Məhəbbətin boş kasaları

FƏSİL 6

MƏHƏBBƏTİN ÜÇÜNCÜ DİLİ:

HƏDİYYƏLƏR

Çikaqoda olarkən mən antropologiya elmini öyrəndim. Etnoqrafiya kitabını oxuyanda, düşüncələrimdə bütün dünyaya səyahət etdim. Mən Mərkəzi Amerikada mayya və asteklərin arasında oldum. Sakit okeanı qət edib Melaneziya və Polineziya tayfalarını araşdırdım. Mən tundrada eskimosların və Yaponiyada ainuların arasında yaşadım. Xüsusilə, məni sevgi və nikah adətləri maraqlandırırdı. Məlum oldu ki, hər yerdə sevənlər bir-birinə hədiyyələr verirlər.

Bütün millətlərin adət-ənənələrini araşdırmaq antropoloqların xoşuna gəlir. Mən də istisna deyildim. Hədiyyələr məhəbbətin universal ifadəsi, sevmək isə bəxş etmək olsa, necə olar? Bu, bir qədər fəlsəfi suallardır, lakin onlar tətbiqi məna da daşıyır.

Dominikan adasına mən antropoloji ekspedisiya ilə birgə baş çəkdim. Biz Qəraib hindularının adətlərini öyrənirdik. Beləcə, mən Fredlə tanış oldum. Bu iyirmi səkkiz yaşlı qaradərili gənc əvvəllər balıqçı olmuşdu. Lakin bir dəfə o, sualtı partlayışlarla balıq tutanda, biləyi kəsilmişdi. O vaxtdan o, işləyə bilmirdi. Buna görə onun sərbəst vaxtı çox olurdu. Saatlarla o öz xalqı barədə mənə danışırdı. Tədricən biz dostlaşdıq.

Onlara ilk dəfə qonaq gedəndə, Fred məndən soruşdu: «Cənab Qeri, şirə içirsiniz?» Mən böyük məmnuniyyətlə razılaşdım. Üzünü kiçik qardaşına tərəf çevirərək dedi: «Qonağa şirə gətir». Kiçik qardaşı çirkli cığırla hərəkət edib palma ağacına dırmaşdı və kokosla geri qayıtdı. Bir xəncər zərbəsı ilə o, kokosda üçbucaq dəlik açdı. Fred mənə kokos təklif edərək dedi: «Buyurun, bu da şirə». Kokos yetişməmişdi, lakin mən onu axıra kimi içdim, çünki o, hədiyyə idi. Mən Fred üçün dost idim. Dostlara isə qonaqlıq vermək lazımdır.

Getməzdən əvvəl mən Freddən vida hədiyyəsi aldım. Bu, otuz iki santimetrlik qarmaq idi. Fred onu okeanda qayaların arasında tapmışdı. Qarmaq məxmər kimi idi. «Bu qarmaq Dominikan sahilində uzun müddət qalmışdı, — deyə Fred qeyd etdi, — o sənə bu gözəl adanı xatırladacaq». Bu gün bu hədiyyəyə baxanda, mən dalğaların səsini eşidirəm. Ancaq daha çox Dominikanı deyil, dostluğumuzu xatırlayıram.

Hədiyyəni əlimizə götürüb deyə bilərik: «O (kişi), mənim barəmdə düşünüb» ya da «O (qadın), məni xatırlayır». Çünki kiməsə hədiyyə etmək üçün mütləq onun barəsində düşünməlisiniz. Hədiyyə — xatırlamağın rəmzidir. Nə qədər pul xərclədiyiniz vacib deyil. Əsas odur ki, siz həmin insan haqqında fikirləşirsiniz. Dəyərli olan hədiyyədə özünü büruzə verən yalnız sizin onu xatırlamanızdı.

Hər bir ana övladının ilk dəfə bağdan gül qırıb hədiyyə etdiyini xatırlayır. Hətta korlanan çiçək ləkinə görə o kədərlənsə də, özünün sevildiyini hiss edir. Balaca uşaqlar tez-tez valideynlərinə hədiyyə verirlər. Bu, bir daha sübut edir ki, məhəbbətin əsası hədiyyədir.

Hədiyyələr — məhəbbətin gözlə görünən rəmzidir. Adətən, yeni ailə quranlar üzüklərini dəyişir və nikah mərasimini aparan belə sözlər deyir: «Bu üzüklər ürəyinizi əbədi məhəbbətlə bir-birinizə birləşdirən ruhani bağın rəmzidir». Əslində, bu adi sözlər deyil, mühüm həqiqətdir. Çünki rəmzlər emosional dəyərə malikdir. Daha bir əyani nümunə: uğursuz nikah sona çatanda, ər və arvad artıq üzükləri barmaqlarında gəzdirmirlər. Bu, münasibətlərin təhlükə altında olmasının əlamətidir. Bir kişi mənə deyirdi: «Arvadım nişan üzüyünü üstümə atıb, qapını çırparaq getdi. Yalnız onda mən başa düşdüm ki, bizim nikahımız ciddi təhlükədədir. İki gün mən bu üzüyə toxuna bilmədim. Nəhayət, onu yerdən götürəndə, hönkür-hönkür ağladım». Üzük qadının barmağında olanadək, o, xoşbəxtlik rəmzi idi. Ovucunda qalan üzük isə xoşbəxtliyin süquta uğradığından xəbər verirdi. Məhz ərini həyəcanlandıran da elə bu idi.

Məhəbbətin maddi rəmzləri bəziləri üçün vacib, digərləri üçün isə qeyri-vacib ola bilər. Buna görə də insanlar nişan üzüyünə fərqli yanaşırlar. Kimsə onu heç çıxartmır. Kimsə isə onu heç taxmır. Bu, bir daha bizim məhəbbətin ayrı-ayrı dillərində danışdığımızı təsdiqləyir. Əgər mənim məhəbbət dilim hədiyyədirsə, mən fəxrlə həyat yoldaşımın verdiyi üzüyü taxacağam. Mənim üçün onun hər bir hədiyyəsi qiymətlidir. Çünki onlarda arvadımın məhəbbətini görürəm. Hədiyyə almayanda isə onun məni sevib-sevmədiyinə şübhə edirəm.

Hədiyyələr müxtəlif rənglərə və ölçüyə malik olur. Bəziləri bahalı, digərləri isə çox ucuzdur. Məhəbbətin hədiyyə dilində danışan insan üçün hədiyyənin dəyərinin fərqi yoxdur. Hədiyyə onu verənin imkanlarına uyğun deyilsə, yalnız o halda böyük məna kəsb edir. Əgər milyonçu həyat yoldaşına həmişə bir dollar dəyərində hədiyyə verirsə, onda qadın sevildiyinə şübhə edir. Əgər ailənin maddi durumu aşağıdırsa, onda bir manatlıq hədiyyə də böyük sevgidən bəhs edir.

Əgər hədiyyə həyat yoldaşınız üçün vacibdirsə,

Onda hədiyyə verməyi öyrənin.

Ümumiyyətlə, bu, məhəbbətin ən asan dilidir. Hədiyyəni ala, tapa və ya əllərinizlə düzəldə bilərsiniz. Yol kənarında dayanan kişi tarla çiçəkləri toplamaqla, özü arvadına sevgisini bildirmək üsulunu tapır, təbii ki, həyat yoldaşının bu çiçəklərə qarşı allergiyası yoxdursa. İmkan daxilində siz bahalı açıqca ala bilərsiniz. Əgər imkanınız yoxdursa, onu özünüz düzəldin. Adi iki yerə qatlanmış vərəqi ürək formasında kəsin və üzərində «Mən səni sevirəm» kəlmələrini yazıb qol çəkin. Bahalı hədiyyə etmək mütləq deyil.

Bəlkə də siz deyəcəksiniz: «Mən hədiyyə verməyi bacarmıram. Uşaqlıqdan məni hədiyyələrlə böyütməyiblər. Mən onları necə seçməyi bilmirəm. Bu, mənim üçün o qədər də asan deyil». Təbrik edirəm, siz elə indicə yeni vacib bir şey aşkar etdiniz: siz həyat yoldaşınızla fərqli dillərdə danışırsınız. İndi isə bunu başa düşərək ikinci dili öyrənməyə başlayın. Əgər həyat yoldaşınız üçün hədiyyə mühüm rol oynayırsa, onda hədiyyə verməyi öyrənməlisiniz. Ümumiyyətlə, bu, məhəbbətin ən asan dilidir.

Nədən başlamalı olduğunuzu bilmirsiniz? Qohumlarınızın, dostlarınızın və sizin etdiyiniz hansı hədiyyənin həyat yoldaşınızın xoşuna gəldiyini xatırlayın. Siyahı tutun və bu, arvadınızın zövqünü üzə çıxaracaq. Əgər müstəqil şəkildə hədiyyə seçə bilmirsinizsə, kömək üçün digər ailə üzvlərinizə müraciət edin. Aldığınız və ya öz əllərinizlə düzəltdiyiniz hədiyyələri xüsusi bir gün gözləmədən dərhal hədiyyə edin. Əgər bu, arvadınızın doğma məhəbbət dilidirsə, etdiyiniz hər bir hədiyyə onun üçün məhəbbətinizin rəmzidir. (Hədiyyəniz onun xoşuna gəlməyibsə və onu razı salmaq çətindirsə, onda o, dəqiq bu dildə danışmır.)