Мцндярижат

Jamaladdin AFGANI – The Benefits of Philosophy

Muhammed IKBAL – The Human Ego – His Freedom and Immortality 191


NEW PUBLICATIONS 222

1 Mehriban Əliyeva. “Mədəniyyətlərarası dialoqda qa­dın­la­rın rolunun genişlən­mə­­si” mövzusunda keçirilən Beynəlxalq fo­rumda çıxışı. “Azərbaycan” qəzeti, 11 iyun 2008-ci il.

2 А.Н. Имангулиева. «Ассоциация пера» и Михаил Нуайме. М.,1975; A.N. İman­quliyeva. Cübran Xəlil Cübran. Bakı, 1975; А.Н. Имангулиева. Корифеи но­во­арабской литературы (к проблеме взаимосвязи литера­тур Востока и Запада начала ХХ века) – Баку, Элм, 1991 вя с.

1 A.İmanquliyeva. Yeni ərəb ədəbiyyatı korifeyləri, səh. 307.

1 Yenə orada, səh. 305.

1 Ameen F.Rihani. The Oriental Heritage // The Path of Vision, Platform İnternational, Washington, D.C., 2008, p. 83.

2 Ameen F. Rihani, The Book of Khalid, Beirut, 2000, pp. 190-191.

1 A.İmanquliyeva. Yeni ərəb ədəbiyyatı korifeyləri, səh. 304.

2 Ameen F. Rihani. A Chant of Mystics // A Chant of Mystics and Other Poems, Beirut, The Rihani House, 1970, p. 102.

1 Ameen F. Rihani. The Song of Rain // A Chant of Mystics and Other Poems, The Rihani House, Beirut, 1970, p.52.

2 Naji Oueijan. The formation of a universal self: Rihani and Byron // Ameen Ri­ha­ni: Bridging East and West, New-York, University Press of America, 2004, səh.84.

1 Ameen F. Rihani/ The Book of Khalid, Beirut, 2000, səh. 300.

2 C.Cabbarlı. Aydın // Seçilmiş əsərləri, Bakı, Çaşıoğlu, 2004, səh. 191.

3 Ameen F. Rihani/ The Book of Khalid, səh. 237.

1 Ameen F. Rihani. The Path of Vision, Platform İnternational, Washington, D.C, 2008, p.9.

2 Yenə orada.

1 H. Cavid. Əsərləri 5 cilddə, I cild, Bakı, Elm, 2005, səh. 198.

2 Yenə orada.

1 C.Əfqani. Seçilmiş əsərləri. (Tərtib edəni – professor Şamil Qurbanov), B., 1998, səh. 31.

2 M.Ə.Sabir. Hophopnamə. II cild. Bakı, Minarə, 2000, səh. 5.

3 C.Əfqani. Seçilmiş əsərləri, səh. 30.

1 Yenə orada, səh. 32.

1 أمين الريحان. الريحانيات. بيروت. الطبعة العاشرة 1987 (Əmin ər-Reyhani. Fikrin nurları // Reyhaniyyət, səh.71).

1 Əmin ər-Reyhani. Yaxın Şərq qadını // Rihani Ameen F. The White Way and the Desert, Platform İnternational, Washington, D.C., 2002, p. 103.

2 H.Cavid. Uçurum // H.Cavid. Əsərləri 4 cilddə, II cild, Bakı, Yazıçı, 1982, səh. 189.

1 А.Н. Имангулиева. Корифеи но­во­арабской литературы, стр. 190.

 Milli Məclisin komissiya sədri, fəlsəfə elmləri doktoru, professor.

 Millət vəkili, fəlsəfə elmləri namizədi.

1 Э.Тоффлер. Третья волна. Москва, изд. АСТ, 2002, с. 224.

1 Э.Тоффлер. Новая технократическая волна на Западе. Москва 1986, стр. 67.

2 А.Дугин. Постмодерн или ултрамодерн? Философия Хозяйства, 2003, № 3, стр. 14-19.

1 N. Stehr. Knowledge Societies. L.- Thousand Oaks, 1994, p. 101.

2 Drucker P.F. The Age of Discontinity. Guidelines to Our Changing Society. New Brunswick (US) –London. 1994. p. 264.

3 Abbasov Ə. İdarəetmənin sinergetik fəlsəfəsi: Yeni dialoq naminə. Bakı 2006, s. 29.

1 А.Д. Иоселиани.Информационное общество. Глобалистика Энциклопедия. Мос­ква, Издательство Радуга, стр. 395.

1 А.И. Уворов. Глобалистический этап методологии познания. Глобалистика. Эн­цик­ло­педия. Москва, изд-во Радуга, стр. 216.

2 А.Д. Иоселиани. Информационное общество, стр. 396.

1 Bax: Большая Российская Энциклопедия. Москва 2008, том 11, стр. 490.

2 X.Bəşirov. İctimai transformasiyada informasiyanın rolu. Yeni Dünyada yeniləşən Azərbaycan iqtisadiyyatı (məqalələr toplusu) Bakı 2006, s.100.

3 Г.Дж Уолтерс.. Информационная революция. Глобалистика. Энциклопедия. Москва, Издательство Радуга, стр. 389

1 М.Кастельс. Информфционная эпоха: экономика, общество и культура. Москва 2000, стр. 93

2 М..Кастельс. Могущество самобытности. Новая индустральная волна на Западе. Под редакцией Иноземцева В.Л. Москва 1999, стр. 293.

1İ.Sabiroğlu. Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz. Bakı 2006, s. 100.

1 Химанен Пека, М.Кастельс Информационное общество и государство благосостояния; Москва, Логос 2002, стр. 142-155.

2 Г.Хакен. Информация и самоорганизация: Макроскопический подход к сложным системам. Москва, Мир, 1991, стр. 37-38.

1 M. Camalova Yeni əsr və Azərbaycan. “Qloballaşmaya doğru”. Bakı 2006, s. 89.

2 Ə.Eldaroğlu. İnkişafın bugünkü lokomotivi – Bilgidir! Yeni Dünyada yeniləşən Azərbaycan iqtisadiyyatı (məqalələr toplusu) Bakı 2006, s. 137.

3 M.Camalova. Yeni əsr və Azərbaycan, s. 90.

4 F.Capra. Batı düşüncesinde dönüm noktası. İstanbul 1992, s.10.

5 Yenə orda, s. 27.

6 F. Nitsşe Hakimiyyət əzmi. Zəkioğlu nəşriyyatı, Bakı 2008, s. 22.

1 Zohar Danah. Yeni bilimin işığında aklı yeniden kurmak. Çev. Zülfü Dicleli, Türk Henkel Vakfı Yayınları 9, İstanbul 1998, s. 78.

2 Yenə orada.

 PhD., Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi.

 Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitutunun sosial fəlsəfə şöbəsinin müdiri, fəlsəfə elmləri doktoru, professor.

 siyasi elmləri namizədi.

 Dr., Şərq-Qərb Tədqiqat Mərkəzinin əməkdaşı.

* Научный сотрудник отдела философии науки и куль­туры Института философии и политологии Министерства образования и науки Республики Казахстан (ИФП МОН РК, г. Алматы).

* Dr., AMEA Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquqi Tədqiqatlar İnstitutu Sosiologiya şöbəsi­nin böyük elmi işçisi.

1 Bax: Чумаков А.Н. Контуры целостного мира: монография. – 2-е изд. перераб. и доп.. – М.: Проспект, 2009. – 432 с.

2 Многоликая глобализация. Культурное разнообразие в современном мире. Под ред. Питера Л.Бергера и Самюэля П.Хантингтона. М., 2004.

1 Чумаков А.Н. Контуры целостного мира, s. 368-369.

 Orijinalda ərəb dilindədir (Əfqani məqaləni fars dilində qələmə almışdır – qeyd Q.M.).

^ al-Afghani J. The Benefits of Philosophy / An Islamic Response to Imperialism. Political and Religious writings of Sayyid Jamal ad-Din “al-Afghani” by Nikki R.Keddie. University of California Press. Berkeley, Los Angeles, London, 1983, 2-nd edit. – pp.109-122.

1 Hikmət yunan fəlsəfəsi və onun təsiri altında formalaşmış fəlsəfi məktəblərə şamil edilən fəlsəfə anlayışından daha geniş məna ifadə edərək, “fəlsəfə”, yaxud da “müdriklik” anlamına gəlir. Əfqaninin məqalələrində hər iki söz demək olar ki, sinonim kimi işlədilir və hər ikisi də “fəlsəfə” kimi tərcümə edilmişdir.

2 İşraqilik fəlsəfəsinin yaradıcısı Şihabəddin Yəhya Sührəvərdi əleyhdarlarının verdiyi əl-Məktul (Öldürülmüş) ləqəbi ilə məşhur olsa da, davamçıları onu əş-Şəhid (Etiqad uğrunda həlak olmuş) deyə anırdılar (qeyd - Q.M.).

1 Mənsur Dəvənəqi – 754-775-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Abbasi xəlifəsi.

1 Orta əsrlərdə İslam aləmində yunan fəlsəfəsi ifadəsi rasional fəsəfə anlamına gəlirdi, bundan fərqli olaraq işlədilən yəməni fəlsəfəsi, yaxud nəbəvi hikmət anlayışı işraqilik təlimi ilə müqayisə edilirdi. Burada C.Əfqani yəməni fəlsəfəsi ifadəsini yunan fəlsəfəsinin sinonimi kimi ümumiyyətlə rasional fəlsəfəyə aid edir (qeyd – Q.M.).

2 Sabeizm, yaxud sabiizm səma cisimlərini – planetləri və ulduzları ilahiləşdirən din olmuşdur. Babilistanda, Assuriyada, Suriyada, Kiçik Asiyada və islamaqədərki Ərəbistanda yayılmışdı. Əfqani bu ifadəni ümumiyyətlə bütpərəstlik mənasında işlədərək, yunanların və romalıların çoxallahlığını nəzərdə tutmuşdur (qeyd – Q.M.).

1 Əl-Mühakimat (Mühakimələr), XIV əsrdə yaşamış fars mütəfəkkiri Qütbəddin Razinin İbn Sinanın “İşarələr”inə yazılmış fəlsəfi və dini şərhlərdən ibarət əsəri

1 Ərəb dilində, iki məşhur aşiq Leyli və Məcnuna həsr olunmuş şeirlərin birindən bir parça

1 Fonoqraf – səsyazan və həmin səsi yenidən canlandıran cihaz.

1 Jivatma insanın kosmik ağıldan, kosmik şüurdan və ya dünya ruhundan seçilən fərdi ağlı, şüuru və ya onun ruhudur.

2 Upanishad qədim Hind din kitablarından biridir.

1 Uilyam Ceyms, (William James), Human Immortality, II cild, s. 549.

1 Spengler, The Decline of the West, II, 240.

2 Müəllifin “Dini Təcrübədən Doğan Kəşflərin Fəlsəfi Təhlili” adlı mühazirəsinə bax.

1 Bax. Introduction to the Secrets of the Self (İqbalın Əsrari Xodi- Mənliyin sirləri adlı farsca yazdığı fəlsəfi poemasının ingiliscə tərcüməssı), XVIII-XIX.

1 İbn Quteybə, Kitəbu`l-məarif, səh. 441; eyni zamanda bax. Obermann, ‘Political Theology in Early Islam’: Hasan al-Basri’s Treatise on qadar’, Journal of the American Oriental Society, LV (1935), səh. 138-62.

2 Bax. D. B. Macdonald, Development of Muslim Theology, səh. 123-24.

1 Bax. Renan, Averrö es et l’averroisme səh. 136f., R.A. Tsanoff, The Problem of Immortality, səh. 76.

2 Bax. William James, Human Immortality, səh. 32.

1 Bax. William James, Human Immortality, səh. 28.

2 Həmin yerdə, səh. 29

3 Müəllifin “Dini Təcrübədən Doğan Kəşflərin Fəlsəfi Təhlili” adlı mühazirəsinə bax.

4 Bax. R.A. Tsanoff, The Problem of Immortality, səh. 143-78.

1 Bax. H. Spencer, First Principles, səh. 549.

2 R.A. Tsanoff, The Problem of Immortality, səh. 162-63.

1 Bax. Oscar Levy (ed.), Complete Works of Friedrich Nietzsche, XIV, 248 və 250; Tsanoff, The Problem of Immortality., səh. 163.

2 Bax. Levy, Complete Works of Friedrich Nietzsche., XVI, 274; Tsanoff, The Problem of Immortality, səh. 177

3 Burada Quranın aşağıdakı ayələrinə işarə edilir: “Yerdə gəzən elə bir heyvan, qanadları ilə uçan elə bir quş yoxdur ki, sizin kimi ümmətlər olmasın.” (6:38)

1 Bu beyt Hindistanlı sufi şair Cəmali Dəhləviyə aid edilir. Beytin hərfi tərcüməsi belədir: Musa bir sifət cilvəsindən bihuş oldu. Sənsə birbaşa Zata təbəssümlə baxırsan. (tərcüməçi)

1 Bax. Gardner Murphy, Historical Introduction to Modern Psychology, səh. 138; N. A. Haynie, “Helmholtz, Hermann von (1821-1894)”, Encyclopedia of Psychology, II, 103.

1 Bax. George Sarton, Introduction to the History of Science, I, 597; M. Plessner, ‘Al-Jahiz’, Dictionary of Scientific Biography, VII, 63-65.

1 Bax. Məsnəvi, ingilis dilinə tərcümə edən: E. H. Whinfield, səh. 216-17; yuxarıdakı tərcümə Məsnəvinin 3637-41-ci beytlərinin tərcüməsidir.

1 (Ona belə deyiləcəkdir: ) "Sən (dünyada) bundan (bu müdhiş günə uğrayacağından) qafil idin. Artıq bu gün gözündən pərdəni götürdük. Sən bu gün sərrast görürsən!" (50:22)

2 Biz hər bir insanın əməlini öz boynundan asar və qiyamət günü (bütün əməllərini) açıq kitab kimi qarşısına qoyarıq. (əl-İsra surəsi, 17:13)

3 “O, Allahın yanar odudur. Elə bir od ki, ürəkləri yandırıb-yaxar.” (104:6-7)

4 “Onlar orada sonsuz müddət qalacaqlar.” (78: 23 )

- -