FONETIK HODISALAR
MAVZU: O‘zbek tilidagi mavjud
fonetik hodisalar tasnifi
Reja:
Fonetika
Fonetik hodisalar
Tovush tushishi
Tovush ortishi
Tovush almashishi
Fonetika
Fikr gap orqali ifoda qilinadi. Gap, odatda so‘zlardan tashkil topadi. Gap
tarkibida so‘zlar va shu so‘zlarning o‘zaro bog‘lanishini ta’minlovchi grammatik
vositalar (qo‘shimchalar, yordamchi so‘zlar) ma’lum nutq tovushlari orqali shakllanadi.
Masalan: Biz ulug‘ ayyomni mana shu cho‘lda kutib olyapmiz (Y. Shamsharov). Bu gapni
tuzishda biz, ulug‘, ayyom, mana, shu, cho‘l, kutib, olmoq so‘zlari, ularning o‘zaro
bog‘lanishini ta’minlovchi –ni (tushim kelishigi qo‘shimchasi), -yap (zamon ma’nosini
ifodalovchi qo‘shimcha), -miz (shaxs-son qo‘shimchasi) qo‘shimchalari qatnashgan; har
bir so‘z va qo‘shimcha esa nutq tovushlari vositasida (masalan, biz - b, i, z; ulug‘ - u, l, u,
g‘; -ni - n, i; -da - d, a kabi) shakllandi.
Ko‘rinadiki, nutq tovushlari so‘z va gaplarni tuzishda moddiy baza hisoblanadi,
chunki inson tili tovush tilidir.
Fonetika tilshunoslikning bir bo`limi bo‘lib, unda nutq tovushlari, ularning hosil
bo‘lishi,
turlari,
o‘zgarishi,
urg‘u,
bo‘g‘in,
ohang
kabilar
o‘rganiladi. Fonetika grekcha phone so‘zidan olingan bo‘lib lug‘aviy
ma’nosi tovush demakdir.
Fonetik hodisalar
.
Nutq jarayonida talaffuz qulayligiga erishish
harakati tufayli ketma-ket kelayotgan tovushlarning
o‘zaro ta’siri natijasida o‘zgarishlarga uchrashi
Dostları ilə paylaş: |