Mavzu: Kapalaklar- lipidoptera Kapalaklar

Mavzu:. Hasharotlarning rivojlanishi va tarqalishiga ekologik omillarning ta’siri.

Muhit harorati . abiotik faktoirlar ichida hayotiy muhit sharoitni yaratishda iqllim faktorlarii –issiqlik , yorug’lik , namlik va havo harakati muhim ro’l o’ynaydi .ayniqsa , Hasharotlar uchun isssiqlik termik factor katta ro’l o’ynaydi . Chunkinn hashoratlar sovuqqonli -poykliloterm organizmidir , yani doimiy haroratga ega emas . Shuning uchun Hasharotlarning hayot funksiyasi , ularning hulqi o’sish tezligi , populyatsiya dinamikasi tashqi muhit harorati bilan aniqlanadi.

Hasharotlar odatta 10-40C o’rtasidagi issiqlikda harakatchan bo’ladi . harorat pasayganda Hasharotlar ovqatlanishdan , so’ngra harakatlanishdan to’xtaydi, nobud bo'ladi. Xaroratning normadan ortiq ko’tarilishi xam Hasharotlarga salbiy tasir ko’rsatadi.

Xarorat Hasharotlar jinsiy maxsulotoining yetilishiga ham tasir ko’rsatadi . suli shved pashshasi g’umbakdan chiqqandan keyin 22C issiqlikda 10 kundan so’ng , 17C-14, 14C-36 va 4C da esa50 kundan so’ng tu xum qo’yadi . lekin harorar normadan ortganda haroratning nasldorligi pasayadi yoki to’xtaydi. Masalan g’o’za bitining tirik tug’ilishi issiklik 30C dan ortganda pasayadi.

Hasharotlarning embrional va postembrional taroqqiyoti yuqori haroratda tezlashadi. Natijada taraqqiyot sikli qisqaradi va hasharot tezroq ko’payadi. Beda mo’ri qurti 17C atrofida 56 , 21C da 34 kunda, 22C da 31 kunda rivojlanadi.

Har xil turfa mansub hasharotlarning yuqori tempraraturada tez rivojlanishining malum chegarasi bor.