Matritsalar va ular ustida amallar Reja Matritsalar haqida umumiy tushunchalar. Matritsalar ustida amallar

4. Teskari matritsa va uni topish. kvadrat matritsa uchun birlik matritsa bo’lsa, kvadrat matritsa matritsaga teskari matritsa deyiladi. Odatda, matritsaga teskari matritsa bilan belgilanadi.
Teorema: kvadrat matritsa teskari matritsaga ega bo’lishi uchun matritsaning determinanti 0 dan farqli bo’lishi zarur va yetarlidir. (Bu teoremani isbotsiz keltirdik, uning isbotini kengroq dasturli kurslardan topish mumkin, masalan, V.E.SHneyder va boshqalar. «Oliy matematika qisqa kursi» 1tom. T. O’qituvchi. 1985. 407 b.)
kvadrat matritsa uchun bo’lsa , unga teskari bo’lgan yagona matritsa mavjud.

matritsaga teskari matritsa

formula bilan topiladi. Bunda mos ravishda elementlarning algebraik to’ldiruvchilari va .

Teskari matritsani topishga misol qaraymiz.
2-misol. Ushbu

matritsaga teskari matritsani toping.
Echish. Oldin matritsaning determinantini hisoblaymiz:

Yuqoridagi teoremaga asosan teskari matritsa mavjud, chunki

yahni, berilgan matritsa maxsusmas matritsadir. ni topish uchun matritsa hamma elementlarining algebraik to’ldiruvchilarini topamiz:

Teskari matritsani topish

formulasiga asosan

bo’ladi. teskari matritsaning to’g’ri topilganligini

tenglikning bajarilishi bilan tekshirib ko’rish mumkin, haqiqatan ham,
yahni, birlik matritsa hosil bo’ladi, bu teskari matritsaning to’g’ri topilganligini isbotlaydi.


Mustahkamlash uchun savollar
1. Matritsa deb nimaga aytiladi?
2. Matritsaning o’lchovi nima va u qanday yoziladi?
3. Kvadrat matritsa deb qanday matritsaga aytiladi?
4. Matritsaning determinanti nima?
5. Maxsus va maxsusmas matritsalar qanday matritsalar?
6. Diagonal matritsa deb nimaga aytiladi?
7. Birlik matritsa deb qanday matritsaga aytiladi?
8. Transponirlangan matritsa deb nimaga aytiladi?
9. Qanday matritsalar teng bo’ladi?
10. Matritsalar yig’indisi nima?
11. Matritsani songa ko’paytirish qanday bo’ladi?
12. Qanday matritsalarni ko’paytirish mumkin?
13. Matritsalar qanday ko’paytiriladi?
14. Matritsaning rangi nima?
15. Elementar almashtirishlar deb qanday amallarga aytiladi?
16. Teskari matritsa qanday topiladi?

Aim.uz