Maxmudov n. M., Hakimov h. A. Makroiqtisodiy tahlil

7.3.3. Pul agregatlari 
Pul agregatlari pul massasini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar hisoblanadi.
Har qanday Markaziy bank pul agregatlarini shakllantirishda 
quyidagi pintsiplarga asoslanadi: 
1. Pul agregatlari likvidlilik darajasi past bo‘lgan aktivlarga 
likvidlilik darajasi yuqori bo‘lgan aktivlarni ketma-ket qo‘shib borish 
yo‘li bilan shakllantiriladi.
2. Har bir pul agregati o‘zidan oldingi pul agregatini o‘z ichiga oladi.
Xalqaro amaliyotda keng qo‘llaniladigan pul agregatlariga kiradi: 
M0 – muomaladagi naqd pullar; 
M1 = M0 talab qilib olinadigan depozitlar + chekli omonatlar + yo‘l 
cheklari; 
M2 = M1 + muddatli depozitlar + jamg’arma depozitlari; 
M3 = M2 + depozit sertifikatlari + jamg’arma sertifikatlari + 
davlatning qimmatli qog’ozlari.
Qayd etish joizki, AQSh bank amaliyotida pul massasini tavsiflash 
maqsadida quyidagi pul agregatlaridan foydalanilmoqda: 
M0 - Markaziy bank tomonidan muomalaga chiqarilgan naqd pullar; 
M1 - M0 + talab qilib olinadigan depozitlar + yo‘l cheklari + kredit 
kartochkalari; 
M2 - M1 + kichik summadagi muddatli depozitlar + jamg’arma 
depozitlari + pul bozorining depozit hisobraqamlaridagi mablag’lar + 
qisqa muddatli REPO bitimlari + yevrodollardagi depozitlar; 
M3 - M2 + yirik summadagi depozit sertifikatlari + moliya 
bozorlarida muomalada bo‘lgan o‘zaro fondlarning pul mablag’lari + 
muddatli REPO hisobarqamlari + yevrodollardagi muddatli shartnomalar; 
L – M3 davlatning qisqa muddatli qimmatli qog’ozlari + korporativ 
qimmatli qog’ozlar + jamg’arma obligatsiyalari + bank aktseptlari.
 
 
 

---

67 
7.4. Pul-kredit sektori tahlili uslubiyati 
 
7.4.1. Pul-kredit sohasining hisoblarini yuritish. Moliya 
tizimining tarkibi. Pul-kredit tizimi statistikasi asosida hisobga olish