Mehri xatun divan مهري خاتون ديوان baki 2011

-U-
Uçmaq – cənnət, behişt.

Uş – bu.

Uşbu – bu, məhz bu.
-Ü-
Üftadə – düşmüş, yıxılmış, fağır; düçar, mübtəla.

Üqba – axirət, o dünya.

Üqul (təki: əql) – aqillər. Əhli-üqul – ağıl sahibləri, alimlər.

Ülul’əbsar – uzaqgörənlər.

Ülul’əlbab – ağıl sahibləri.

Ümmə(t) – millət, icma; bir peyğəmbərə uyan adamlar

Ünas (təki: nas) – qadınlar, qızlar.

Üyub (təki: eyb) – eyblər.

-V-
Vazeh – açıq, aydın, aşkar.

Vəcd – şadlıq, zövqi-səfa, sevgi.

Vəch – üz, çöhrə, gözəllik.

Vəchvar – gözəl kimi, gözələ bənzər.

Vədud – mehriban, məhrəm. Allahın sifətlərindən biri.

Vəfi – vəfadar, vəfalı, sözünün üstündə duran, əhd-peymanına əməl edən.

Vəli – dost, xudaya yaxın olan; kəramətli, övliya, əziz; lakin, amma, ancaq.

Vəline’mət – yaxşılıq edən, xeyirxah.

Vəliyyül-övliya – vəlilərin vəlisi.

Vəsət – ara, aralıq, orta, mərkəz.

Vəsl – qovuşma, yetmə,  birləşmə.

Vəş – bənzər, oxşar. Pərivəş – pəri kimi, məhvəş – ay kimi, tavusvəş – tovuz kimi.

Vird – qızılgül; vird etmə, Qur’an və ya dua oxuma.

Vüsal – qovuşma, yetişmə.

Vüslət – qovuşma, birləşmə.
-Y-
Yağma – talan; Türküstanda yerləşən bir şəhərin adı; bir türk tay­fa­sı­nın adı.

Yarlıqlamaq – günahını örtmək, bağışlamaq.

Yastanmaq – söykənmək.

Yekpa – bir ayaq, bir ayaqlı.

Yelda – ilin ən uzun və qaranlıq gecəsi (müasir təqvimlə dekabrın 21-dən 22-sinə keçən gecə); yarın saçı.

Yen – paltarın qolu.

Yey – yaxşı, bir şeyə nəzərən yaxşı.

Yəd – əl, qol; kömək, yardım. Yədi-beyza – ağ əl (rəvayətə görə, Mu­­sa pey­ğəmbərin qüdrət göstərən ağ əli).

Yövm – gün. Yövmi-qiyam (yovmül-qiyam) – qiyamət günü.
-Z-
Zahid – tərki-dünya, dindar, sufi; qələndər.

Zarü giryan – ağlayıb-inləyən, gözü yaşlı.

Zat – mahiyyət, cövhər; şəxsiyyət. Zati-ə’zəm – böyük şəxsiyyət.

Zəban – dil, söz.

Zəbani – cəhənnəm mələyi.

Zəbər – üst, üstdə. Zirü zəbər – alt-üst, aşağı-yuxarı, böyük-kiçik.

Zəbərcəd – qızıla çalan yaşımtıl rəngli qiymətli daş.

Zəcr – əzab, əziyyət, cövr; məcbur etmə.

Zəfər – qalibiyyət, qələbə.

Zəxm – yara, baş.

Zəifə – gücsüz, aciz, biçarə, çarəsiz; qadın.

Zəlalət – doğru yoldan çıxma; yazıqlıq, əlillik.

Zəlil – yazıq, biçarə, fəqir, zavallı.

Zəmhərir – qışın ən soyuq vaxtı, şaxta.

Zəmin – yer, torpaq, yurd.

Zəmm – birinin eybini göstərmə, həcv etmə.

Zəmzəm – Məkkədə Kə’bənin cənub-şərq tərəfində 24 metr dərin­liyində bir quyu. Rəvayətə görə, İbrahim peyğəmbər dövründə, b.e. 2800 il öncə qazılıb.

Zən – qadın; vuran, döyən.

Zəng/jəng – pas, paxır, cəng.

Zənəxdan – çənədə, yanaqda çuxur.

Zər – altın, qızıl. Simü zər – kümüş və qızıl.

Zərrəvəş – zərrə kimi.

Zərrin – qızılı, zərli, qızıldan düzələn.

Zəval – yox olma, batma, göy cisimlərinin batması.

Ziba – gözəl, yaraşıqlı. Ruhi-ziba – gözəl qəlbli.

Zikr – yat salma, yad etmə; dua, vird, tərif.

Zilhiccə – müsəlman təqviminin on ikinci ayı; Qurban ayı, həcc ayı.

Zillət – alçaqlıq, rəzalət, zəhmət, əziyyət; hörmətdən düşmə.

Zimistan – qış, qış fəsli.

Zin – bəzək, zinət.

Zində – diri, canlı.

Zindəgan – yaşayış, həyat.

Zinhar – aman, ehtiyatlı ol,

Zir – alt, aşağı; sazın incə simi, incə kirişi.

Zira – çünki, onun üçün, ona görə.

Ziya – işıq, şö’lə, parlaqlıq.

Zöhrə – Venera, karvanqıran. Zöhrə cəbin – bəxt ulduzu.

Zövrəq – qayıq, gəmi.

Zübab – milçək.

Zühur – peyda olma, üzə çıxma, aşkar olma.

Zülcəlal – (zü - yiyə, cəlal - böyük, şan - şöhrətli) Allahın sifətlərin­dən biri.

Zülf– saç.

Zülmət – qaranlıq.

Zünub (təki: zənb) – günahlar, təqsirlər, suçlar.