Mavzu: Operatsion tizimlar

Standart holatlar prinsipi (po umolchaniyu). Tizim bilan ishlashda, ham generatsiya bosqichida ham, tizimlar bilan bog`lanishni tashkil etishni yengillashtirish uchun qo`llaniladi. printsip tizimidagi foydalanuvchi dasturini xarakterlovchi va ularning bajarilish vaqtini oldindan aniqlovchi, qurilma konfiguratsiyasi, modullar va jarayonlar strukturasini tavsiflarini tizimda saqlashga asoslangandir. Bu ma’lumotni foydalanuvchi tizimi, ma’lumot berilmagan bo`lsa,yoki atayodan aniqlashtirilmagan bo`lsa, foydalanadi. Umuman, bu printsipni qo`llash, foydalanuvchi tizim bilan ishlaya`gan vaqtda, u o`rnatadigan parametrlarni qisqartirish imkonini beradi.
Joyini o`zgartirish prinsipi. Bu prinsip modullarning bajarilishi, ularning xotirada joylashgan o`rniga bog`liqmasligini ko`zda tutadi. Modul matnini, uni xotirada joylashuviga mos ravishda sozlash maxsus mexanizmlar, yoki uning bajarilishi davomida amalga oshiriladi. Sozlash, komandalarning adres qismida foydalanadigan haqiqiy adreslarni aniqlashdan iborat bo`lib, ayni uchun qabul qilingan operativ xotirani taqsimlash algoritmi va qo`llaniladigan adreslash usuli bilan aniqlanadi. U foydalanuvchi dasturlariga ham taqsimlanadi.
Virtuallashtirish prinsipi. Bu tizim yagona markazlashgan sxemadan foydalanib, tizim strukturasini, jarayonlarni rejalashtiruvchilar (planirovshiklar) va resurs (monitorlari) taqsimlovchilari ma’lum majmuasi ko`rinishida tasvirlashga imkon beradi. Virtuallik kontse`tsiyasi, virtual mashina tushunchasida akslanadi. Ixtiyoriy OT, haqiqatda, foydalanuvchidan, real apparat va boshqa resurslarni yashirib, ularni ma’lum abstraktsiyalar bilan almashtiradi. Natijada, foydalanuvchilar virtual mashinani, ularning dasturlarini qabul qiluvchi va ularni bajarib, natija beruvchi yetarli darajadagi abstrakt qurilma sifatida foydalanadilar va tasavvur qiladilar. Foydalanuvchini, umuman hisoblash tizimi real konfiguratsiyasi va uning kom`onentalaridan samarali foydalanish fiziqtirmaydi. Bir nechta `arallel jarayonlar uchun, bir vaqtning o`zida real tizimda mavjud bo`lmagan narsadan bir vaqtda foydalanish tasavvuri hosil qilinadi. VM, real arxitekturani ham aks ettiirshi mumkin, ammmo bu holda arxitektura elementlari Ko`pincha sistema bilan ishlashni soddalashtiruvchi, mukammalashtiruvchi yangi parametrlar bilan chiqadilar. Foydalanuvchi nuqtai-nazarida, ideal mashina quyidagilarga ega bo`lishi kerak:

- ishlashi mantiqi jixatidan bir xil tarzdagi, chegaralanmagan xajmga ega bo`lgan virtual xotira;

- parallel ravishda bir-biriga tahsir qiladigan va ishlay oladigan virtual protsessorlarning ixtiyoriy miqdori;

- virtual mashina xotirasiga ketma-ket va `arallel, sinxron va asinxron murojaat etishga qodir bo`lgan virtual tashqi qurilmalarning ixtiyoriy miqdori (soni) ma’lumotlar xajmi chegaralanmaganda ideal mashinaga yaqinlashtirilgan, OT tomonidan amalga oshiriladigan virtual mashina qanchalik katta bo`lsa, ya’ni arxitekturali mantiqiy xarakteristikasi realdan qanchalik farq qilsa, demak virtuallikning shunchalik yuqori darajasiga erishilgan bo`ladi. OT bir-biri ichiga joylashtirilgan VM ierarxiyasi sifatida quriladi. Dasturlarning quyi sathi mashinaning apparat vositalaridir.

Keyingi sath esa dasturiy bo`lib, quyi sath bilan birgalikda, mashina yangi xossalarga ega bo`lishiga yordam beradi. Har bir yangi sath ma’lumotlarga ishlov berish funktsiya imkoniyatlarini kengaytirish imkonini berib, quyi sathlarga murojaatni osonlashtiradi. VM larni ierarxik tartibga solish ustunliklarga ega bo`lish, ya’ni loyixa doimiyligi, dastur tizimlari ishonchliligi, ishlab chiqish muddatlari qisqarishi, qator muammolarga ega.
Ularning asosiylari: virtuallashtirish sathlari sonini va hossalarini aniqlash, OT ning har bir sathiga zaruriy qismlarni kiritish qoidalarini aniqlash. Abstraktlashtirish (virtualizatsiya) alohida sathlari xossalari:
1. Har bir sathda, yuqori sathlar mavjudligi va xossalari to`g`risida xech narsa ma’lum emas.
2. Har bir sathda, boshqa sathlar ichki tuzilishi to`g`risida xech narsa ma’lum emas. Ular orasidagi bog`lanish oldindan belgilangan qathiy qoidalar orqali olib boriladi.
3. Har bir sath bir nechta moduldan iborat, ularning bahzilari ichki hisoblanadi va ularga boshqa sathlar murojaat qilishi mumkin. Qolgan modullar nomi yuqori sathlarga ma’lum va shu sathlar bilan bog`lana oladi.
4. Har bir sath ma’lum resurslarga ega, u o`z resurslari abstraktsiyalarini (virtual resurslarni) boshqa sathlardan yashirishi yoki taklif qilishi mumkin.
5. Har bir sath, tizimda ma’lumotlarning ma’lum abstraktsiyasini tahminlaydi.
6. Har bir sathda, boshqa sathga nisbatan qilinaya`gan taklif minimal bo`lishi shart.
7. Sathlar orasidagi bog`lanish aniq argumentlar, bir sathdan ikkinchisiga uzatiladigan argumentlar bilan chegaralangan bo`lishi kerak.
8. Global ma’lumotlardan bir nechta sathlar foydalanishi mumkin emas.
9. Har bir sath boshqa sathlar bilan mustaxkamroq va kuchsiz bog`lanishi
kerak.
10. Abstraktsiya sathi orqali bajariladigan har qanday funktsiya yagona kirishga ega bo`lishi kerak. Dasturiy ta’minotni tashqi qurilmalarga bog`liq emasligi (muustaqilligi) printsipi. Bu printsip, dasturning aniq qurilmalar bilan bog`lanishi, dastrularni translyatsiya darajasida emas, balki undan foydalanishni rejalashtirish davridaligidan iboratdir. Dasturlarning yangi qurilmalar bilan ishlashi vaqtida, qayta kom`ilyatsiya qilinishi talab qilinmaydi. Bu printsip Ko`pgina OT larda amalga oshiriladi.