MersiN İLİ potansiyel yatirim konulari araştirmasi

Tablo 233: Mersin İli İçin Hesaplanan Uzmanlaşma Katsayıları (LQ_i)

I/O Kod	Sektör Adı	İstihdam		LQi ^(*)
		Mersin	Türkiye
1	Meyve&Sebze			1.698
2	Hayvancılık	3	809	0.256
3	Tarım Hizmetleri			0.200
4	Ormancılık			2.730
5	Balıkçılık			0.532
6	Kömür Madenciliği			0.168
7	Petrol&Gaz Çıkarma			0.100
8	Cevher Madenciliği	320	13,585	1.626
9	Taşocakçılığı	873	63,705	0.946
10	Et Ürün İşleme	153	33,456	0.316
11	Balık Ürün İşleme			0.010
12	Sebze&Meyve İşleme	697	47,455	1.014
13	Sıvı&Katı Yağ	184	17,878	0.711
14	Süt Ürünleri	381	29,291	0.898
15	Tahıl Ürünleri&Nişasta	2,712	82,011	2.283
16	Hayvan Yemi İmalatı	198	13,327	1.026
17	Diğer Gıda Maddeleri	561	88,314	0.439
18	İçecek	242	14,413	1.159
19	Tütün Ürünleri	332	4,120	5.564
20	Tekstil&Dokuma	497	208,736	0.164
21	Diğer Tekstil Ürünleri	56	57,916	0.067
22	Örme	36	18,730	0.133
23	Deri Giyim Eşyası	3,594	203,591	1.219
25	Deri Ürünler&İşleme	5	7,222	0.048
27	Kereste&Parke	267	8,440	2.184
28	Ağaç Ürünleri	386	19,227	1.386
29	Kâğıt Ürünleri	619	41,724	1.024
31	Plak&Kaset vb	220	19,355	0.785
32	Rafine Petrol&Kok Kömürü	209	9,246	1.561
33	Ana Kimyasallar	1,086	27,995	2.678
34	Zirai İlaç&Boya&Vernik	3	14,984	0.014
35	Eczacılık Ürünleri	126	12,561	0.693
36	Temizlik Maddeleri	579	25,755	1.552
37	Kauçuk	646	31,825	1.401
38	Plastik	1,767	70,532	1.730
39	Cam Ürünleri	2,215	25,578	5.979
40	Seramik	275	15,846	1.198
41	Çimento&Kireç&Alçı	1,312	56,377	1.607
42	Yapı Taşları&Diğer	193	19,562	0.681
43	Demir-Çelik	793	58,127	0.942
44	Demir Dışı Metaller	53	18,997	0.193
45	Döküm	817	9,809	5.751
46	Metal Yapı Malz.&Kazanlar	2,449	68,493	2.469
47	Diğer Metal Eşya	770	113,654	0.468

(*) : Kırmızı ile gösterilen uzmanlaşma katsayıları, MTSO tarafından TOBB ve SGK verileri kullanılarak hesaplanan sektörleri göstermektedir. Bu sektörlerin uzmanlaşma katsayıları farklı veri tabanları ve yaklaşım kullanılarak hesaplandığı için, istihdam rakamları verilmemiştir.
Tablo 233 (Devam): Mersin İli İçin Hesaplanan Uzmanlaşma Katsayıları (LQ_i)

I/O Kod	Sektör Adı	İstihdam		LQi ^(*)
		Mersin	Türkiye
48	Genel Amaçlı Makine	591	65,053	0.627
49	Özel Amaçlı Makine	610	46,059	0.914
50	Ev Aletleri	26	38,220	0.047
51	Büro Makineleri&Bilgisayar	5	3,440	0.100
52	Elektrikli Makine&Cihazlar	179	41,694	0.296
53	Radyo&TV&Haberleşme Cihazları	59	12,543	0.325
54	Tıbbi&Optik Aletler	20	21840	0.063
55	Motorlu Kara Taşıtı	179	61754	0.200
57	Demiryolu Taşıtları			0.210
59	Diğer Ulaşım Araçları			0.545
60	Mobilya	661	86331	0.529
61	Diğer İmalat	585	29879	1.352
62	Elektrik	260	17858	1.005
63	Gaz&Buhar	28	1799	1.075
64	Su			2.994
65	İnşaat			1.231
66	Taşıt Satış&Bakım&Onar.	434	25841	1.160
67	Toptan Ticaret	35	2157	1.120
68	Perakende Ticaret	124	4442	1.927
69	Oteller			0.621
70	Lokantalar			0.871
72	Karayolu Taşımacılık			1.213
73	Su Yolu Taşımacılık			0.977
75	Diğer Ulaştırma&Acente.			1.985
76	İletişim			0.689
77	Mali Aracılık			0.565
78	Sigorta&Emeklilik Fonları			0.292
79	Gayrimenkul			0.769
80	Makine&Eşya Kiralama			0.897
81	Bilgisayar Faaliyetleri			0.566
82	ARGE			0.343
83	Diğer İş Faaliyetleri			1.155
84	Devlet Hizmetleri			1.261
85	Eğitim			1.282
86	Sağlık&Sosyal Hizmetler			0.980
87	Dernek Faaliyetleri			1.302
88	Eğlence&Kültür&Spor			1.067
89	Diğer Hizmet			1.183
90	Ev İçi Çalışan Personel			0.390
	TOPLAM__29,425__2,031,556'>TOPLAM	29,425	2,031,556

(*) : Kırmızı ile gösterilen uzmanlaşma katsayıları, MTSO tarafından TOBB ve SGK verileri kullanılarak hesaplanan sektörleri göstermektedir. Bu sektörlerin uzmanlaşma katsayıları farklı veri tabanları ve yaklaşım kullanılarak hesaplandığı için, istihdam rakamları verilmemiştir.
Girdi-Çıktı analizi kullanarak gerçekleştirilecek etki analizinin ikinci aşamasında senaryoda kullanılacak sektörün ya da sektörlerin belirlenmesi gerekmektedir. Belirlenecek bu sektör(ler) için gelecek döneme yönelik bir nihai talep tahmini yapılarak, talep(ler)in bu düzeyde gerçekleşmesi halinde ekonomik yapıda meydana gelecek değişimler, her bir sektörün bu talep(leri) karşılaması için gerçekleştirmesi gereken üretim tutarı ve bu üretimin ne kadarının il içinden ne kadarının ise il dışından karşılanacağı görülebilecektir.

Mersin ili için etki analizinde kullanılacak sektörlerin belirlenmesinde nihai talep göstergesi olarak ihracat seçilmiştir. Bu kapsamda bir değerlendirmeyi yapabilmek için öncelikle ilin uzun dönemli ihracat yapısının dikkate alınmasının daha belirleyeceği olacağı düşüncesinden hareketle, son yıl ihracat verilerini kullanarak sektörel ihracat paylarını bulmak yerine, ilin 2002-2012 dönemi (11 yıl) sektörel ihracat verilerinin dönem ortalamaları kullanılarak sektörlerin dönem ortalama ihracatı hesaplanmıştır. Aynı dönem için Türkiye’nin sektörel ihracat rakamların da ortalamaları alınarak, Türkiye için de 2002-2012 dönemi ortalama sektörel ihracat tutarları bulunmuştur. Bu sayede, sektörel bazda Mersin ilindeki ihracatçı sektörlerin toplam ihracat içindeki payları elde edilmiştir. X. Kalkınma Planı hedeflerinden birisi de 2023 yılı için 500 milyar USD’lik hedefi olduğu dikkate alınarak, 2023 yılı için Türkiye ihracatı 500 milyar USD kabul edilmiş ve Türkiye sektörlerinin 2002-2011 dönemi ihracat payları kullanılarak 2023 yılı için Türkiye ihracatının kompozisyonuna ulaşılmıştır. Sonrasında da 2002-2012 dönemi verilerinden bulunan Mersin ili ihracatçı sektörlerinin Türkiye sektörel ihracatı içindeki payları kullanılarak 2023 yılı için Mersin iline yönelik ihracat kompozisyonu sektörel bazda elde edilmiştir. Buna ek olarak, Mersin ilinin turizm potansiyelini de analize dahil edebilmek amacıyla Mersin ilinin turizmden elde edeceği döviz geliri (döviz kazandırıcı hizmet geliri) de ihracat kabul edilmiştir. 2002-2012 dönemi Türkiye turizm gelirlerinin ortalaması (21.4 milyar USD) hesaplanmış ve bu değer Mersinin aynı dönem Türkiye toplam ihracatındaki payı ile (% 0.9) çarpılarak, turizm sektörü potansiyel dış talebi olarak (196 milyon USD) dikkate alınmıştır. İl bazında ihracat verileri ISIC Rev. 3.1. sınıflandırmasına göre bulunmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre yukarıda özetlenen aşamalar sonucu elde edilen Mersin İli ihracatçı sektörlerinin 2023 yılı için tahmin edilen ihracat tutarları³⁷ Tablo 234’de verilmektedir.

Tablo 234: 2023 Yılı Mersin İli Sektörleri Tahmini İhracatı (Milyon USD)

ISIC Rev. 3.1.	Sektör Adı	Mersin 2023 İhracatı
011	Bitkisel ürünlerin yetiştirilmesi	2,127
012	Hayvancılık	23
020	Ormancılık	21
050	Balıkçılık	13
132	Metal cevherlerin madenciliği	20
141	Kum, kil ve taş ocakçılığı	6
142	BYS madencilik ve taşocakçılığı	31
151	Sıvı ve katı yağlar, sebze, meyve, balık ve et ür.	161
152	Süt ürünlerin imalatı	15
153	Öğütülmüş tahıl ürünleri, nişasta, vb üretimi	165
154	Diğer gıda maddeleri imalatı	134
155	İçecek imalatı	11
160	Tütün ürünleri imalatı	43
171	Tekstil iplik, dokuma ve aprei	163
172	Diğer tekstil ürünleri imalatı	35
181	Kürk hariç, giyim eşyası imalatı	89
201	Kereste ve parke sanayii	15
202	Ağaç ve mantar ürünleri imalatı	15
210	Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı	29
241	Ana kimyasal maddelerin imalatı	20
242	Diğer kimyasal ürünlerin imalatı	94
251	Kauçuk ürünleri imalatı	90
252	Plastik ürünleri imalatı	112
261	Cam ve cam ürünleri imalatı	21
269	BYS mineral ürünlerin imalatı	363
271	Demir-çelik ana sanayii	78
272	Demir-çelik dışı ana metal sanayii	7
281	Tanklar, sarnıç ve buhar kazanı vb	133
289	Diğer metal eşyaların imalatı	77
291	Genel amaçlı makine imalatı	49
292	Tarım ve orman makineleri imalatı	224
293	BYS ev aletleri imalatı	17
311	Elektrik motoru, jeneratör vb	8
313	İzole edilmiş tel ve kablo imalatı	7
331	Tıbbi araç ve gereçler, ölçme, vb	6
341	Motorlu kara taşıtlarının imalatı	21
342	Mot. kara taş. karoseri; römork vb	18
343	Motorlu kara taş., parça ve aksesuar	13
351	Deniz taşıtlarının yapımı ve onarımı	14
361	Mobilya imalatı	26
369	BYS diğer imalatlar	9
551	Otel, motel, pansiyon, kamp vd konaklama yerleri	196
	TOPLAM	4,711

Tablo 234’de elde edilen sonuçlar ISIC. Rev. 3.1. sınıflandırmasına, I/O tablosunda yer alan sektörler ise NACE Rev. 1.1. sınıflandırmasına göre verildiği için, bu aşamadan sonra Tablo 234 sektörleri ile I/O sektörlerinin uyumlaştırılması gerekmiştir. Bu iki sınıflama aynı kırılım düzeyinde birbiri ile tam örtüşmemekte, bazı durumlarda Tablo 234’ün sektörlerinin alt kırılımını (dörtlü düzey) kullanmak, bazı durumlarda da Tablo 234’ün bazı sektörlerini toplayarak I/O tablosundaki sektörel kırılımla uyumlaştırmak gerekmiştir. Dönüştürme aşamasında bu işlemlere tabi tutulan sektörler ve I/O tablosunda hangi alt sektör içinde dikkate alındığını gösteren dönüşüm anahtarı, Tablo 235’de verilmiştir.

Tablo 235: Dönüşüm İçin Detaylandırma/Toplulaştırma Uygulanan Sektörler

Dönüştürülmesi Gereken Sektörler		I/O Tablosunda Eşleştiği Sektörler
ISIC Rev.3.1.		NACE Rev. 1.1.		I/O Sıra No
Üçlü Kırılım	Dörtlü Kırılım
151	1511	151		10
	1513	153		12
	1514	154		13
242	2423	244		35
	2424	244+245+247		36
	2429
269	2691	262+263+264		40
	2692	262+263+264
	2693	262+263+264
	2694	265+266		41
	2695
	2696	267+268		42
	2699
311		321+322+323		53
313
341		341+342+343		55
342
343

Dönüştürme işlemi de tamamlandıktan sonra seçilen bir baz senaryo bazında etki analizinin yapılması aşamasına geçilmiştir. Bundan sonraki bölümde senaryo açıklanacak ve bu senaryonun gerçekleşmesi durumunda Mersin ili sektörlerinin ulaşabileceği ve il dışından tedarik edilmesi gerekecek sektörel üretim değerleri belirlenecektir.