I (R) + G + Ex (R) = S (Y) + T (Y) + Im (Y )
10.2.2-b rasmda to‘rtta grafik tasvirlangan. I – grafikda tovar
bozoridagi muvozanat – in’eksiyalar (investitsiyalar) va oqimlar
(jamg‘armalar) tengligi sharti ko‘rsatilgan, buni 45
0
burchak ostidagi
bissektrisa aks ettirgan. II – grafikda jamg‘arma va daromadning o‘zaro
to‘g‘ri proporsional bog‘liqligining grafigi keltirilgan. III - grafikda
in’eksiyalarning foiz stavkasiga teskari bog‘liqligi aks ettirilgan. Natijada
IV - grafikda IS egri chizig‘ini hosil qildik. Foiz stavkasi R
1
da
in’eksiyalar hajmi I
1
ni tashkil etdi, bu jamg‘armalarning S
1
miqdoriga
to‘g‘ri keladi, bunday miqdor esa daromadning Y
1
darajasida mavjud
bo‘ladi. Shunga o‘xshash, R
2
foiz stavkada in’eksiyalar miqdori I
2
ga teng
bo‘ladi, bunda jamg‘armalar hajmi S
2
tashkil etadi, bu daromad darajasi
Y
2
ga mos keladi. Natijada, IV – grafikda hosil bo‘lgan nuqtalarni to‘g‘ri
chiziq ko‘rinishida birlashtirib, IS egri chizig‘ini hosil qilamiz.
IS egri chizig‘i foiz stavkasi (R) va real daromad (Y) darajalarining
barcha mumkin bo‘lgan kombinatsiyalarini ko‘rsatadi, bunda tovar bozori
muvozanat holatida bo‘ladi, ya’ni tovar va xizmatlarga bo‘lgan talab
taklifga teng bo‘ladi, bu esa faqatgina daromad rejalashtirilgan
xarajatlarga, in’eksiyalar oqimlarga teng bo‘lgandagina sodir bo‘ladi.
IS egri chizig‘ining algebraik tahlili. Muvozanatli daromad darajasi
ishlab chiqarishning hajmi (Y) yalpi rejalashtirilayotgan xarajatlar
(E = C + I + G + Xn)ga teng bo‘lganda o‘rnatilishini eslaylik. Iste’mol,
investitsiya va sof eksport funksiyalari chiziqli va ular foiz stavkasiga
bog‘liq deb faraz qilaylik:
C = C + mpc (Y – T- tY) – aR
