Səmidxan kəndi Həsən Allahverdiyev, doğum tarixi 1968, təhsili ali, Səmidxan kəndi Mədinə Həsənova, doğum tarixi 1941, təhsili 7 illik, Xırmandalı kəndi Vaqif Əzizov, doğum tarixi 1942, təhsili orta, Hacıtəpə kəndi Məmmədhüseyin Həsənov, doğum tarixi 1928, orta ixtisas, Masallı şəhəri Musarza Mirzəyev, doğum tarixi 1958, təhsili ali, Mahmudavar kəndi Şirvan Əbilov, doğum tarixi 1932, təhsili ali, Mahmudavar kəndi Qorxmaz Əliyev, doğum tarixi 1952, təhsili orta ixtisas, Qəriblər kəndi Nazilə Hüseynova, doğum tarixi 1959, təhsili ali, Həsənli kəndi Toplayıcılar:Füzuli Bayat Nuridə Muxtarzadə Çıçək Əfəndiyeva Könül Hümmətova 26. OVÇULUQKəttə birinci ovcu mən olmuşam. O quş qalımıyıb mən vurmamış olam: qajğaldağ, doxdox, gərəf, ördək, qaz, qaratoyuq... Ancaq bəzi quşları vurmaq olmaz, bəzilərinin də əti yeyilməz. Məsələn, qu quşunu vurmaq olmaz. Cünki biri erkək, biri dişidi. Birin vursan, o biri yaşamaz, ölər. Cütdülər, birin vursan, o biri dərtdən ölməlidi. Harda olsa, bağrı cattıyıb ölür. Ona görə də qu quşunu ovlamaq günahdı. Məsələn, ağ vağ var, qara vağ var, qarğa var, buları yeməy olmaz, əti acıdı, həm də qaradı. Ən yaxşı quş əti turacdır, bizdə çox az olur, Talışda olur. Əvvəllər quş tutmaq üçün cələ qurardılar. Bizim vaxtımızda sələ olmuyub, kecmişdə olub. İnidi tüfəglə ova gedirik. Ovun da vaxtı var. Quşlar bala çıxardanda ov olmaz, günahdı. Yumurta üsdündə kürt yatan quşu vurmazlar. Ov payızın sonu ilə qışda olur. * * * O vaxtı bolluğ olub da ölkədə, təbiət də belə zəngin imiş, hər şey var imiş, quş, balıq, mer-meyvə, çörəh. Ov da həmişə bol olurdu. Bizdə səl qoyardılar, tor qururdular. Bi dənə ağac belə burda basdırırdılar, bi dənə ağac da burda. Bu ağajdarın məsafəsi hardasa, bir-birinə 50 metrə olur. Tor hörüllər, onun bu tərəfinə ciyə keçirdilər, aşağısına da ciyə kecirdirdilər. Bunu belənci cəkillər, biri yuxarıdan gəlir, biri aşağıdan. Bunu gətirillər, bir 20 metrə o tərəfdə, orda balaca şey düzəldillər, küləş müləş töküllər, gecə oturullar orda, ciyə də bunun əlində. Quş gecə gələndə ilişir buna. İlişən kimi, aşağasın çəkillər. Çəkəndə bu qatdanır. Quş qalır orda. Bir gecədə bəlkə bir 150-200 cür quş tutarmışdar. Yaşılbaş olur-du, gərəf, qajğaldağ var, nə bilim cürbəcür olur də. Onnan 100 dənə tutanda birin buraxarmışdar. Kəndimizin adəti olub da belə. Yəni Allah-taala deyir ki, insan, qənaətcil, rəhmdil olmalıdır. Bu da insanın humanistliyidir də. * * * Atam Qəribəli yaman qoçax kişi olub. Onun bir tüfəngi var idi. Ova gedərdi, bir qaracücə, qaratoyuğ vurardı, gətirərdi bi də görərdün. Belə, belə günün keçirdərdi. Bir gün yenə gedər bıra dərəyə ova, helə şey üçün, quş üçün. Birdən bi canavara rast gələr, amma qorxmaz. Çox curətdi kişi idi. Bı canavara atar bir-iki güllə, opşem yaralıyar canavarı. Gələr vırar öldirər, elə orda kəsər doğrıyar, sürüyüb gətirər evə. Onunçün bular elə belə bi şey idi. Söyləyicilər:Xeyrulla Həsənov, doğum tarixi 1937, təhsili orta ixtisas, Xırmandalı kəndi Şirvan Əbilov, doğum tarixi 1932, təhsili ali, Mahmudavar kəndi Qorxmaz Əliyev, doğum tarixi 1952, təhsili orta ixtisas, Qəriblər kəndi Toplayıcı:Füzuli Bayat İÇİNDƏKİLƏR İKİNCİ KİTABA ÖN SÖZ 5 Füzuli BAYAT 13 1. ADƏT-ƏNƏNƏLƏR 14 Söyləyicilər: 22 Toplayıcılar: 22 2. DOĞUM ADƏTLƏRİ 22 Söyləyicilər: 31 Toplayıcılar: 32 3. YAS ADƏTLƏRİ 33 Söyləyici: 36 Toplayıcı: 37 4. XALQ HƏKİMLİYİ 38 4.1. Müalicə üsulları 38 4.2. Umma 47 4.3. Çilə 49 4.4. Pambığça 52 Söyləyicilər: 53 Toplayıcılar: 54 5. İNANCLA BAĞLI MÜALİCƏLƏR 55 Qorxuluğun götrülməsi 1 57 Qorxuluğun götrülməsi 2 58 58 Qorxuluğun götrülməsi 3 58 Ruh ölçmə 1 59 Ruh ölçmə 2 59 Ruh ölçmə 3 60 Ruh ölçmə 4 61 Göbəkdüşmə 61 Söyləyicilər: 64 Toplayıcılar: 65 6. XALQ BİLİCİLƏRİ VƏ YA TÜRKƏÇARƏLƏR 66 6.1. Həbəçilik 67 6.2. Çöpçülük 76 6.3. Sınıqçılıq 77 Söyləyicilər: 81 Toplayıcılar: 81 7. MƏZƏLİ, GÜLMƏLİ, QƏRİBƏ ƏHVALATLAR 82 Alışoğlu Mürsəl 82 Duz əhvalatı 82 Bəyin ülgüc pulu 83 Dua lüt bədənə yazılmalıdır 84 Giv məsələsi 85 Üstünə qussan da yeyəcəm 86 Plov məsələsi 88 Nəfsim çəkir 88 Duzlu yemək 89 Yumurta davası 89 Mülayim olmayıb sərt olsa.... 90 Bir eşşəyin hesabın verə bilmişdim ki... 91 İç eləmə 93 Tarı günü 94 Nə üçün dəstamaz alırdın 94 Qoy luğab salsın 95 Mənə deyib indi gələcəm 96 Niyə yemədin? 96 Hacı uşaqdır 97 Onsuzda qılmayacaq 97 Çimməkdən uzun çəkdi 98 Demişdim gəlib aparacaq, gördün apardı 99 Şükür ki yolu var imiş 100 Dəli Həbinin müsəlla mərsiyyəsi 101 Deynən mənə yun lazımdır 102 Surra Bədirin güləşməyi 103 Qatıq əhvalati 104 Cəfərin hayıf çıxması 105 Guya mən ölmüşəm 106 Dəli Cəfər 106 Kosara əhvalatı 108 Bozu kişinin həftə bazarı 109 Qoy çay bişsin 109 Bozu bulağı 110 Yandım Xanəli 110 Pud alan Kərim 111 İmməlinin cəhdi 112 Kasıb Zərbəlinin hazırcavablığı 114 Nəhəng pəhləvanın xasiyyəti 114 Hopp, çı nığılə? 115 Hə, indi islanmışam 115 Şüşə çəkərəm 116 Şıxəli, sən yaxşı bilərsən 116 Mollalar düşüblər Zülfüqarın çayına 117 Hərəniz on manat verin 117 Mahmudavarı sökərəm, yenidən tikərəm 118 İlahi, hamı qırılsın, təki mən qalım Nisə xanımla 118 Fətullanın çuxası 119 Donuz soyan Demon 119 Gələr ahu bu kəməndə 119 Qızı qaçırmağ istədik 120 Höcət əmi 121 Adə, bu ölüb ki 121 Sənə görə üc dəfə vurmuşam 122 Arif, mən, Yadigar 123 Sənin atan qanan kişidi də 124 Allah sənin də ölülərinə rəhmət eləsin, mənim də 125 Süleyman peyğəmbər 125 Yalançı molla 126 Öl öldüyün yerdə 127 Qonaq çağırır 127 Gecə qonağı 128 Bir yerdə baxarıq 129 Tanıyıram, mənim qonşumdu 129 Sabah qaytaracağam 129 Xaşıl 130 Nə istiyirsən 131 Xiyabanı balaca tikə bilmirdin? 131 Həmişə təmizlikdə 131 Nə boyda xaraba tikirsən 131 Bu gün arvad hamamıdır 132 100 manata doldura bilirsən? 132 Orucu batil sayılır 132 Üzüm qaradı qardaş 133 At xəndəyə 133 Elə ağlayarsan ki 134 Səkkizdən çıxardacağam 134 Çimməsinlər də 134 Üç dəfə tullanmışam... 135 Juk Zakirin əhvalatları 135 Kişi söhbəti 136 İran səfəri 136 Kişiyə borcum var 137 Ənnağı Bakıda 137 Məhkəmədə 138 Pişiklə “zakuska” 138 Arzusu qalsın ürəyində 138 Sonuncu imtahan 139 Yununu qırxmaq istəyirəm 139 Xeyirdi inşallah! 140 Yığıncaqda 140 Baş sağlığı 140 Qəzeti daldan oxuyarlar 141 Kefdi eləyirik də... 141 Yüz qram verməyin 141 Gərək ağzına sümük alasan 143 Balaca bir yalan, nə boyda həngamə törətdi 144 Ə Musa, qorxmursan? 147 Qanun adamı 147 Söyləyicilər: 149 Toplayıcılar: 150 8. NAĞILLAR 151 Taleyi dəyişdirmə 151 Kasıb kişi 156 Yatmış qaraçuxa 159 Xoruz Qaravəlli 163 Firdovsinin nağılı 164 Şah qızı 171 İsgəndərlə qoca və ya müdrik qoca 173 İsgəndərin vəsiyyəti 175 Ağıllı qız 176 Şah Abbasla vəziri 178 Xırda bir sənət, uca şahlığdan da ucadır 181 Zalım şah və qoca 183 Özgəyə quyu qazan, özü düşər 186 Qazı və oğlan 195 Şah oğlunun hədiyyəsi 199 Şahın qiyməti 199 Müdrik qoca 201 Hadıynan Hudu 203 Qaravəlli 203 Şəkərnuş xanımın nağılı 205 İsgəndərin nağılı 208 Şah Abbasın nağılı 211 Vərdiş eliyən əl işindən qalmaz (1) 214 Vərdiş eliyən əl işindən qalmaz (2) 217 Loğman və şagirdi 219 Hadı, Hudu 219 Çobanın nağılı 220 Qaracuxanın köməyi 221 Ceyran 225 Sonrakı peşmançılığ fayda verməz 227 Quzğun 230 Rüsvayçılığı önləmə 231 Yazıdan qaçmaq olmaz 234 Taxta qız 237 Vəhşi qız 238 Dəli qızla, ağılsız oğlan 242 Haq var, divan yox 242 Eşiyə yaraqsız cıxma 246 Söyləyicilər: 250 Toplayıcılar: 252 9. MEMORATLAR 253 Söyləyicilər: 271 Toplayıcılar: 272 10. MƏTBƏX 273 Söləyicilər: 277 Toplayıcılar: 278 11. OYUNLAR 279 Söyləyicilər: 281 Toplayıcılar: 281 12. QAÇAQ ƏHVALATLARI 282 Mozu mənəm 282 Qaçaq Mozu qızılı tapır 282 Gülü Oğlu Məmmədlə Qaçaq Mozu 283 Gülü oğlu Məmməd 287 Qaçaq İbad haqqında 288 Qaçaq İbadın Qızılağac əhvalatı 289 İkinci qoçaqlıq 290 Müslüm kişi 291 Kişi gülləsiynən öldü 292 Qapına düşmən kimi gəlməmişəm 294 Qaçax Mirzəmməd kişi 295 Əsədxan 296 Paşa kişi 297 Kişilik 298 Paşa kişinin güləşməyi 300 Paşa kişinin ölməyi 302 Söyləyicilər: 303 Toplayıcı: 304 13. TAPMACALAR 305 Söyləyicilər: 306 Toplayıcılar: 306 14. VÜCUDNAMƏ 307 Söyləyici: 308 Toplayıcılar: 308 15. ALQIŞ-QARĞIŞLAR 309 Alqışlar 309 Qarğışlar 312 Söyləyicilər: 313 Toplayıcı: 314 16. ATALAR SÖZÜ, MƏSƏLLƏR, DEYIMLƏR 315 Söyləyicilər: 324 Toplayıcı: 324 17. DİNİ RƏVAYƏTLƏR 325 Həzrət Əli əleyhissalam 325 Sən nə vaxt özüvü xoşbəxt hesab edirsən? 325 Həzrət Əlinin nəzakəti 326 Haqqını halal eləmirsən? 327 Namaz qılmayan adamın haqqı 328 Çörəyə hörmət 330 Çarvadar 330 İcazə 334 Sübh namazının qəzası 336 Daim Allahı çağır 337 Bu da belə getməz 339 Bu da belə qalmaz 340 Sülhü bərpa edən yalan 342 Nuh Peyğəmbər 343 İmam Hüseyn 344 Söyləyicilər: 346 Toplayıcılar: 346 18. MƏHƏRRƏMLİK MƏRSİYƏLƏRİ 347 Söyləyicilər: 361 Toplayıcılar: 361 19. ÇOBAN NƏĞMƏLƏRİ 362 Qoyunlar haqqında 363 Söyləyici: 363 Toplayıcı: 363 20. BİCAR MAHNILARI 364 Çəltik əkini 364 Düyü yeməkləri 366 Bicar mahnıları 366 Əsmə, sabah yelləri 367 Əs, ay giləvar, giləvar 370 Yar axşamın çağları 373 Söyləyicilər: 374 Toplayıcı: 374 21. BAYATILAR 375 Söyləyicilər: 384 Toplayıcı: 385 22. LAYLALAR və NAZLAMALAR 386 * * * 387 Söyləyicilər: 387 Toplayıcılar: 387 23. UŞAQ FOLKLORU 388 Keçmiş uşaq nəğməsi 388 Söyləyici: 388 Toplayıcı: 388 24. OXŞAMALAR (AĞILAR) 389 Balam, hey... 393 * * * 394 Tərs mahnılardan “Hay mübarək!” 402 Söyləyicilər: 404 Toplayıcılar: 405 25. YAXIN TARIX 406 Söyləyicilər: 414 Toplayıcılar: 415 26. OVÇULUQ 416 Söyləyicilər: 417 Toplayıcı: 417 Masallı folklor örnəkləri, 2-ci êèòàá, Áàêû, “Nurlan” íяøðèjjàòû, 2013. Nəşriyyat direktoru: Prof. Nadir Məmmədli Nəşriyyat redaktorları: Ləman Süleymanova, Səbinə İsayeva, Nigar Həsənova Êîìïyuòåðäя jû‹äû: Рущянэиз Ялищцсейнова Êîìïyuòåð òяðòèá÷èñè âя òåõíèêè ðåäàêòîðó: Рамин Абдуллайев Êà‹ûç ôîðìàòû: 60/84 32/1 Ìяòáяя êà‹ûçû: ¹1 Щя‡ìè: 400 ñящ. Òèðàæû: 300 Êèòàá АМЕА Фолклор Èíñòèòóòóíóí êîìïцòåð ìяðêяçèíäя jû‹ûëûá ñящèôяëяíìèø, “Nurlan” íяøðèjjàòûíäà hàçûð äèàïîçèòèâëяðäяí îôñåò цñóëó èëя ÷àï îëóíìóøäóð. Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|