1) Tuproqning issiqlik sig`imi.
1 sm3 quruq tuproqni 10C qizdirish uchun ketgan issiqlik miqdori – issiqlik sig`imining hajmi deyiladi. (Sr kkal sm3).
2) Tuproqning issiqlik tarqatishi.
Quruq tuproq suv bilan ho`llanganda undan issiqlik ajralib chiqadi.
3) Tuproqning issiqlik o`tkazishi.
Bu issiqlikni joylanishi va bir qavatdan ikkinchi qavatga borishi hamda issiq tomondan sovuq tomonga yo`naltirishi tushuniladi.
Tuproqning issiqlik o`tkazish koeffisienti kalloriya bilan ifodalanadi, ya`ni 1 sm2 yuzada 1 sm qalinlikdagi tuproqning 10C issiqlik o`tkazish bilan belgilanadi.
Tuproqning issiqlik o`tkazish koeffitsienti o`rtacha 5,8∙10-3 – 0,9∙10-3;
Suv uchun 1,24∙10-3;
Havo uchun 0,36∙10-3 kkal sm sek/gradga teng.
4. Tuproq harorati.
Tuproq harorati maxsus termometrlar bilan o`lchanadi. Bularning ichida eng qulayi tirsakli termometr (Savinov) tortuvchi simobli termometrdir yani Tortib chiqariluvchi simobli termometr. U har 50 sm oralig`ida 20, 40, 60, 80, 120, 160, 240, 320 smli qilib o`rnatiladi. Bur yordamida chuqurcha qaziladi va o`rnatib kuzatiladi.
Adabiyotlar:
1. Abdullayev A., Maqsudov A. Tuproqshunoslik asoslari va tuproqlar geografiyasi. Toshkent “O`qituvchi”, 2018, 144 b.
2. Dobrovolskiy V.V. Geografiya pochv. Moskva. «Prosveщenie», 2016, 350 str.
3. Klimberg N.V. Pochvы pustыnnoy zonы Uzbekistana. Tashkent, “Fan”, 2014, 298 str.
4. Miraxmedov X., Mirsuyunov M. Tuproqshunoslikdan amaliy mashg`ulotlar. Toshkent “O`qituvchi”, 2016, 156 b.
5. Pankov M.A. Pochvovedenie. Tashkent. “Ukituvchi”, 2013, 512 str.
6. Tursunov L. Tuproq fizikasi, Toshkent “Mehnat”, 2016, 224 b. .
7. Tursunov L. O`zbekiston tuproqlari va ularning evolyutsiyasi (ma'ruzalar matni). Toshkent, 2017 y., 46 b.
Dostları ilə paylaş: |
