Mehir Sözleşmesinin Hukuki Niteliği Seda İrem Çakirca' Özet

Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

---

M e h ir Sözleşm esinin Hukuki Niteliği
lir60. Hatta kadın istemediği bir evlilikten kaçınabilmek için yüksek bir mehir 
belirlenmesi şeklinde müzakerelerde bulunabilir61. Mehrin ekonomik işlevi­
nin önemi karşısında tran kanun koyucusu 1998 yılında “Mehrin Enflasyon 
Oranına Uyarlanmasına Dair Kanun’” u çıkarmak suretiyle, evliliğin yapıldığı 
sırada belirlenen mehrin yıllar içerisinde enflasyon karşısında eriyip yok ol­
masının da önüne geçmek istemiştir62. Öte yandan mehir, kadımn çocuklarıyla 
olan ilişkilerindeki konumunu güçlendirmek için de bir araç olabilir63.
Mehrin maddi olmayan işlevi ise kocanın karısına olan saygısının ve evli­
liğe olan bağlılığının bir simgesi olmasıdır64. Mehir bedelinin kocanm finansal 
potansiyeli ve karının çekiciliğinin derecesine karşılık geldiği düşüncesi sebe­
biyle, mehrin aynı zamanda saygınlık ve itibar ile de ilişkilendirildiği görülmek­
tedir65. Koca için mehrin anlamı ise evlilikte yaşanan her problem karşısında ani 
bir şekilde boşanma karan alırken ve yeni bir evlilik için tekrar mehir ödeme 
zorunluluğunun varlığı hakkında daha dikkatli düşünmesi gerektiği gerçeğinde 
ortaya çıkar66. Mehir bunun yamnda erkeğin birden çok evliliğe tevessül etmek­
ten de alıkoyacaktır; zira her yapılan evlilik için erkeğin aynca mehir ödemek 
yükümlülüğünde olması, poligami arzusuna da ket vuracaktır67.
Mehrin yukanda anılan amaçlan hakkmdaki farklı görüşler, mehir kuru- 
munun Müslüman kadınlar için olumlu mu olumsuz olduğu hususunda femi­
nist bir tartışmaya da sebebiyet vermiştir. İslamcı feministler, mehir kurumu- 
nun İslamiyet’e kadını güçlendirmenin bir sembolü olarak dahil olduğunu ileri 
sürerken; laik liberal feministler ise mehri, cinsel ilişkinin gerçekleştiğinin bir 
işareti olması ve kadının bekaretinin bir bedel karşılığında satılması anlamına 
geldiği için kınamıştırlar68. Her ne kadar her iki feminist görüş ahlaki açıdan 
mehir kurumu hakkında karşıt iddialara sahiplerse de mehrin bir sözleşme ol­
zordur. Fournier, 2010, ss. 20-23; Fournier, Flirting With Godin Western Secular Courts: Mahr in 
the West, International Journal of Law, Policyandthe Family 24 (1), (2010), s. 70; Fournier, 2006, 
ss. 666- 670; Sizemore, s. 1088; Akyiiz, ss. 225-226; Hatemi, § 14 N. 9-10.
60 Rutten, s. 116.
61 Yassari, s. 198.
62 İran Resmi Gazetesi, No. 15278 (1997), “İran Medeni Kanunu madde 1082’nin yürütmesine 
İlişkin Kararname” İran Resmi Gazetesi, No. 15497 (1998). Bkz. Yassari, s. 198, dn. 18. İran 
Merkez Bankası’nm güncel enflasyon oranlarına göre hazırladığı 2013 yılma dair tablo için 
bkz.: www.cbi.ir/page/4930.aspx (Çevrimiçi, 12. 06. 2014).
63 Rutten, s. 117; Fournier, 2006, s. 675.
64 Yassari, s. 194; Akyüz, s. 225.
65 Wynn, s. 206.
66 Cin, s. 216-217.
67 Yassari, s. 195; Wynn, s. 206; Rutten, s. 117.
68 Fournier, 2010, s. 13.