92
bunda,
AD – yalpi talab;
SRAS – qisqa muddatdagi yalpi taklif chizig‘i;
P – umumiy narxlar darajasi;
Y – milliy ishlab chiqarishning real hajmi;
LRAS – uzoq muddatdagi yalpi taklif chizig‘i.
Agar inflatsiya yalpi taklifning qisqarishi oqibatida yuzaga kelgan
bo‘lsa (ya’ni xarajatlarning ortishi oqibatida yuz bersa), u holda bunday
inflatsiya xarajatlar inflatsiyasi deb ataladi (cost-push inflation).
Xarajatlar inflatsiyasi
stagflatsiya holatiga olib keladi, ya’ni bu – bir
vaqtning o‘zida ishlab chiqarishning pasayib ketishi va narxlar
darajasining oshishidir (9.5.2-rasm).
9.5.2-rasm. Taklif (xarajatlar) inflatsiyasi 38 bunda,
R – narxlar darajasi;
Y –milliy ishlab chiqarishning real hajmi;
AD – yalpi talab;
SRAS – qisqa muddatda yalpi taklif.
Talab inflatsiyasi va xarajatlar inflatsiyasining birlashuvi natijasida
inflatsion spiral hosil bo‘ladi (9.5.3 - rasm). Faraz qilaylik, markaziy bank
pul taklifini ko‘paytirdi, bu esa yalpi talabning ortishiga olib keladi. Yalpi
talab egrisi AD
1
o‘ngga, ya’ni AD
2
ga siljiydi. Natijada narxlar darajasi
R
1
dan R
2
ga ko‘tariladi, qisqa muddatda ish haqi stavkasi o‘zgarmas
bo‘lganligi sababli (masalan, W
1
), bunday holatda real daromadlar
38
N.Maxmudov, H.Hakimov. Makroiqtisodiy tahlil. O‘quv-uslubiy majmua. T.TDIU, 2018
93
pasayadi (real daromad = nominal daromad/narxlar darajasi, ya’ni narxlar
darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, real daromadlar shunchalik past bo‘ladi).
