Maxmudov n. M., Hakimov h. A. Makroiqtisodiy tahlil

O‘zbekistonda ishsizlikni bartaraf etishning davlat siyosati. 
Ishsizlik jiddiy makroiqtisodiy muammolardan biri bo‘lganligi va 
makroiqtisodiy beqarorikni keltirib chiqarganligi sababli davlat 
ishsizlikni bartaraf etish uchun muhim chora-tadbirlar ishlab chiqadi. 
Ishsizlikning kelib chiqish sabablari turlicha bo‘lganligi uchun, har qaysi 
davlat uning har bir turi uchun alohida chora-tadbirlar ishlab chiqishi 
maqsadga muvofiq hisoblanadi.
 
Ishsizlikning barcha turlari uchun umumiy bo‘lgan chora-tadbirlarga 
quyidagilarni kiritish mumkin: 
ishsizlik bo‘yicha nafaqalar to‘lash; 
bandikni ta’minlovchi xizmatni tashkil etish (ishga joylashtirish 
bo‘yicha tashkilot).
 
9.4. Inflatsiya va uning ko‘rsatkichlari.
Inflatsiya turlari 
Inflatsiya va uning ko‘rsatkichlari. Inflatsiya
(«inflation») italyancha 
«inflatio» so‘zidan olingan bo‘lib, «bo‘rtish, ko‘tarilish» ma’nosini 
anglatib, umumiy narxlar darajasining barqaror o‘sish tendensiyasini 
bildiradi.
Inflatsiyaning asosiy ko‘rsatkichi - inflatsiya sur’ati yoki darajasi 
(rate of inflation - π) hisoblanib, u joriy va oldingi yil narxlar darajasi 
foizdagi farqining oldingi yil narxlar darajasining foiziga nisbati va 
100%ga ko‘paytirish orqali aniqlanadi: 


*
*
*
u
u
β
Y
Y
Y





---

90 
yoki 
yoki
bunda,
π - inflatsiya sur’ati yoki darajasi; 
P
t 
- joriy yildagi umumiy narxlar darajasi (YaIM deflyatori);
P
t – 1 
– oldingi yil narxlarining umumiy darajasi (YaIM deflyatori). 
Inflatsiya turlari. 
O‘lchov mezoniga ko‘ra, inflatsiya bir necha 
turlarga bo‘linadi. Agarda o‘lchov mezoni inflatsiya sur’atlari (darajasi) 
bo‘lsa, u holda inflatsiya quyidagi turlarga ajratiladi: mo‘tadil inflatsiya, 
sakrab 
chopuvchi 
inflatsiya, 
yuqori 
darajadagi 
inflatsiya 
va 
giperinflatsiya.
 
Tanqislik (defitsit) inflatsiya ko‘rinishining bir shakli bo‘lib xizmat 
qiladi, chunki inflatsiyani xarakterlovchi xususiyatlardan biri pullar to‘lov 
qobiliyatining pasayishi hisoblanadi. Defitsit pullarning to‘lov qobiliyati 
yo‘qligini, ya’ni kishilar ularga hech narsa xarid qila olmasliklarini 
anglatadi.