Mavzu: optik kabelni tashkil etuvchi elementlarni hisoblash

Mustaqil bajarish uchun
Amaliyot ishi 2-qismga ko‘ra xisobot ko‘rinishida tayyorlanadi va talaba tomonidan quyida keltirilgan ma’lumotlar asosida (1.1 jadval) xisoblashlar amalga oshiriladi. Bunda kritik, apertura burchak, kritik to‘lqin uzunlik va chastota, normallashtirilgan chastotani (1.1),(1.2),(1.3),(1.4),(1.5) formulalar yordamida aniqlanadi. Xisoblashlarda tola o‘zagining diametrini d=10mkm deb olinsin.
1.1 jadval

№	n1	n2	№	n1	n2	№	n1	n2
1	1,48	1,46	12	1,44	1,41	23	1,42	1,4
2	1,44	1,4	13	1,33	1,3	24	1,4	1,36
3	1,4	1,36	14	1,42	1,38	25	1,38	1,35
4	1,38	1,32	15	1,34	1,3	26	1,4	1,35
5	1,37	1,32	16	1,36	1,33	27	1,34	1,32
6	1,48	1,44	17	1,38	1,34	28	1,46	1,42
7	1,47	1,43	18	1,48	1,42	29	1,44	1,41
8	1,4	1,33	19	1,49	1,46	30	1,43	1,4
9	1,48	1,43	20	1,38	1,33	31	1,48	1,44
10	1,38	1,32	21	1,38	1,34	32	1,51	1,49
11	1,37	1,32	22	1,48	1,42	33

Yechish namunasi:

n₁=1.48
n₂=1.45
d=10mkm
Hisobot:
=1.45/1.48=0.97
Θ_ichki=arcsin0.97=75.93⁰

NA=
=
= * Gz

2-AMALIY MASHG`ULOT.
MAVZU: OPTIK KABELNING ASOSIY PARAMETRLARINI HISOBLASH.
Optik kabelning boshlang`ich parametrlari quyidagilarni tashkil etadi.

O`zakning diemetri: 2а = 10мкм ; 2а = 50 мкм;
Ikki muhitning sindirish ko`rsatkichlari:
To`lqin uzunligi: мкм.

Bir va ko`p modali optik kabellar uchun asosiy parametrlarni hisoblaymiz.

Bir modali kabellar uchun

1. 
   Sindirish koeffitsientlarining munosabati:
   

2. Sonli apertura:
NA= =0,2

3. 
   Normallashtirilgan chastota:
   

Gs
4. Svetovoddan tarqalayotgan modular soni:

5. Kritik chastota:

6. Kritik to`lqin uzunligi:

7. Yutilishdagi energiyaning yo`qolishi (so`nishdagi yutilish):
dB/кm
8. Yoyilishdagi yo`qotishlar:
дБ/км
9. Toladagi umumiy yo`qotishlar:
dB/кm
10. Modalararo dispersiya:
2,466 ns.
11. Faza tezligining o`zgarish tezligi, кm/s:
Quyi chegara:
Yuqori chegara:
12. To`lqin qarshiligining o`zgarish chegarasi, Оm:
Quyi chegara: 376,7/1,51= 249,4
Yuqori chegara: 376,7/1,5= 251,1

Ko`p modali kabellar uchun
Yisob kitob ishlari o`zakning diametri 50 mkm bo`lgani uchun gradient turidagi yorug`lik diode uchun bajariladi

1. 
   Sindirish koeffitsientlarining munosabati:
   

2. Sonli apertura:
NA= =0,2
3. Normallashtirilgan chastota:
Gs
4. Gradientli yorug`lik diodidan tarqalayotgan modular soni

5. Kritik chastota:

6. Kritik to`lqin uzunligi:

7. Yutilishdagi energiyaning yo`qolishi (so`nishdagi yutilish):
dB/кm
8. Yoyilishdagi yo`qotishlar:
dB/кm
9. Toladagi umumiy yo`qotishlar:
dB/кm
10 Gradientli yorug`lik diodidagi modalararo dispersiya:
1,23 ns.
11 Faza tezligining o`zgarish tezligi, кm/s:
Quyi chegara:
Yuqori chegara:
12. To`lqin qarshiligining o`zgarish chegarasi, Оm
Quyi chegara: 376,7/1,51= 249,4
Yuqori chegara: 376,7/1,5= 251,1
Mustaqil bajarish uchun
Jadvalda keltirilgan variantingiz bo`yicha yuqorida olib borilgan hisob kitoblarni olib borig va natijalarni solishtiring

Variant	O`zakning diemetri 2а mkm	BIrinchi muhitning sindirish ko`rsatkichi n1	Ikkinchi muhitning sindirish ko`rsatkichi n2	To`lqin uzunligi λ mkm
1	15 17	1,51	1,51	0,85
2	16 17	1,5	1,47	1,33
3	17 18	1,49	1,46	0,85
4	18 19	1,47	1,5	1,33
5	19 20	1,46	1,49	0,85

3-AMALIY MASHG`ULOT.


MAVZU: TEMIR YO‘L ALOQA TARMOG‘IDA RAQAMLI OQIMLARNING SONINI HISOBLASH.

1. 
   So`nggi va oraliq punktlarning tavsifi. Bosjlang`ich ma`lumotlar
   

Tobolsk, Tyumen, Kartymskaya, Ust-Tavda, Setovo kabi aholi punktlari ko'rib chiqmiz.
Tobolsk 1587 yilda tashkil topgan, 1590 yilda shaharga aylangan. Bu viloyat bo'ysunadigan shahar, Tyumen viloyatida joylashgan (Tobolsk tumani). Tobolsk G'arbiy Sibirning markazida, Tyumendan 247 km shimoliy-sharqda joylashgan. Uning Irtish daryosida, Tobol daryosi tutashgan joyiga yaqin porti va aeroporti bor. Shaharni tashkil qiluvchi asosiy korxonalar: neft-kimyo zavodi, kemasozlik zavodi va kemalarni ta'mirlash zavodi, shuningdek biofabrika, yog'ochni qayta ishlash zavodi, mebel va gilam to'qish fabrikalari. Qurilish materiallari ishlab chiqaradigan korxonalar va oziq-ovqat sanoati rivojlangan. Tobolsk - rus suyak o'ymakorligi sanoatining markazlaridan biri.
Aholisi 2019 yil ma'lumotlariga ko'ra 101,1 ming kishini tashkil etgan. Tyumen - Sibirning yirik iqtisodiy va madaniy markazi, 1586 yilda tashkil topgan, 1782 yilda shaharga aylangan. Shahar G'arbiy Sibirda, Tura daryosi bo'yida (Tobolning irmog'i), Moskvadan 2144 km sharqda joylashgan. Daryo porti va suv yo'lidan temir yo'l, aeroportga yuklarni qayta yuklash uchun katta baza mavjud. Tyumen - temir yo'l liniyalarining tutashgan joyi
Tyumen - neft va gaz sanoatining tashkiliy markazi (Shimoliy Ob-Irtishdagi neft va gaz konlari). Mashinasozlik va metallga ishlov berish, yog'ochni qayta ishlash, kimyo, engil va oziq-ovqat sanoati etakchi tarmoqlardir.
2019 yilgi ma'lumotlarga ko'ra aholi soni 538,3 ming kishini tashkil etdi.
Setovo (S uzeli), Ust-Tavda (D uzeli), Kartymskaya (E uzeli) oraliq punktlari umumiy aholisi 4 ming kishidan iborat aholi punktlaridir. Ushbu qishloqlar Tyumen va Tobolsk shaharlari o'rtasida temir yo'l to'xtash joylari hisoblanadi. Ayni paytda ushbu aholi punktlari temir yo'llarni qurish, rekonstruktsiya qilish va kengaytirish bilan bog'liq holda rivojlanmoqda. Shuning uchun STM-1 darajasining oqimini (155 Mbit / s) ajratishni ta'minlash ozim bo`ladi.
Tobolsk (A uzeli) va Tyumen (B uzeli) oxirgi punktlar turli mintaqalarda bir-biri bilan faol aloqada bo'lishadi, shuning uchun ushbu shaharlarning bir-biriga aloqa xizmatlari tortishish zarurdir
Aholi punktlarining joylashuvi 3.1-rasmda keltirilgan.

3.1-rasm - Tobolsk - Tyumen qismidagi aholi punktlarining joylashuvi

3.2. Kerakli miqdordagi E1 kanallari va oqimlarni hisoblash

Aholi punktlarini bog'laydigan kanallar soni ushbu aholi punktlarida yashovchi aholi soniga, integratsiya darajasiga, ma'lum aloqa xizmatlarini ko'rsatish zarurligiga bog'liq.

Aholining o'rtacha o'sishini hisobga olgan holda ma'lum bir nuqtada va unga bo'ysunuvchi punktlarda aholi soni (1) formula bilan aniqlanadi:


, (3.1)
bu erda:
Н₀ – ro'yxatga olish paytidagi aholining soni, odamlar;
∆Н – ma'lum bir hududdagi aholining o'rtacha yillik o'sishi foizda (3% ga teng);
t – istiqbolli loyihalashtirishning belgilangan yili va aholini ro'yxatga olish yili o'rtasidagi farq sifatida belgilangan muddat. Ilg'or loyihalash 5-10 yil oldin qabul qilinadi..

Tobolsk shahri uchun Н(t) ning qiymati:

Tyumen shahri uchun Н(t) ning qiymati:

Telefon kanallari soni (2) formula bo'yicha aniqlanishi mumkin:

, (3.2)

bu erda

a va b - berilgan yo'qotishlar uchun belgilangan mavjudlikka mos keladigan doimiy koeffitsientlar, odatda yo'qotishlar taxminan 5% ga teng bo'ladi, keyin α = 1,3%, β = 5,6%;
y = 0,05 Erl.– ajratilgan yuklama bo`lib, ya'ni bitta abonent tomonidan yaratilgan yuklama hisoblanadi;
К_Т - tortishish koeffitsienti, aholining ayrim guruhlarining qiziqish darajasini belgilaydi, К_Т 0,1 dan 12% gacha bo'lgan keng chegaralarda o'zgarib turadi;
m_A va m_B - mos ravishda A va B punktlarida ATS terminal stantsiyalari tomonidan xizmat ko'rsatiladigan abonentlar soni.
u yoki boshqa ATS tomonidan xizmat ko'rsatiladigan abonentlar soni xizmat ko'rsatish hududida yashovchi aholi soniga qarab belgilanadi.
Aholining telefon uskunalarining o'rtacha nisbatini K0 = 0,3 - 0,5 ga teng deb hisoblasak, AMTS abonentlari sonini (3) formula bo'yicha aniqlash mumkin



(3.3)



Kanallar sonini hisoblagandan so'ng, E1 oqimlari soni hisoblanadi va kanallar soni IKM uzatish yo'llari soniga qayta hisoblab chiqiladi. Ba'zi kanallarda yuz foiz zaxira bo'lishi kerak (himoya 1 + 1). E1 raqamli oqimlari sonini hisoblash uchun (4) formuladan foydalanishingiz mumkin:
, (3.4)

bu erda

n_tlf - TCH kanallari soni;
30 - E1 oqimidagi TCH kanallari soni;
En - bu butun qismning belgisi.

Hisoblash natijalari 1-jadvalga kiritilgan.

1-jadval - Tarmoq tugunlari orasidagi E1 oqimlari soni

А	×	1284
B	1284	×