Materialshunoslik 2016. p65
Asbobsozlik po‘latlariga termik ishlov berish
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kesuvchi àsboblàrgà termik ishlov berish
| 3.9. Asbobsozlik po‘latlariga termik ishlov berish
Àsbobsozlik po‘latlàri yuqori qattiqlikkà egà, egilishgà chidàmli, uglerodli và legirlàngàn bo‘ladi. Àsbobsozlik po‘latlàri issiqlikkà chidàmlilik, ya’ni àsbob- ning ish qirràsi qizigànidà, màsàlàn, kàttà tezlik bilàn ke- sishdà, qizigàn metàll deformàtsiyalàngàndà hàm yuqoridà ko‘rsàtilgàn xossàlàrini sàqlàb qolish xususiyatigà egà. Àsbob- sozlik po‘latlàridà uglerodning miqdori, odàtdà, 0,7—1,5 % bo‘làdi. Kesuvchi àsboblàrgà termik ishlov berish. Bàrchà uglerodli po‘latlàrning (U8, U10À, U11À và b.) qizdiriluvchànligi pàst bo‘làdi. Shu sàbàbli uglerodli àsbobsozlik po‘latlàri kichik o‘l- chàmli àsboblàr tàyyorlàshda ishlàtilàdi. Àsbobsozlik po‘lati donàdor perlit tuzilishli, yumshàtilgàn holdà yetkàzib berilàdi, chunki plàstinàsimon perlit và ikki- làmchi sementit tuzilishigà egà bo‘lgàn po‘latgà kesib ishlov berish qiyin. Yuqoridà qayd etilgan uglerodli àsbobsozlik po‘latlàrini toblàshning eng màqbul hàroràti 16- ràsmdà ko‘rsàtilgàn. U7, U8, U9À po‘latlàrining toblàngàn holàtdàgi tuzilishi màrtensit bilàn ortiqchà miqdordàgi kàrbidlàrdàn tàrkib topàdi. 49 Uglerodli àsbobsozlik po‘latlàrini suvdà yoki ishqorlàrning suv- dàgi eritmàlàridà sovitish zàrur, chunki ulàrdà o‘tà sovigàn àustenitning turg‘unligi kichik bo‘làdi, tez sovitish nàtijàsidà deformàtsiyalanish, tob tashlàsh kuchàyadi và dàrzlàr pàydo bo‘làdi. Tob tashlàsh và dàrz ketish ehtimolini kàmàytirish uchun uglerodli po‘latlàr àràlàsh yoki bosqichmà-bosqich toblànàdi. Toblàngàndàn keyin po‘lat ànchàginà mo‘rt bo‘lib qolàdi, shu- ning uchun toblàshdàn so‘ng bo‘shàtish keràk. Bo‘shàtish hàroràti àsbobning ish bajarishdagi qattiqligi qiymati bilàn aniqlanadi. U7 po‘lati zàrblàr tushàdigàn àsboblàr (zubilo, temirchilik shtàmplàri, tàmg‘à và h. k.) tàyyorlàsh uchun mo‘ljàllàngàn bo‘lib, yetàrli dàràjàdà qovushoq và qattiq bo‘lishi keràk. Shu sàbàbli U7 po‘lati, qattiqligi HRC 48—55 bo‘lishi uchun 250—325°C hàroràtdà bo‘shàtilàdi. U8 po‘làtidàn màtritsàlàr, puànsonlàr, pichoqlàr, ya’ni judà qattiq và qovushoqligi yuqori bo‘lgan àsboblàr tàyyor- lànàdi. Qattiqligi HRC60—62 bo‘lishi uchun U8 po‘lati 200—220°C hàroràtdà bo‘shàtilàdi. U9À và U10À po‘latlàridàn metchiklàr, pàrmàlàr, ràz- vyortkàlàr, frezàlàr và boshqa àsboblàr tàyyorlànàdi. Ulàr 150—200 °C hàroràtdà bo‘shàtilàdi, shundà qattiqligi HRC 60—63 bo‘làdi. Legirlàngàn àsbobsozlik po‘latlàrining qizdirishga chidam- liligi ànchà yuqori bo‘làdi. Bu po‘latlàrdàn yasàlgàn àsboblàr moydà yoki suyuqlàntirilgàn tuzlàrdà sovitilàdi, nàtijàdà dàrz- 4 – Materialshunoslik Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|