Mavzu: Iqtisodiy tahlilda qo’laniladigan iqtisodiy matematik usullar

T.R.	Paxta hosildorligi, s/ga	Tuproq sifati, ball
		Tuproq sifatiga bog’liq bo’lgan hosildorlik
1	15	45	2025	675	17.80
2	20	72	5184	1440	24.25
3	22	50	2500	1100	18.99
4	18	48	2304	864	18.51
5	20	52	2704	1040	19.47
6	22	60	3600	1320	21.38
7	26	90	8100	2340	28.55
8	24	65	4225	1560	22.58
9	26	70	4900	1820	23.77
10	32	95	9025	3040	29.74
Jami	225	647	44567	15199	225

Tuproq sifati bilan paxta hosildorligi orasidagi bohliqlikni aniqlash uchun zarur bo’lgan malumotlar hisob-kitobi
Nomalum a va b koefisiyentlarni aniqlaymiz.Buning uchun har bir tenglama qiymatlarini a oldidagi koefisiyentga bo’lib,quyidagi natijaga ega bo’lamiz:


Ikkinchi tenglamadan birinchi tenglamani ayirib, b parametr qiymati aniqlanadi:

Endi, a koefisiyent qiymatini aniqlaymiz. Buning uchun b parametrining qiymatini olingan tengmalarning biriga qo’yib aniqlaymiz:




Olingan tenglama chiziqli korrelyasion bog’liqlik tenglamasi deb ataladi. Parametr b regressiya koefisiyenti bo’lib hisoblanadi. Bu koefisiyent tuproq sifati 1 ballga oshgan tag’dirda paxta hosildorligi o’rta hisobda o,239 sentnerga oshganligini bildiradi.
Natijaning o’zgarishiga ikki va undan ortiq omil tasir qilsa, ko’p omilli korrelyasiya qo’llaniladi. Ko’p omilli korrelyasiyaning to’g’ri chiziqli tenglamasi formulasi kuyidagi ko’rinishga ega:

Ushbu tenglama parametrlarining qiymatlari eng kichik kvadratlar usuli orqali aniqlanadi:
(1)



∑x - omil belgi qiymatlarining jami summasi_.,
∑ - omil belgi qiymatlari kvadratlarining jami summasi._,
∑y - natijaviy belgi qiymatlarining jami summasi_.,

Adabiyotlari ro’yxati

1.Abdullayev Yo va boshqalar. Iqtisodiy tahlil. 100 savol va javob. O’vuv qo’llanma. T. 2001
2.Pardayev M.Q. – Iqtisodiy tahlil nazariyasi. Darslik. Samarkand: 2001.
3.Vahobov A.V. va boshqalar. Moliyaviy va boshqaruv tahlili. Darslik. T.: 2005.
4.Urdushev H. va boshqalar. Microsoft Winlows XP va Microsoft Office XP da
Ishlash. Samarqand , 2007
5.Qudratov T., Ibrohimov M., Karimova M. Iqtisodiy tahlil. O’quv qo’llanma.
–T.: “Ilm ziyo” nashriyoti, 2005-2014 (6-marta nashr qilingan).
6.Qudratov T., Fayziyeva N. Qishloq xo’jalik korxonalari faoliyatining tahlili. Darslik.Samarqand: 2010.
7.Qudratov T. Fayziyeva N. Korxonalar faoliyatining tahlili va nazarjti. Darslik. –T.: “Voris” nashriyoti.2012.
8.Qudratov T.K. – Iqtisodiy tahlil nazariyasi (maruzalar kursi). Samarqand: 2013