Deyirsən ki, mənim qızımın bəxtini bağlıyıblar, hə deyir istiyirsən ki, yaman dərdə düşəsən, pis günə qalasan, balan ölsün, əzizin ölsün, giramın ölsün, mən sənə neynəmişəm ki, uşağımın bəxtin bağlamısan. * * *
Ay səni pis günə qalasan. Mən sənə neynəmişəm. Hə bizim də qarğışımız budu. * * *
Qayınxatınım var. Bizim yaxşı yolumuz var idi, həmən o qayınxatınım o yolu kəsdi. Camaatın yolu idi, indi də get gəldi. O yol üstə çən tikdirdi. Yolu bağladı. Camaat da bizim həyətdən indi gedib gəlirlər. Deyirlər, həyət qoyub gedənə Allah rəhmət eləsin. Ancağ yol kəsənə Allah lənət eləsin. Allah yolun kəssin.
* * *
Allah lənət eləsin pis adama, harda pis var. * * *
Səni şor boğsun.
Söyləyicilər:
Rübabə Ələkbərov, doğum tarixi 1929, təhsili 7-illik, Qızılağac kəndi
Gülcahan Ələkbərova, doğum tarixi 1927, təhsili yoxdur, Qızılagac kəndi
Fatma (Pərzad) Tağıyeva, doğum tarixi 1938, təhsili 7-illik, Gəyəçöl kəndi
Şabikə Bəşirova, 75 yaş, təhsili yoxdur, Dadva kəndi
Rəxşəndə Məmmədova, doğum tarixi 1936, təhsili 7-illik, Şərəfə kəndi
Gülsarə Şəmmədova, doğum tarixi 1950, təhsili orta,
Mahirə Bədəlova, doğum tarixi 1952, təhsili orta, II Yeddioymaq kəndi
Mənsurə Abdullayeva, doğum tarixi 1933, təhsili yoxdur, Qızılağac kəndi
Güləsər Dadaşova, doğum tarixi 1942, təhsili 7-illik, Musaküçə kəndi
Toplayıcı:
Nuridə Muxtarzadə
16. ATALAR SÖZÜ, MƏSƏLLƏR, DEYIMLƏR
Qarın doyuran aşı göz gennən tanır.
Ələg imiş, sac imiş, qarnım niyə ac imiş?!
Ot yolun ya o üzündə bitər, ya bu üzündə.
Oha var dağa mindirər, oha var dağdan endirər.
Düz baltadı meşədə odun doğruyur.
Əyri çindi ot-avar biçir.
Ailədə kişi kar, arvad kor olmalıdır.
Ata pencəyini geymək man deyil, atanı danmaq mandır.
Evlənmək istəyəndə gözlərindən qabaq qulaqlarına qulaq as.
Doşab aldım, bal çıxdı, qarpız aldım, kal çıxdı.
Keçmişə güllə atarsan, gələcək səni topa tutar.
Qara qarğa boğazın nə qədər uzatsa, qazın boğazına çatmaz.
Riyakar danışanda düzlükdən danışar.
Qurdun salamında da tamah var.
Yazda çalan qışda oynar, yazda yatan qışda ağlar.
Evə arvad qohumu gələndə arvadın yanağı allanar, kişi qohumu gələndə dodağı sallanar.
Buludsuz yağış olmaz.
Bar verən ağaca daşı çox atarlar.
Hərə bir rəngdə, biri hər rəngdə.
Böyük qəlbi olanlar tez aldanar.
Ağac bar verəndə cinsini sormazlar.
İtə arxadan, ata qabaqdan.
Elmsiz adam – ağzına qadam.
Elmin gücü, yıxar bürcü.
Yayda işilə, qışda dişilə.
Söyləyən olma, dinləyən ol.
Düz ağacı oda qoymazlar.
El içində, öl içində.
El ağır faldır.
El atan daş uzağa düşər.
Məsəl var, gəlin ayağından, çoban dayağından. Arvad var ki, arpa aşın aş eylər,
Arvad var ki, kərpic baçın yaş eylər. İkiaxta tumanı geyinməklə dünya sənin olmaz.
Saqqızlığına yumruq dəyməknən uymağı bir oldu.
Haçandı sicilləmə deyir, başdan-qulaqdan olduq.
Qardaşlar tutaşdılar, əbləhlər inandılar.
Tamahına təht demədi, ilişdi.
İgid darıxanda özünü havasata verər.
Məti çox kaldı, duruxdu qaldı.
Səsin yoxdu nə kəranayıdan başlayırsan.
Ala-tələkə iş üz qızardar.
Bu kisə elə doludu, elə bil hozalayıbsan.
Barmağımın əyriliyinə baxma, baxtımın düzlüyünə bax.
Oğlum oğlum olsun, kolun dibində evi olsun.
Bunlar mənzilin bu başından da kəvələşirlər, o başından da.
Daha Fətəlinin gəlhagəlidir, adam tanımır.
Vur-sındır salmağın əbəs şeydir, iş-işdən keçib.
Bu köynək nimdaş olsa da, geymək olar.
Nə dəyintin ulubsa bilmirəm, yaman şıdırğı gedirsən.
Çalış külə-süpürgə olma, olsan, əfəl düşərsən.
Təndirin çörəyi ala çiydi, sözünü bişirt çıxart.
Bilmirəm, sən mənnən qaradinməz oyunu oynayırsan.
Köhnə-külə yamamaqdan barmaqlarım sudur olur.
Nəyi olmasa da, yol yolağını biləndi.
Vardı-yoxdu bilmir: hara gəldi tozayır.
Kişi adlanıb: evi daim gəl-getdi.
Məşədi Aman keyvəninin evində dürgə-dürgə xalçalar öz gözümlə görmüşəm.
Zalım qəzə dindirirsən elə əzvay danışır, lətin çölə tökməknən girincdi.
Şəbinin toyda qopalağın elə götürdülər, evinin yolunu tapa bilmirdi.
Ay unutmaz, niyə özünü silkdən-silkə salırsan?
Az qalmışdı dana murdar ola, darın bıçağa gəldi.
Dünən yolda arabam dayandı, yaman daməndə qalmışdım, köhnə əvəlansanlarımdan biri rast gəldi.
Günün günorta vaxtı nə tirrənib yatmısan.
Maşallah Məsinin zənəni gildikcə kimidir.
Şelon-boran elədiyinə görə illik zumarı çatmadı.
Zalım oğlunun hökkültüsündən gün üzü tutulurdu.
Əli gətitrəyən kimi payız quzusuna döndü.
Ə, qarnını nə qabağa veribsən ləvər quzu kimi.
Belə qanmaz pəzəvəngi yaşımnan indi gördüm.
Kişinin taytağı başa qaxıncdır.
Uşaq kəmki darağı itirib deyin nə bir-birimizə qarğ eləyibsən.
Sənə axırıncı dəfə deyirəm, darağın birdəfəlik yaxşıdır?!
O yana itələyirsən bu yetim dirlik cücəsi kimi üstünə gəlir.
Ay bala, bizim qıtıl qoyun cücəsi kimi üstünə gəlir.
O işə görə elə o gündən asikifir düşmüşəm.
Bala əmi yaxşı qalıb hələ tıqdan düşməyib, hələ yorğa yeriyir.
Srağa gündən deşdavardan yağan püsəngi qar ara vermir ki, vermir.
Zənənin maytabanısı tayfanın başını aşağı elər.
Məmmədrəhim oğlu Məşədi Qurbanəli day qocalıb, tamam kirkirədən düşüb.
Nəsurulla qızı Məşədi Mədinə taxıl hövsəri hələ görən olmayıb.
Özünü yaxşı apar, əlbəsöyünlük eləmə, camaat baxır.
Bala, təzəyə kərəliyə yığ daşı, onda zaya getməz.
Göz dəyməsin bizim Malıya, yaxşı özün götürüb, Maşallah gəlişanlıdı.
Kinaranı elə dədə-baba palçığından qoyurlar.
Şərtəli tuman geyinməknən girinc idi, gör necə yığılı-yapalı, taxta qapılı arvad oldu.
Bu Məmiş əvvəldən bu təxazəni özünə peşə secib.
Taytaq kişi zənən kimidi.
Mən onu tutmaq istəmirdim, özü səntiyib yıxıldı.
Adamın gərək sültəki ola adamlarnan.
Nə qədər ehsan yeyibsə bilmirəm, özü demişkən, bir illik tarçığını götürüb.
Təzə dost olublar, bir müddət səmimi gedər.
İyəşməkdən bir şey çıxmaz, boşla getsin.
Buna söz dedikcə şinəşir, azaq dolan, şər-xatadı.
Fəti qabaqkından çox sındalaşıb.
Ay bədbəxt, nə vaxta kimi daradit vuracaqsan.
Ay ellər, pis günümdür, şəbədəyə qalmışam.
İsgəndər bəyin biro-biro vaxtında mən onun quzularını otarırdım.
Zalım oğlu, dünən mənə elə hül Verdi, hələ araşdıra bilmirəm, bu nə sirdi.
Mən bilmirəm ki, sən nə vaxt kimi osama geyəcəksən.
Sən gördün. Nəbiş ora çatmamış səcərəsi dalınca deyildi.
Məmmədyar həmişə qına çəkilən adam olub, matı gözləyib.