Mavzu: tarb

MAVZU: TARBIYACHINING PEDAGOGIK MAHORATI

Tayanch iboralar:Pedagog, tarbiyachi, kompetensiya, pedagogic mahorat, ksbiy kompetensiya, pedagogning funksional vazifalari, pedagogic qobiliyat, pedagogik texnika, pedagogik kvalimetriya, pedagogik munosabat

Albatta,«NIMA» ni yaxshilab o‘ylab ko‘r lekin undan ham ko‘proq «QANDAY»ni o‘ylab ko‘r.
Gete.
Pedagog kasbi o‘z mohiyatiga ko‘ra individualdir. Har bir pedagogning hayotda o‘z o‘rni, ishining ustasi bo‘lishi, juda ilg‘or, dunyoviy ilmiy bilimlarga ega bo‘lishi bilan birgalikda o‘z ishini mohirlik bilan amalga oshiruvchi sifatida ifodalanadi. Pedagog mahorati uning faoliyatida ko‘rinadi. Pedagog, eng avvalo, pedagogik jarayon qonuniyatlari va mexanizmlarini
yaxshi egallagan bo‘lishi lozim.
Shu ma’noda pedagogning umumlashgan malakalari,uning pedagogik texnikasi katta ahamiyatga ega.
Mahorat–bu alohida qudrat. Yuqori va kichik darajada usta bo‘lish mumkin emas. Mahoratga erishish ham, erishmaslik ham mumkin. Haqiqiy usta mehnat faoliyati jarayonida go‘zaldir.
Pedagogik mahoratga erishish pedagogning muayyan shaxsiy sifatlari bilan amalga oshadi. Pedagogik mahorat yuksak darajada pedagogik faoliyatining taraqqiyetishini, pedagogik texnikani egallashni, shuningdek, pedagog shaxsi, uning tajribasi, fuqorolik va kasbiy mavqeini ifodalaydi.
Pedagogik mahorat kategoriya sifatida o‘zining ilmiy asoslariga ega. So‘nggi yillardagi ilmiy yondashuvlar bu holatga nisbatan quydagicha xulosa qilishga imkon berdi: pedagogik mahorat kasbiy faoliyatdagi induviduallikning yorqin ko‘rinishi sifatida tushuniladi.
Pedagogik mahorat kategoriyasi kasbiy faoliyat nuqtai nazaridan kishi induvidualligini xarakterlaydi. Xo‘sh, pedagogik mahorat nima? Uning mohiyati nimadan iborat? Unga qanday erishsa bo‘ladi? Hozirgizamonpedagogikavapsixologiyasohasidagiilmiymanbalardapedagogikmahorat tushunchasiga nisbatan turlicha izohlarga duch kelamiz. Bu tushuncha mohiyatininganiqroqta’rifi«Pedagogikensiklopediya»daberilganbizningcha, boshqalarganisbatanbuta’rifpedagogikmahoratmazmun–mohiyatiniancha to‘g‘ri yoritadi.

PEDAGOGIK MAHORAT -“Tarbiya va o‘qitishda yuqori darajagaerishishvaunidoimotakomillashtiribborishimkonini ta’minlovchisan’atbo‘lib,ta’limoluvchigamehrqo‘yganvao‘z kasbinisevgan,harbirpedagogningqiladiganishi.O‘zishiningmohir ustasibo‘lganpedagog–buyuksakdarajamadaniyatli,o‘zfanini chuqurbiladigan,fanningyokisan’atningtegishlisohalariniyaxshi tahliletaoladigan,tarbiyalashvao‘qitishuslubiyotinimukammal egallaganmutaxasisdir”.

Buta’rifniyaxshitushunib,uningma’nomohiyatinitahliletadiginbo‘lsak, ushbuta’rifdapedagogikmahorattushunchasimazmunigakiradiganquyidagi masalalarni ajratishmumkinbo‘ladi:

Umumiy madaniyatning yuqoridarajasihamda bilimdonlikva aql zakovatining yuksak ko‘rsatkichi.


O‘zining o‘qitayotgan faniga doir keng vabilim sohibi.
Pedagogika,umumiy va pedagogik psixologiyakabi fanlarsohasidagi bilimlarbilan qurollanganlik, ulardano‘qitishva tarbiyalashishlari tajribasidaerkinva ustalik bilan
foydalanabilish.


O‘quv-tarbiyaviy ishlar metodikasini egallagan
bo‘lishi.

ZAMONAVIY PEDAGOGQANDAYBO‘LIShI KERAK?

Hozirgizamonpedagoginingshaxsiuchunengmuhimasos–buinsonparvarva tolerantbo‘lishimuhimsanaladi.Pedagogjudayuksakdarajadagimadaniyatgaega bo‘lganshaxs.Ujudako‘ptarmoqlibo‘lishikerak.Hozirgizamondao‘zitarbiyachi mashg‘ulot jarayonida sohasiga oidyutuqlardan,yangiliklardan xabardor bo‘lishi kerak. Tarbiyalanuvchilarga mashg‘ulotlar jarayonida yangiliklardanxabardoretib,o‘rgatibborishuchuno‘zimuntazamo‘qib,o‘rganib, o‘zbiliminito‘ldirib,chuqurlashtiribborishikerak.
Demak,pedagog,pedagogikmahoratningasosiysiysio‘zustidamustaqil ishlashdir.O‘zbekistonmustaqillikkaerishgandankeyinta’lim-tarbiyasohasida, milliyahloq-odobniqaytatiklashborasida,milliyurf-odatlaran’analarnijoy-joyigaqo‘yishmilliyqadriyatlarniyanadarivojlantirishxususidabuyukburilishlar bo‘lganibarchagaayon.Davlatningbuyukkelajagi,albatta,yoshlarnichuqur bilimvapokizaodob-ahloqliqalbegasiekanligini yoddan chiqarmaslik lozim.
Bumuammoda mahoratli,bilimlipedagoglarningo‘rni muhimva pedagogikmahoratfaning roliulkan.
O‘zbekistonRespublikasiBirinchiPrezidentiI.A.Karimovo‘zlariningqator nutqlarivaasarlaridata’lim-tarbiyamasalalarigato‘xtalarekanlar,engavvalo, pedagoglikkasbigae’tiborberib,bu mashaqqatlivasharafliekanligini jamiyatimizdata’limberishtiziminizamontalablariasosidayangilash,munosib avlodnishakllantirishnifaoliyatibilanbog‘lab,uningo‘zidaanashuxususiyatlar bo‘lishiniko‘rsatibo‘tganlar.Pedagogikmahorat–tug‘mayokinasldan-naslga o‘tuvchixususiyatemas,balkiizlanish,ijodiymehnatmahsuli.Buko‘pqirrali pedagogikfaoliyat zamiridaijodiymehnatyotadi.
Agarpedagogningkasbiymahoratdasturigaamaliyqarasa,uholdabirinchi o‘ringauningintegralsifati–mahoratidaniborat.Pedagogikmahoratga berilganta’riflarshunchako‘pbo‘lishigaqaramay,ulardamahoratningqaysidir jihatlari albattaifodalanadi.
Mahorat–buyuqorivayuksalibboruvchitarbiyavao‘qitishsan’atidan iborat.Pedagogo‘zishiningustasi,o‘zfaninichuqurbiluvchi,fanvasan’atning mossohalaribilanyaxshitanish,amaldaumumiyvayoshlarpsixologiyasini yaxshitushunuvchi,o‘qitishvatarbiyalashmetodikasinihartamonlamabiluvchi hamda yuqori madaniyatga ega bo‘lgan mutaxassisdir. Bo‘lajak mutaxassislarning mahoratini oshirishda ma’ruza mashg‘ulotlarining o‘rni qanchalikzarurbo‘lsa,seminarmashg‘ulotlariningo‘rnihamshunchalik muhimdir.

“Pedagogikmahorat”ningmaqsadi-pedagoglargakasbiyijod,mahorat malakalarinishakllantirish,pedagogiktexnikaniegallashto‘g‘risidatushuncha berishdaniborat.

Pedagogikmahorat-bu-tarbiyachiningshundayshaxsiy(bolajonligi,hayrihohligi,insonparvarligi,mehribonligivah.k.)vakasbiy(bilimdonligi, zukkoligi,fidoiyiligi,ijodkorligiva h.k.) fazilatlarini belgilaydiganxususiyatki,uo‘zfaninichuqurvaatroflichabilishda,psixologikva metodiktayyorgarlikda,yoshlarnio‘rgatish,tarbiyalashvarivojlantirishning optimalyo‘llariniizlabtopibamaliyfaoliyatda qo‘llashidanamoyonbo‘ladi.

FOYDALANILGAN ADABYoITLAR
1.Yo‘ldoshevJ.,HasanovS.Pedagogiktexnologiyalar.–T.:«Moliya-iqtisod»nashriyoti,2009.
2.IshmuhamedovR.,AbduqarodirovA.,PardaevA.Tarbiyadainnovatsion texnologiyalar/Ta’limmuassasalario‘qituvchi-o‘qituvchilariuchunamaliy tavsiyalar. – T.:«Iste’dod»jamg‘armasi,2009.
3.MuslimovN.A.,vaboshqalar.Kasbta’limio‘qituvchilariningkasbiy kompetentliginishakllantirishtexnologiyasi/Monografiya.–T.:«Fanva texnologiya»nashriyoti,2013.
4.MuslimovN.A.,UsmonboevaM.H.,SayfurovD.M.,To‘raevA.B.Pedagogik kompetentlikvakreativlik asoslari–Toshkent,2015.
5.MutalipovaM.J.,XodjaevB.X. Qiyosiypedagogika.-T:2015