Ish bo‘yicha muloqot , odatda, xususiy qism sifatida insonlarning
hamkorlikdagi samarali faoliyatiga kiritilgan va bu faoliyatning sifatini oshirish vositasi bo‘lib
xizmat qiladi. Uning mazmuniga odamlar ichki dunyosining muammolari emas, balki ularning
nima bilan mashg‘ulliklari kiradi. Ish bo‘yicha muloqotda suhbatdoshning shaxs, xarakter, yosh,
kayfiyat xususiyatlari hisobga olinadi, lekin ishdan ko‘riladigan manfaat shaxsiy ixtiloflardanda
ustun va muhimdir. Ish bo‘yicha muloqotdan farqli ravishda
shaxsiy muloqot , aksincha, asosan,
ichki xarakterning psixologik muammolariga, inson shaxsini chuqur va yaqinlik bilan ochib
beradigan: hayot mazmunini izlash, muhim insonga, atrofdagi voqealarga, qandaydir ichki
nizolini hal etishga nisbatan munosabatini aniqlashga qaratilgan.
Instrumental muloqot sifatida mustaqil ehtiyoj bilan rag‘batlantirilmaydigan, maqsadga
aylanmagan, lekin muloqot aktining o‘zidan qoniqishdan tashqari, qandaydir boshqa maqsadga
qaratilgan muloqotni keltirish mumkin.
Maqsadli – bu o‘z holicha maxsus ehtiyojni, ushbu
vaziyatda muloqotga bo‘lgan ehtiyojni qondirish vositasi bo‘lib xizmat qiluvchi muloqot.
Ta’kidlab o‘tish lozimki, odamlarning amaliy faoliyatida muloqotning quyidagi turlarini
ajratadilar:
1.
«Niqoblar aloqasi» - suhbatdoshning shaxs xususiyatlarini tushunish va hisobga olishga
intilish mavjud bo‘lmagan rasmiy muloqot bunda haqiqiy hissiyotlar, istaklar, munosabatlarni
yashirish imkonini beruvchi rasmiy iboralar, odatiy xushmuomalalik, dimog‘dorlik niqoblari,
yuz, imo-ishora ifodalarining to‘plami qo‘llaniladi.
2.
Oddiy muloqot da boshqa odamga zarur yoki xalal beruvchi ob’ekt sifatida baho beradilar:
agar zarur bo‘lsa, aloqaga faollik bilan kirishadilar, agar xalal beradigan bo‘lsa, – itarib
yuboradilar, yoki tahdidli qo‘pol iboralarni qo‘llaydilar.
3.
