Matni 1-maruza Mavzu: Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi fanining mazmuni, ahamiyati va tarixi. Reja

Tekshirish uchun savollar.

1. 
   qonning vazifalari.
   
2. 
   qonning fizik va kimyoviy xususiyatlari.
   
3. 
   Qonning bolalar va kattalar organizmida miqdori.
   
4. 
   qon plazmasining xususiyatlari.
   
5. 
   Qonning shaklli elementlari.
   
6. 
   lekasitlarning organizmdagi vazifalari.
   
7. 
   immunitet nima?
   
8. 
   yurakning tuzilishi.
   
9. 
   katta va kichik qon aylanish doiralari.
   

Tayanch tushuncha .

Qon, limfa, eritrosept, lekasit, trombosit, plazma , gemoglabin, immunitet.

10 – MA’RUZA

Mavzu: Nafas olish organlari va ovoz apparatining yosh hususiyatlari va gigienasi.

Reja:

1. 
   Nafas olishning ahamiyati.
   
2. 
   Gazlar almashinuvi mexanizmi.
   
3. 
   Nafas olish organlarining tuzilishi:
   

A) Burun bo’shligi va uning funksiyasi.

B) Hiqildok tuzilishi va bolaning rivojlanishi jarayonidagi o’zgarishlar.

V) Traxeya, uning tuzilishi va funksiyasi.

G) Bronxlar va o’pkada gazlar almashinuvi.

4. 
   O’pka hujaylari alviollalarda gazlar almashinuvining yosh xususiyatlari.
   
5. 
   Nafas olishning boshqarilishi.
   
6. 
   Nafas olish gigiyenasi.
   

Tirik organizm nafas olish jarayoni tufayli, Atrof muhitdan kislorodni olib, karbonat angidrit gaz va suvi parlarini tashqariga chiqarib turadi.

Odam organizmida sodir bo’ladigan oksidanish jarayonlarining asosiy qismi kislorod ishtirokida yuzaga keladi. Shuning uchun xayotning davomiyligi, organizmga doimo kislorod kirib turishi bilan bog’liqdir. Parchalanish jarayonlarining mahsuloti karbonat angidriddir, u jarayonlarning davom etishi uchun tashqariga chiqib turishi shart. Ana shu jarayonni nafas olish organlari yuzaga keltiradi. Kislorodni o’pkadan tukimalarga, karbonat angidridni tukimalardan o’pkaga qon tashib beradi.

Shunday qilib, organizmda gazlar almashinuvi uchta jarayondan iborat:

1. 
   Tashki nafas yoki o’pka nafasi – organizm bilan tevarak muxit o’rtasida o’pka orqali gazlar almashinuvi.
   
2. 
   Ichki nafas yoki to’kimalar nafasi – ho’jayralarda ro’y beradigan jarayonlarni o’z ichiga oladi.
   
3. 
   Qonnig gazlarning tashishi, ya’ni qon orqali o’pkada to’qimalarga kislorod va to’kimalardan o’pkaga karbonat angidrid yetkazib berilish.
   

Odam nafas olganda havo burunga, so’ngra burun halqumiga, hiqildokga, traxeyaga, bronxlarga, bronxiollalarga va nihoyat alviollarga kiradi.