4. İktisadî şartlar: Temel biyolojik ihtiyaçlar olan su ve yiyecek kaynaklarının temin edilip kontrol altına alınması, üretimde kullanılacak aletlerin yapımı ve düzenli kurumların oluşturulmasını intaç eder. Bunlar sağlanmadan barbarlıktan medeniyete geçilemez.
5. Yer değiştirme/hicret/göç:Tarih boyunca hicret, yeni medeniyeti, ilerlemeyi meydana getiren en büyük faktörlerden birisi olmuştur. Bilinen tüm medeniyetler, göçlerden sonra kurulmuştur. İslam medeniyetinin hicretten sonra Medine’de teşekkül etmesi, Anadolu’ya göç eden Türkler sayesinde Türk-İslam medeniyetinin ortaya çıkması gibi.
6. Şehirleşme:Medeniyet şehir hayatında ortaya çıkmaktadır; ancak medenî olma, şehirli olma, yalnızca şehirde yaşama şeklinde olmasa da, medenî olmak, şehir yerleşimi aşamasına ulaşmış olmayı gerektirmektedir. Ayrıca ilim, felsefe, sanat, icatlar, sanayi, ticaret, fikir alışverişi gibi hususlar daha ziyade şehirlerde canlanıp gelişir.
