Mavzu: Tasviriy ifoda

---

FONETIK HODISALAR 
MAVZU: O‘zbek tilidagi mavjud 
fonetik hodisalar tasnifi 

---

Reja: 
Fonetika 
Fonetik hodisalar 
Tovush tushishi 
Tovush ortishi 
Tovush almashishi 

---

Fonetika 
Fikr gap orqali ifoda qilinadi. Gap, odatda so‘zlardan tashkil topadi. Gap 
tarkibida so‘zlar va shu so‘zlarning o‘zaro bog‘lanishini ta’minlovchi grammatik 
vositalar (qo‘shimchalar, yordamchi so‘zlar) ma’lum nutq tovushlari orqali shakllanadi. 
Masalan: Biz ulug‘ ayyomni mana shu cho‘lda kutib olyapmiz (Y. Shamsharov). Bu gapni 
tuzishda biz, ulug‘, ayyom, mana, shu, cho‘l, kutib, olmoq so‘zlari, ularning o‘zaro 
bog‘lanishini ta’minlovchi –ni (tushim kelishigi qo‘shimchasi), -yap (zamon ma’nosini 
ifodalovchi qo‘shimcha), -miz (shaxs-son qo‘shimchasi) qo‘shimchalari qatnashgan; har 
bir so‘z va qo‘shimcha esa nutq tovushlari vositasida (masalan, biz - b, i, z; ulug‘ - u, l, u, 
g‘; -ni - n, i; -da - d, a kabi) shakllandi. 
Ko‘rinadiki, nutq tovushlari so‘z va gaplarni tuzishda moddiy baza hisoblanadi, 
chunki inson tili tovush tilidir. 
Fonetika tilshunoslikning bir bo`limi bo‘lib, unda nutq tovushlari, ularning hosil 
bo‘lishi, 
turlari, 
o‘zgarishi, 
urg‘u, 
bo‘g‘in, 
ohang 
kabilar 
o‘rganiladi. Fonetika grekcha phone so‘zidan olingan bo‘lib lug‘aviy 
ma’nosi tovush demakdir. 

---

Fonetik hodisalar 
. 
Nutq jarayonida talaffuz qulayligiga erishish 
harakati tufayli ketma-ket kelayotgan tovushlarning 
o‘zaro ta’siri natijasida o‘zgarishlarga uchrashi