MersiN İLİ potansiyel yatirim konulari araştirmasi

Tablo 131: Mersin İhracatında Sektörlere Göre Yoğunlaşma (Herfindahl Endeksi)

Yıllar	2 Digite		4 Digite
	Herfindahl endeksi (H-I)	H-I (2002=100)	Herfindahl endeksi (H-I)		H-I (2002=100)
2002	0.377696584	100.0	0.151679425		100.0
2003	0.313925589	83.1	0.138840760		91.5
2004	0.304407514	80.6	0.134799052		88.9
2005	0.271905508	72.0	0.117295334		77.3
2006	0.273440363	72.4	0.114760251		75.7
2007	0.229058381	60.6	0.098344829		64.8
2008	0.223340499	59.1	0.095722848		63.1
2009	0.295417242	78.2	0.133349024		87.9
2010	0.247705825	65.6	0.117209952		77.3
2011	0.250474154	66.3	0.127526913		84.1
2012	0.211670868	56.0	0.101621575		67.0

Kaynak: TÜİK verilerinden hareketle hesaplanmıştır.

H-I endeksine göre, ülke ve sektör yoğunlaşması eğilimini birlikte gösteren grafik incelendiğinde, yukarıda bahsedilen durum daha net gözlenmektedir. Ülke yoğunlaşmasında dönem içinde yukarıya doğru bir eğilim görülüp yoğunlaşma artarken, sektörel yoğunlaşmada eğilim aşağı doğru olup yoğunlaşma düşmektedir. İl ihracatında ürün çeşitliliğinin sağlanabilmesine yönelik bu eğilim son derece olumlu bir gelişmedir. Ancak ülke çeşitliliğinin azalması belirli sayıda ülkeye yönelik ihracatın yoğunlaşması il ihracatını ülke bazında kırılgan bir hale getirmektedir.

Grafik 51: H-I Endeksine Göre Mersin İhracatında Ülke ve Sektör Yoğunlaşması (2002=100)

4.4.3. İhracatta Yoğunlaşma Katsayısı ve İl İhracatında Öne Çıkan Sektörlerin Belirlenmesi:

İl sektör ihracatının il toplam ihracatındaki payının, sektörün ülke toplam ihracatındaki payına oranını ifade eden ihracat yoğunlaşma veya uzmanlaşma katsayısı, sektörün ülke ihracatındaki göreli üstünlüğünü ifade etmektedir ve şu formülle hesaplanmaktadır;

İl İhracat Yoğunlaşma Katsayısı (PECR)

PECR = (X_ij / X_i)/(X_j/X)

X_ij : i ilinde j sektörünün ihracatı,

X_i: i ilinin toplam ihracatı,

X_j: Türkiye’deki j sektörünün toplam ihracatı,

X: Türkiye’nin toplam ihracatı

Yoğunlaşma katsayılarının tamamı için, 1’in üzerindeki değerler sektörün Mersin’deki göreli üstünlüğü/avantajını ifade etmektedir. Buna göre, 2002-2012 döneminde sırasıyla Ormancılık ve tomrukçuluk (2), Tarım ve hayvancılık (1), Maden kömürü, linyit ve turb (10), Tütün ürünleri (16), Metalik olmayan diğer mineraller (26), Ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç); hasırvb. Örülerek yapılan maddeler (20), Balıkcılık (5), Gıda ürünleri ve içecek (15), Taşocakçılığı ve diğer madencilik (14) sektörlerinin il ihracatında uzmanlaşmış ve öne çıkan sektörler olduğu görülmektedir.

Tablo 132: Mersin’de Sektörlere Göre İhracat Yoğunlaşma Katsayıları ve Öne Çıkan Sektörler

ISIC Rev.3.1.	ISIC Sektör Adı	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	Ortalama
02	Ormancılık ve tomrukçuluk	12.38	12.51	17.74	23.03	32.50	47.26	39.40	16.92	25.03	31.01	46.32	27.65
01	Tarım ve hayvancılık	12.00	11.72	13.15	10.85	12.24	12.85	14.30	12.09	10.79	12.22	12.12	12.21
10	Maden kömürü , linyit ve turb	0.90	0.90	0.99	2.28	5.19	18.36	1.16	23.76	3.61	3.25	2.44	5.71
16	Tütün ürünleri	0.00	0.00	0.09	1.98	0.36	0.34	0.17	2.04	14.38	7.43	4.02	2.80
26	Metalik olmayan diğer mineral ürünler	0.33	0.52	1.50	1.73	2.00	3.26	3.98	3.11	2.46	2.64	3.19	2.25
20	Ağaç ve mantar ür. (mobilya hariç); hasır vb. örülerek yapılan mad.	6.89	2.76	2.75	2.66	2.36	2.06	1.14	1.09	0.84	0.77	0.79	2.19
05	Balıkçılık	2.68	1.91	1.10	1.14	1.76	0.90	0.95	1.30	3.36	3.57	2.03	1.88
15	Gıda ürünleri ve içecek	0.96	2.44	1.12	2.09	2.10	1.81	2.35	1.71	1.58	1.69	2.22	1.82
14	Taşocakçılığı ve diğer madencilik	1.08	1.34	2.01	1.37	0.98	0.80	0.63	0.75	0.88	0.81	0.63	1.02
25	Plastik ve kauçuk ürünleri	0.51	0.50	0.71	0.91	1.00	1.01	0.95	0.76	1.52	1.35	1.66	0.99
28	Metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç)	0.22	0.30	0.65	0.71	0.73	0.94	1.20	1.51	1.35	1.25	1.43	0.94
29	Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat	0.79	0.71	1.18	1.03	0.90	0.97	0.98	0.56	0.71	0.84	0.91	0.87
21	Kağıt ve kağıt ürünleri	0.92	0.70	0.96	0.63	0.74	1.00	0.84	0.54	0.69	0.67	0.58	0.75
51	Atık ve hurdalar	0.22	0.36	0.32	0.47	0.90	0.62	0.90	0.62	0.40	0.81	0.87	0.59
24	Kimyasal madde ve ürünler	0.28	0.41	0.81	0.55	0.93	0.67	0.70	0.49	0.42	0.51	0.58	0.58
17	Tekstil ürünleri	1.21	0.94	0.89	0.64	0.51	0.49	0.41	0.14	0.10	0.14	0.18	0.51
13	Metal cevherleri	0.00	0.00	0.00	0.00	1.32	0.30	0.96	0.70	0.51	0.32	0.92	0.46
33	Tıbbi aletler; hassas optik aletler ve saat	0.57	0.22	0.44	0.67	0.41	0.46	0.78	0.55	0.29	0.30	0.26	0.45
74	Diğer iş faaliyetleri	0.00	0.00	0.08	1.58	0.00	0.96	2.20	0.00	0.00	0.00	0.09	0.45
22	Basım ve yayım; plak, kaset vb.	0.07	0.36	0.22	0.11	0.35	0.46	0.38	0.43	0.31	0.25	0.32	0.30
36	Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler	0.22	0.27	0.29	0.37	0.34	0.37	0.30	0.22	0.19	0.19	0.27	0.27
92	Eğlence, kültür ve sporla ilgili faaliyetler	0.03	0.11	0.43	0.27	0.53	0.05	0.58	0.02	0.00	0.53	0.26	0.26
18	Giyim eşyası	0.11	0.14	0.12	0.16	0.22	0.09	0.14	0.26	0.27	0.29	0.13	0.18
31	Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli mekina ve cihazlar	0.10	0.34	0.22	0.24	0.23	0.27	0.12	0.08	0.11	0.06	0.14	0.17
30	Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları	0.03	0.12	0.38	0.20	0.19	0.10	0.11	0.14	0.14	0.08	0.32	0.17
19	Dabaklanmış deri, bavul, el çantası, saraciye ve ayakkabı	0.08	0.12	0.22	0.29	0.22	0.16	0.16	0.13	0.16	0.10	0.10	0.16
35	Diğer ulaşım araçları	0.02	0.01	0.01	0.01	0.01	1.14	0.01	0.01	0.01	0.04	0.33	0.14
27	Ana metal sanayi	0.03	0.06	0.10	0.15	0.14	0.14	0.12	0.11	0.19	0.16	0.16	0.12
34	Motorlu kara taşıtı ve römorklar	0.06	0.06	0.06	0.06	0.05	0.16	0.19	0.07	0.04	0.05	0.08	0.08
32	Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları	0.10	0.27	0.08	0.01	0.01	0.01	0.02	0.01	0.02	0.02	0.02	0.05
23	Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar	0.00	0.00	0.04	0.02	0.03	0.04	0.01	0.04	0.03	0.02	0.03	0.02
40	Elektrik, gaz ve su	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00
11	Hampetrol ve doğalgaz	0.00	0.00	0.00	6.64	0.00	0.00	0.01	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00
93	Diğer hizmet faaliyetleri	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00
99	Gizli veri	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00	0.00