Mavzu: Merkantilizm

Mavzu: Merkantilizm
Merkantilizm Yevropada paydo bolgan eng yirik iqtisodiy oqim hisoblanadi. Uning taraqqiyoti ikki asrni, ya'ni XVII XVIII asrlarni qamrab oldi. Bu oqimning asosiy g'oyasi siyosiy iqtisodiyotni asosiy tarmoq sifatida yuzaga chiqarishga sabab boldi. Mazkur bobda biz merkantilizm oqimining umumiy xususiyatlarini dastlabki va keyingi merkantelizmning farqlanishini ,g
G'arbiy Yevropani merkantelizm g'oyalarini rivojlantirgan shaxslarni o'rganamiz.
MERKANTILIZM TUSHUNCHASI MAZMUNI VA MOHIYATLARI
Yevropada 1900-yildan 1750-yilga qadar 150 yil iqtisodiy faoliyatning yuksalish davri Feondalizm o'ziga hos iqtisodiy,ijtimoiy,siyosiy, xususiy mulki va xususiyatlari bilan savdo, shahar tashqarisidagi yer mulki va mamlakatlarning mustaqil davlat bolib yuksalishi uchun yol ochib bermoqda edi.Bu davrga kelib feadal jamiyatning an'ana va urf-odatlari hamda cherkov ma'muriyati kishilar faoliyatini din bilan cheklamas edi. Bozor uchun ishlab chiqariladigan tovarlar tobora muhim ahamiyat kasb eta boshladi, bozorlarda, joy,mehnat, kapital sotila boshladi.Bu holat sanoat inqilobining kelib chiqishiga asos boldi.
BU davrda iqtisodiy mulohazalar,individual,rozgorbob,oila va ishlab chiqaruvchilar haqidagi g'oyalardan yiroqlashib,iqtisodiy qonun va huqular o'zaro bog'langan tizim shaklidagi murakkabroq g'oyalar ko'rinishida rivojlana boshladi.
Merkantilizm atamasi 1500 va 1750 yillar oralig'ida yaratilgan iqtisodiy adabiyotlar va amaliy takliflarga nisbatan ishlatiladi.Merkantilistlar adabiyoti G'arbiy Yevropaning barcha rivojlanayotgan iqtisodiy adabiyotlar va amaliy takliflarga nisbatan ishlatiladi.Merkantilistlar adabiyoti G'arbiy Yevropaning barcha rivojlanayotgan iqtisodiyotlarida bolsa ham, uning asosiy g'oyalari ingliz va fransuzlar tomonidan ishlab chiqilgan.
Sxolastik iqtisodiy adabiyotlar o'rta asr cherkov ryhoniylari tomonidan yozilgan bo'lsa, merkantalizm iqtisodiy nazariyasi savdogar tadbirkorlar tomonidan yozilgan. Bu adabiyotlar iqtisodiy siyosatdagi masalalarga bogliq bo'lib,odatda savdogar tadbirkorlarni qiziqtirgan muammolarga bog'liq bolgan.Shu sababli ularning xulosalari haqqoniyligiga va alohida munozaralarning tahliliy ahamiyatiga ega.Faqatgina ayrim yozuvchilargina ob'ektiv tahlil muammolaridan holi ravishda ish olib bora olishgan.Shunday bo'lsada,merkanstilstik davr davomida iqtisodiy adabiyot sifat va miqdor jihatidan yuksalishga erishdi.1650-yildan 1750-yilgacha bo'lgan davrdagi merkanstilistlar adabiyoti 1776-yilda Adam Smit muallifligidagi ''Xalqlar to'g'risidagi tadqiqot''asariga asos bo'lib xizmat qildi⁹⁵.43