Mavzu: Bir kristalli 8 va 16 razryadli mikroprotsessorlar asosida protsessor qurilmasini loyihalash Mikroprotsessor va Mikrokontroller

Mavzu: Bir kristalli 8 va 16 razryadli mikroprotsessorlar asosida protsessor qurilmasini loyihalash

Mikroprotsessor va Mikrokontroller
Mikroprotsessor kompyuterning amal bajaradigan qismi bo`lib, u ma'lumotlarni berilgan programma asosida qayta ishlaydi. Mikroprotsessor 140 tacha turli arifmetik va mantiqiy amallarni bajaradi. Xotira kompyuterda programmalar va berilganlarni, amal natijalarini saqlaydigan qurilma. Xotiraning turlari ko`p tezkor, doimiy, tashqi, kesh, video va boshqalar. Tezkor xotira kompyuterning muhim qismi bo`lib, protsessor undan amallarni bajarish uchun programma, berilganlarni oladi va amalni bajarib, natijani yana unda saqlaydi. Shuni alohida ta'kidlash lozimki, kompyuter o`chirilsa, tezkor xotirada saqlanayotgan programmalar va berilganlar yo`q bo`lib ketadi. Shuning uchun ularni qattiq diskda yoki disketalarda saqlab qolish kerak. Kompyuter ishlab turganda elektr tokini ogohlantirmasdan o`chirish, umuman aytganda, katta zarar keltirishi mumkin. Barcha turdagi xotiralar uchun muhim tushuncha uning hajmidir. 
CPU (Central Processing Unit) – markaziy protsessor FalseP), markaziy protsessorli kurilma FalsePU), jargon kamen (tosh) (protsessor boshqa UMC lar kabi toshning tarkibiga kiruvchi asosiy modda (Si) – kremniydan yasaladi). Kompyuterning hamma operatsiyalarini bajaruvchi UMC lar uning hamma sistemalarini va elementlarini boshkarishni amalga oshiradi.FalsePlar boshqaruvchi va bajaruvchi kurilmalarni o’z ichiga oladi, kompyuterning hamma uskunalari ishlashini nazorat qфйiladi va arifmetik hamda mantiqiy axborot jarayonlarni bajaradi. IBM firmasi o’zining birinchi IBM PC XT professional kompyuterini ishlab chiqarishga qaror qilgan paytda sotuvda 8 va 16 – razryadli protsessorlarining bir qatori mavjud edi. IBM firmasi Intel firmasining protsessorlarini tanladi. Intel firmasi usha davrda 16 – razryadli Intel 8086 protsessori quvvatliroq bulishiga qaramasdan IBM 4.7 MGts taktli chastotada ishlaydigan 8 – razryadli Intel 8088 protsessorini ishlatishga qaror qildi. Bunga sabab kompyuter industriyasida 8 – razryadli sxema va qurilmalardan ko’plab foydalanishi bo’ldi. 1981 yili birinchi IBM PC XTkompyuteri ishlab chiqarildi, u IBM korporatsiyasi qudrati va obro’si hisobiga sahsiy kompyuterlar uchun standart (namuna) bulib koladi.
Аna usha paytda IBM – bir biriga mos keladigan (o’rnini bosa oladigan, bimga ishlaydigan) kompyuterlar tushunchasi paydo bo’ldi. Keyinchalik IBM korporatsiyasi Intel 8086 protsessorli 16 – razryadli kompyubterni ishlab chiqardi. Birinchidan mikrokontroller va mikroprotsessor o'rtasidagi farqni ko'rib chiqaylik. Odatda, mikrokontrolrator o'z dasturini saqlaydigan va bajaradigan o'rnatilgan flesh xotiradan foydalanadi. Shuning uchun, mikrokontrolör juda qisqa vaqt ichida boshlanadi va kodni juda tez bajarishi mumkin. Ichki xotirani ishlatganda faqat cheklov uning oxirgi hajmi hisoblanadi. Bozordagi mavjud mikrokontrolderlarning ko'pchiligi 2 megabaytgacha maksimal flesh xotiraga ega. Ba'zi ilovalar uchun bu juda muhim omil bo'lishi mumkin. Mikrokontroller xotira hajmiga cheklovlari yo'q chunki dastur va ma'lumotlarni saqlash uchun tashqi xotiradan foydalanadi. Dastur odatda ketma-ket flesh xotira kabi xotirada saqlanadi. Ishga tushganda dastur tashqi dinamik tasodifiy erkin foydalanish xotirasiga o'rnatiladi va keyin bajariladi. Mikroprosessor qadar tez ishlash imkoniga ega emas, lekin protsessorga ulangan operatsion va yuqori bo'lmagan xotira miqdori yuzlab yoki hatto minglab megabaytlara erishish mumkin.