Mavzu: Qobilyat va uning rivojlanishi. Reja

PEDAGOGIK QOBILIYATLAR VA ULARNING TUZILISHI.

Uzoq yillar olib borilgan tadqiqotlar pedagogik qobiliyatlar murakkab va ko`pqirrali psixologik bilimlardan iboratliligini ko`rsatib beradi. Ana shu tadqiqot ma`lumotlaridan foydalanib, pedagogik qobiliyatlar tuzilishida muhim o`rin egallaydigan qator komponentlar (tarkibiy qisimlar)ni ajratib ko`rsatish mumkin:

Shaxs qobiliyatining mayllar va qiziqishlar bilan bog`liqligi. qobiliyat va bilim, malaka maxoratining o`zaro aloqadorligi. O`quvchilar qobiliyatini diagnostika qilish, qobiliyatni tarkib toptirishga individual yondoshish masalalari. qobiliyatlarning tarkib topib borishi va rivojlantirishning shart-sharoitlari. O`quvchi qobiliyatlarini rivojlantirishda o`qituvchining roli. O`qituvchining pedagogik qobiliyatlari.


PEDAGOGIK QOBILIYAT TARKIBI QUYIDAGICHA:

1.Didaktik qobiliyat (murakkab bilimlarni tinglovchilarga tushuntirishga uquvchanligi).

2.Akademik qobiliyat (barcha fanlar yuzasidan muayyan bilimga ega bo`lishligi)
3.Persteptiv qobiliyat (qisqa daqiqalarda auditori holatini idrok qila olish fazilati).
4.Nutqiy qobiliyat (ixcham, ma`noli, ohangdor, muayyan ritm, temp, chastotaga ega bo`lgan nutq, nutqning jarangdorligi, uning pauza mantiqiy urg`uga rioya qilishi).
5.Tashkilotchilik qobiliyati (sinf, guruh yoki kursni uyushtirish va uni boshqarish iste`dodi).
6.Obro`-nufuzga ega bo`lishlik qobiliyati. (o`zining shaxsiy xususiyati, bilimdonligi, aqlliligi, faxm-farosatliligi,mustaqil irodasi bilan obro` orttirishga uquvchanligi).

7.Muomala va muloqot o`rnata olish qobiliyati.

8.Psixologik tashxis (diagnoz ) qilish qobiliyati (insonning kelajagini oqilona tasavvur qilishdan iborat bashorati).
9.Diqqatni taqsimlash qobiliyati (bir necha ob`ektlarga bir davrning o`zida o`z munosabatini bildirishga uquvchanligi).
10.Iymon-e`tiqodga, faol, hayotiy pozistiyaga yo`naltirish qobiliyati.
11.Tashabbusga, ijodga ilhomlantirish qobiliyati.
12.Aqli donishlik qobiliyati (bilimdonlik).
13.Konstruktiv qobiliyat (o`quv-tarbiya ishlarini.