Mavzu: Individual va bozor talabi Reja: Individual talab

Iste’molchilarning individual talablari chiziqlari to‘g‘ri chiziqlardan iborat bo‘lgani bilan bozor talab chizig‘i ham to‘g‘ri chiziqdan iborat bo‘lishi shart emas. Nima uchun deganda, yuqori narxlarda ba’zi bir iste’molchilar tovarni sotib olmasligi ham mumkin yoki ular har xil miqdorda sotib olishi mumkin.

Yana shuni ta’kidlash lozimki, iste’molchilar talablariga ta’sir qiluvchi barcha omillar bozor talabiga ham ta’sir qiladi. Masalan, iste’molchilar sonining oshib borishi bozor talab chizig‘ini o‘ngga, tepaga siljitadi yoki bo‘lmasa, iste’molchilar daromadlarini ortishi, ularning oziq-ovqatga bo‘lgan talabini oshiradi. Bu o‘z navbatida bozor talab chizig‘ini o‘ngga-tepaga siljishiga olib keladi.

Bozor sharoitida daromad samarasi va almashtirish samarasini ajratilishi, tovarlarga narx belgilashdagi qonuniyatlarni yaxshiroq tushunishga yordam beradi. Biz daromad va almashtirish samaralarini normal tovarlar uchun ko‘rib chiqdik. Past kategoriyali tovarlar uchun daromad va almashtirish samaralari o‘z xususiyatlariga ega.

Talab - bu bozorning asosiy ko'rsatkichlaridan biri bo'lib, u aholining real sotib olish qobiliyati bilan qo'llab-quvvatlanadigan ehtiyojni anglatadi. Mahsulotlarga talab xaridorlarning shakllangan ehtiyojlari tufayli paydo bo'ladi. Axir, har bir inson, ma'lum bir omillar ta'siri ostida, biror narsaga ega bo'lishga majbur.
D. Trautning "Marketingning 22 o'zgarmas qonuni" kitobiga ko'ra, marketing bu mahsulotlar jangi emas, balki hislar jangi.
Marketingda eng ommabop bo'lgan Maslou nazariyasi bo'lib, unga ko'ra insonni harakatga undovchi quyidagi ehtiyojlar darajalari ajratib ko'rsatiladi:
- iste'molchilarning fiziologik ehtiyojlari (asosiy);
- qulaylikni ta'minlash uchun ehtiyojlar;
- ijtimoiy ehtiyojlar;
- o'z-o'zini hurmat qilish ehtiyojlari;
- o'zini anglash va o'zini namoyon qilish uchun ehtiyojlar.
Bozorda sotiladigan har bir mahsulot (yoki xizmat) ma'lum ehtiyojlarni qondirishga qaratilgan va xaridorlar uchun foydali (foydali) xususiyatga ega. Marketing total va marginal foydalilik tushunchalarini ajratib turadi. Marginal foyda barcha tovarlarni iste'mol qilishdan keyin yuzaga keladigan mijozlarning qoniqish darajasini bildiradi.
Har qanday bozorda marginal foydaning kamayib borishi qonuni amalga oshiriladi. Uning mohiyati shundan iboratki, tovarlarning har bir keyingi birligi iste'molchiga oldingisiga nisbatan kamroq qoniqish keltiradi.