Məhsul çeşidi və məhsul nomenklaturası Məhsulların təsnifləşdirilməsi Məhsulun həyat dövranı

Məhsul çeşidinin genişləndirilməsi üç formada:

Çeşidin yuxarıdan aşağıya ge­niş­ləndirilməsi

Çeşidin aşağıdan yuxarıya genişləndirilməsi

Hər iki istiqamətdə ge­niş­ləndirmə formasında həyata keçirilir.

Məhsul çeşidi aşağıdan yuxarıya genişləndirildikdə məhsul çeşidinin genişlən­dirilməsi xırda, kiçik və ya subseqmentlər üçün istehsal edilən məhsul çeşidinə daha iri seqment (və ya seqmentlər) üçün məhsul qrupu əlavə etməklə həyata keçirilir.

Məhsul çeşidi yuxarıdan aşağıya genişləndirildikdə isə məhsul çeşidinin geniş­lən­­dirilməsi iri seqment (və ya seqmentlər) üçün istehsal edilən məhsul çeşidinə da­ha xırda, kiçik və ya subseqment üçün məhsul qrupu əlavə etməklə həyata keçirilir.

Məhsul çeşidi hər iki istiqamətə genişləndirildikdə məhsul çeşidinin genişlən­di­ril­məsinin əvvəlki hər iki variantından, yəni həm çeşidin aşağıdan yuxarıya geniş­ləndirilməsi variantından, həm də çeşidin yuxarıdan aşağıya genişləndirilməsi va­ri­an­tından istifadə edilir.

Məhsul çeşidinin dərinliyi dedikdə eyni məhsul çeşidi qrupuna daxil olan məh­sulların müxtəlif modellərinin, tip-növ-ölçülərinin və s. hazırlanması və onun hesa­bına çeşid pozisiyalarının və ya çeşid vahidlərinin sayının artırılması başa düşülür.

Məhsul çeşidinin uyğunluğu dedikdə istehlakçı qrupları, satış kanalları və s. amil­lər baxımından həmin çeşidə daxil olan məhsulların oxşarlığı, ümumiliyi, ya­xın­lığı, daha geniş mənada bir-birini əvəz edə bilməsi başa düşülür.

Mövcud məhsul markasının saxlanması strategiyasının mahiyyəti ondan ibarət­dir ki, məhsul çeşidinə daxil edilən yeni məhsula artıq bazarda kifayət qədər tanın­mış, bazar uğuru qazanmış məhsulun marka adı verilir.

Məhsul çeşidinin məhdudlaşdırılması strategiyası, əvvəlki strategiyadan fərqli olaraq, məhsul kateqoriyasından müəyyən məhsul çeşidi qruplarının çıxarılmasını və bunun sayəsində məhsul çeşidinin genişliyinin azaldılmasını nəzərdə tutur.

Məhsul çeşidinin planlaşdırılmasının məqsədi istehsal ediləcək məhsulların çeşidinin müəyyənləşdirilməsi və onun təkmilləşdirilməsi, həmçinin məhsulun qiy­mət, keyfiyyət, texniki-istismar və iqtisadi parametrlərinin müəyyənləş­diril­məsidir.