Mavzu: Faoliyatning o’zlashtirilishi va malakalarni egallash. Reja

Motiv va motivatsiya tushunchasining mazmuni.
Motiv
– kishini faoliyatga undaydi va unga mazmun baxsh etadi. Ish–harakat galdagi bitta oddiy 
vazifani bajarishga qaratilgan, nisbatan tugallangan faoliyatning tarkibi. Faoliyatga qaratilgan 
maqsad ozmi–ko‘pmi uzoq yoki yaqin bo‘lishi mumkin. Shuning uchun bu maqsadga erishish 
odam tomonidan ana shu maqsad sari harakat qilish davomida uning oldida tug‘iladigan qator 
juz’iy maqsadlarni izchillik bilan hosil qilishdan iborat bo‘ladi. 
Mоtivаtsiya – 
insоn hulq – 
аtvоri, uning bоg’lаnishi vа fаоlligini tushuntirib bеruvchi psiхоlоgik sаbаblаr mаjmuini 
bildirаdi.
Motivatsiya va motivlarning nazariy muammolari.
Jahon psixologiyasida turli tuman nuqtai nazardan yondashish orqali tadqiq qilib kelinayotgan 
mavzulardan biri bu motivatsiya va motivlardir. Uzoq va yaqin chet ellarda o’ziga xos psixologik 
maktablar vujudga kelgan bo’lib, ularning negizida ilmiy pozisiyalar va konsepsiyalar moshiyati 
jishatdan farqlanuvchi g’oyalar va yo’nalishlar mujassamlashdi. Shozir ularning ayrimlariga 
qisqacha to’xtalib o’tamiz. Rus va sobiq sovet psixologiyasi namoyandalari K.D.Ushinskiy, 
I.M.Sechenov, I.P.Pavlov, V.M.Bexterev, A.F.Lazurskiy, V.N.Myasishev, A.A.Uxtomskiy, 
D.N.Uznadze, S.L.Rubinshteyn, A.N.Leontev, P.M.Yakobson, V.S.Merlin, L.I.Bojovich, 
V.I.Selivanov, V.G.Aseev va boshqalar mazkur muammo yuzasidan tadqiqot ishlari olib 
borganlar. Ushbu mualliflarning qarashlari oldingi Hisobotda berilganligi uchun ularga qaytatdan 
to’xtalishga shojat yo’qdir.
Rus va sobiq sovet psixologiyasi vakillaridan tashqari Yevropa va Amerika mamlakatlarida 
motivasiyaga oid 30 (o’ttiz)dan ortiq ilmiy konsepsiyalar mavjuddir. Ana shu psixologik 
maktablarning ayrim namoyandalarining tadqiqotlari yuzasidan mulohaza yuritishga harakat 
qilamiz: interospektiv psixologiya, bixeviorizm, geshtalpsixologiya, psixoanaliz, strukturaviy 
psixologiya, assosianistik psixologiya, empirik psixologiya, analitik psixologiya, gumanistik 
psixologiya, antropologik psixologiya va hokazolar.
Bixeviarizmning asoschisi DJ.Uotson (1878-1938) psixologiya faninig bosh vazifasi xulqni 
tadqiq etishdan iborat deb tushunadi. U psixik hodisalardan mutlaqo voz kechib, xulqni ikki 
shaklga, ya'ni ichki va tashqiga ajratadi, ular o’zaro javoblar stimuli bilan uzviy bog’liq 
ekanligini ta'kidlab o’tadi. Bixeviorizm uchun "xulq" asosiy tushunchaga aylanib, uning 
psixikasi bilan aloqasi chetlab o’tilgandir. Shunga qaramasdan, ba'zi bixeviaristlar, jumladan 
E.Torndayk, E.Tolmen, K.Xall, D.Xebb kabilar xulq motivasiyasiga muayyan darajada e'tibor 
qilganlar.