Mesudiye hakiMİ

Mesudiye HAKİMİ

Mustafa DURAN (38161)

5237 SAYILI YASADA DÜZENLENEN YAĞMA SUÇU
BASİT YAĞMA SUÇU


Yağma
MADDE 148. - (1) Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Cebir veya tehdit kullanılarak mağdurun, kendisini veya başkasını borç altına sokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet hâline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi hâlinde de aynı ceza verilir.

(3) Mağdurun, herhangi bir vasıta ile kendisini bilmeyecek ve savunamayacak hâle getirilmesi de, yağma suçunda cebir sayılır.
GENEL AÇIKLAMA
Yağma suçu 5237 sayılı TCK’nın 10. bölümünde yer alan mal varlığına karşı suçlar içerisinde düzenlenmiştir. TCK’nın 148. maddesinde yağma suçunun basit hali düzenlenmiştir. Yağma; “bir başkasının kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleşeceğinden ya da mal varlığı itibarı ile büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılmak” şeklinde meydana gelen fiildir.

Yağma suçunda da hırsızlık suçunda olduğu gibi taşınır malın alınmasında zilyedin rızası yoktur. Fakat yağmanın hırsızlık suçundan temel farkı yağma suçunun oluşabilmesi için mağdurun rızasının cebir veya tehdit kullanarak ortadan kaldırılması gerekmektedir. Yağma suçunda tehdidin kişinin kendisine yönelik olabileceği gibi yakınlarına ya da malvarlığında büyük bir zarara sebebiyet verecek şekilde olması gerekir. Ayrıca tehdit mağdurun kendisinin veya yakınlarının vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik olması da mümkündür. Yağma suçunun cebir kullanarak işlenmesi de mümkündür. Fakat bu cebir neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış kasten yaralama boyutuna ulaşmaması gerekmektedir.

Yağma suçunun oluşabilmesi için mağdur sanık tarafından kendisine yöneltilen cebir veya tehdit nedeniyle suça konu malı teslim etmeli veya suça konu malın kendisinden alınmasına karşı koyamamalıdır. Sanık tarafından mağdura yöneltilen tehdit ve cebir mağdurda malı teslim etmeye veya alınmasına karşı koymamaya yeter derecede olmalıdır. Şayet sanık tarafından kullanılan cebir ve tehdit malı teslime veya alınmasına engel olmamaya yeter derecede mağdur da korku ve kaygı uyandırmamış ise yağma suçu oluşmayacaktır. Yani mağdurun malı teslim etmesi veya elinden alınmasına karşı koyamaması mutlaka tehdit ve cebirin etkisiyle olmalıdır. Örneğin; küçük bir çocuğun elinden büyük bir insanın şekerini zorla tokat atarak alması yağma suçunu oluşturmayacaktır. Ayrıca mağdurun gereğinden fazla korkarak elverişli cebir ve tehdit olmadan malı teslim etmesi veya alınmasına ses çıkarmaması halinde yine durumun özelliğine göre hakim tarafından değerlendirme yapılarak suça konu olay hırsızlık olarak değerlendirilebilecektir. Malın alınması ile cebir şiddet ve tehdit arasında orantısal bir ilişki bulunmalı,mağdurun karşı koyma iradesini etkileyecek boyutta olmalıdır.

Yağma suçunun oluşma anı suça konu malın zilyedinin mal üzerindeki zilyet ve tasarrufunun sona erdiği andır. Mağdur suça konu mal üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunamıyorsa bu andan itibaren suç oluşmuş sayılacaktır. Sanık tarafından kullanılan cebir ve tehdidin de mağdurun suça konu mal üzerindeki zilyet ve tasarrufunun sona ermesi anına kadar gerçekleştirilmesi gerekir. Bundan sonra cebir ve tehdit var ise mala yönelik olan fiil hırsızlık suçunu, cebir ve tehditte niteliğine göre ayrı suçları oluşturur. Yani gerçek içtima kuralları uygulanır. Mağdur malı geri almak istediğinde cebir veya tehdit mağdura yöneltilmiş ise bunlar da ayrı bir suçtur.İkinci eyleminde fail ayrı bir kast ile hareket etmiştir.Ayrı bir kast ayrı bir suçu oluşturmuştur.

Yağma karma özelliğe sahip bir suçtur.Kanun koyucu hırsızlık suçunun cebir veya tehditle işlenmesini tek bir suç haline getirmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında senedin yağması düzenlenmiştir. Cebir veya tehdit kullanılarak bir kimsenin, kendisini veya başkasını borç altına sokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet hâline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi de yağma sayılmıştır. Senedin bunu imzalayan için “borç doğurucu” olması gerekir. Bu borç para borcu olabileceği gibi, bir işi yapmaya veya yapmamaya, bir taşınmazını hibe etmeye, kira ile oturulan bir binayı boşaltmaya, var olan bir borca kefil olmaya da ilişkin olabilir. Bir alacağı tahsil etmemeye, herhangi bir davayı açmamaya, vasiyetnamesini değiştirmemeye yönelik bir vaadi içeren yazılı beyanlar da “borç doğurucu” senet sayılırlar. Şu hâlde mağduru iktisaden değerlendirmeye elverişli olan bir hakkını kullanmamasına yol açan her türlü belge, borç doğurucu senet tanımına girer.¹

Maddenin üçüncü fıkrasında “mağdurun herhangi bir vasıta ile kendisini bilmeyecek ve savunamayacak hale getirilmesi de, yağma suçunda cebir var sayılır” denilerek cebir karinesine yer verilmiştir.Mağdura uyuşturucu madde verilerek,şuurunu ortadan kaldırabilecek ilaçlardan verilerek,alkol yahut uyku ilacı vererek veyahut ta ipnotize edilerek mağdurun malı alınırsa ,mağdur malının alınmasına karşı koyamayacak duruma geldiğinden cebir var sayılır ve yağma suçu oluşur.
YAĞMA SUÇUNUN UNSURLARI
A) Yağma Suçunun Maddi Unsurları: Yağma suçunun maddi unsurunu, cebir veya tehditle malın alınması oluşturur. Malın alınması unsurunun gerçekleşebilmesi için malın bizzat fail tarafından mı bulunduğu yerden alındığı, yoksa mağdurun mu faile verdiği önem taşımaz. ²

Cebir ve şiddet, gerçekleştirilmiş bir direnmeyi kırmak veya daha sonra gerçekleştirilecek direnmeyi engellemek amacıyla yapılan kişiye yönelik her türlü fiziki zorlama anlamına gelir. Cebir ve şiddetin vücuda yönelik olması gerekir ise de, vücutla temas şart değildir. Bunun için örneğin korkutmak amacıyla silahı ateşlemek veya yırtıcı bir köpekle beklemek veya önceden mağdurun direnmesini önlemek için onu kapalı bir yere kilitlemek yeterlidir. Cebir ve şiddet, eşyaya karşı kullanılmış olmakla birlikte, eğer bu mağdur tarafından bedensel zorlama olarak algılanıyorsa, dolaylı olarak kişiye yönelmiş olduğu da kabul edilmektedir. Mağdurun kendisinin yağmalandığını fark etmesi aranmadığı için, uyku halinde olan veya sarhoş kişilere karşı da cebir ve şiddet kullanılabilir. Bununla birlikte kullanılan cebrin mağdurun davranışına etkide bulunmaya yönelik olması şart olduğu için ölmüş bir kişi üzerinden malın alınması durumunda yağma suçundan söz edilemez. Kullanılan cebir ve şiddetin önemli olmasına gerek yoktur; kasten yaralama derecesine ulaşması da gerekmez. Bununla birlikte cebir, kasten yaralama düzeyine ulaşmış ve bu suçun netice sebebiyle cezanın ağırlaştırılmasını gerektiren halleri (YTCK m. 87) gerçekleşmiş ise, ayrıca bu suçtan dolayı da failin cezalandırılması gerekir (YTCK m. 149/2). ³

Son zamanlarda sıkça rastlanan kapkaç niteliğindeki fiillerin yağma suçunu mu, yoksa hırsızlık suçunu mu oluşturduğu sorununa gelince; öğretide bir çantanın alışılagelen biçimde tutulmasını bertaraf etmek için söz konusu çantanın yıldırım hızıyla çekilip alınması durumunda cebir ve şiddetin bulunmadığı ve bu nedenle hırsızlık suçunun oluştuğu kabul edilmektedir. Buna karşılık mağdur çanta mağdur tarafından gösterilen direnci bertaraf etmek suretiyle alınmış ise cebir ve şiddetin bulunduğu sonucuna varılmalıdır. Bu bakımdan tek başına eşyaya yönelik zorlama, yağma suçunu oluşturmaz ise de, doğrudan eşyaya yönelik cebir dolaylı olarak kişi üzerinde fiziki etki meydana getirmiş olursa, yağmadan söz edilir.⁴

Tehdit mağduru yada bir yakınını şahsen yada malen büyük bir tehlikeye düşüreceği beyanıdır.Tehdit mağdurun veya bir yakının yaşamına,bedenine cinsel dokunulmazlığına veya mal varlığına yönelik olmalıdır.Burada sayılan değerler örnek olarak gösterilmemiş,yani tadadi değil tahdidi olarak sayılmış değerlerdir .Tehdit haksız bir tehdit olmalı ve mağdura ulaşmalıdır.Mağdura ulaşmayan ,mağdurun duymadığı tehdit halinde yağma suçu oluşmaz, çünkü esas olan mağdurun tehditten etkilenerek malı teslim etmesi veya alınmasına karşı koyamaması durumudur.

Failin cebir şiddet veya tehdit kullanmaktaki amacı mağdurun malını yararlanmak maksadı ile almaya yönelik olmalıdır.Fail önce cebir ve şiddet kullanmış mağduru döverek bayıltmış daha sonrada mağdurun bayılmasından faydalanarak cüzdanını almış ise burada yağma suçu değil müessir fiil ve hırsızlık suçu oluşmuştur,gerçek içtima kuralları uygulanarak her iki suçtan da fail cezalandırılmalıdır.Failin gerçekleştirdiği cebir şiddet veya tehdit malın alınmasından önce veya aynı zamanlı olmadıkça yağma suçu oluşmayacaktır.

Yağma suçunun hukuki konusu yani bu madde ile korunan değer ; mülkiyet,zilyetlik,malvarlığı ve kişisel özgürlüktür.Mağdurun kendisinin veya bir yakınının hayatına,vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik cebir ,şiddet ve tehdit kullanma aslında bir araç suçtur.Asıl amaç mağdurun bir malının alınmasıdır.

Yağma suçunun mağduru da faili de ancak gerçek kişiler olabilir.Cebir şiddet ve tehditten ancak gerçek kişilerin iradeleri etkilenebileceğinden mağdurun tüzel kişi olabilmesi mümkün değildir.

B-Yağma suçunun manevi unsuru:Yağma suçunun manevi unsuru kendisine veya bir başkasına yarar sağlama maksadı ile cebir ,şiddet ve tehdit kullanması kastıdır.Kast bilme ve istemeyi içerdiğinden failin bilerek ve isteyerek bir malı almaya yönelik cebir şiddet ve tehdit kullanması gerekir.Failin iradesini ortadan kaldıran nedenler varsa yağma kasti bir fiil olduğundan, kasıt gerçekleşmeyeceği için suç oluşmayacaktır.
YAĞMA SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
Teşebbüs

Yağma suçuna teşebbüs mümkündür.Yağma suçunun tamamlanma anı malın zilyedin tasarrufundan çıktığı an olduğundan bu ana kadar cebir şiddet ve tehdit varsa fakat mal fail tarafından alınmak istenmesine rağmen herhangi bir nedenle alınamamışa fiil teşebbüs aşamasında kalmış demektir.Fail yağma fiilini icra etmeye başlamalı fakat elinde olmayan sebeplerle tamamlayamamalıdır.Yağma suçu neticesi harekete bitişik bir suç olduğundan 765 sayılı TCK na göre ancak eksik teşebbüs mümkün idi ,şimdi eksik ve tam teşebbüs ayrımı kaldırıldığından YTCK nın 35. maddesi uyarınca eksik ve tam olmaksızın sadece teşebbüs mümkündür.

İştirak

Yağma suçunun iştirak halinde işlenmesi mümkündür.Yağma suçunun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde YTCK 149/1-c maddesi uyarınca nitelikli hal olarak değerlendirilmiş ve cezası arttırılmıştır.Yağma suçu karma suç özelliği taşıması nedeni ile cebir veya şiddet veya tehdit bir kişi malı alma başka bir kişi tarafından gerçekleştirilebilir.Bu durumda her iki fail birlikte yağma suçunu doğrudan gerçekleştirmiş olur.

İçtima

Yağma suçu mahiyeti itibari ile cebir,şiddet veya tehditle malın alınması sureti ile oluştuğundan bunların birleşmesinden ortaya çıkan yeni bir suç tipi olup,suçların içtimaı söz konusu olduğundan faile sadece yağma suçunun cezası verilir.⁵ YTCK 43/3maddesinde getirilen istisna ile yağma suçunda zincirleme suça istisna getirilmiştir.Aynı kast altında birden fazla yağma suçu işleyen fail her suç için ayrı ayrı cezalandırılacaktır.

Her ne kadar cebir yağma suçunun unsurları içerisinde yer alsa da mağdura uygulanan bu cebir kasten yaralamanın ağırlaştırılmış şeklinde ise bu eylem yağma içinde erimez,sanığa bu eyleminden dolayı gerçek içtima kurallarına göre ayrıca bir ceza verilmelidir.Kasten yaralama eyleminin yağma suçu içinde eriyebilmesi için basit kasten yaralama niteliğinde olması gerekir.
YAĞMA SUÇUNUN CEZASI
5237 Sayılı kanunun TCK nun basit yağma suçunu düzenleyen 148. maddesinde öngörülen ceza 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıdır. Bu ceza yine aynı sayılı yasanın 61. maddesine göre hakim tarafından somut olayda; suçun işleniş biçimi, suçun işlenmesinde kullanılan araçlar , suçun konusunun önem ve değeri, meydana gelen zararın ağırlığı, failin kastının yoğunluğu, amaç ve saiki dikkate alınarak ceza alt ve üst sınırlar arasında temel ceza olarak belirlenir.
SORUŞTURMA

YTCK 148. maddede düzenlenen yağma suçunun basit hali şikayete tabi değildir. Cumhuriyet Savcılığınca resen soruşturma başlatılacaktır.

765 SAYILI YASA İLE KARŞILAŞTIRMA
765 sayılı TCK nda yağma suçu 495 ila 499. maddeleri arasında düzenlenmiş idi.Yağma suçunda ilk bakışta göze çarpan değişiklik basit yağma suçuna verilecek cezanın alt sınırının aşağıya çekilerek 6 yıla indirilmesi olmuştur.Ayrıca YTCK da yağma suçu ile ilgili maddeler toplulaştırılmış daha az maddede düzenlenmiştir.Eskiden ayrı bir maddede düzenlene yağma suçu ile ilgili düzenlemeler yeni hali ile bir maddenin fıkrası haline dönüşmüştür.Örneğin 765 sayılı TCK nda 496. maddede düzenlenen suç 5237 sayılı YTCK nun 148. maddesinin 2. fıkrası olarak düzenlenmiş, 765 sayılı TCK nda 501. maddede düzenlenen suç 5237 sayılı YTCK nun 148. maddesinin 3. fıkrası olarak düzenlenmiştir.

İkinci olarak göze çarpan bir diğer değişiklikte,765 sayılı TCK nda 495/2 madde de yer alan dolaylı yağmaya yeni düzenlemede yer verilmemiştir.Hırsızlık fiili gerçekleştikten sonra malını almaya çalışan mağdura karşı kuvvet kullanımı halinde artık dolaylı yağma değil iki ayrı suç olarak değerlendirme yapılacaktır ki doğru olanda budur.Failde artık iki kast vardır,ilk kast hırsızlık kastıdır.Bu kastla fail malı aldıktan sonra hırsızlık fiili sonlanmıştır.Mağdur malını failden geri almak istediği zaman mağdura veya herhangi birine failin zarar vermesi,cebir ve şiddet kullanması veya tehdit etmesi durumunda ikinci bir kasıtla hareket ettiğinden yeni bir suç oluşacaktır.

YTCK nda düzenlenmeyen bir hususta 765sayılı yasada 499. maddede yer alan hürriyeti tahdit sureti ile yağma suçudur.Bu durumda da yine her fiil ayrı ayrı değerlendirilecek ve gerçek içtima kuralları uygulanacaktır.
NİTELİKLİ YAĞMA SUÇU
Nitelikli yağma

MADDE 149. - (1) Yağma suçunun;

a) Silâhla,

b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hâle koyması suretiyle,

c) Birden fazla kişi tarafından birlikte,

d) Yol kesmek suretiyle ya da konut veya işyerinde,

e) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda

bulunan kişiye karşı,

f) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,

h) Gece vaktinde,

İşlenmesi hâlinde, fail hakkında on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(2) Yağma suçunun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Yağma suçunun nitelikli halleri 5237 sayılı TCK nun 149. maddesinde düzenlenmiştir.Bu maddede nitelikli yağma suçuna getirilen cezanın alt sınırı basit yağma suçuna verilebilecek cezanın üst sınırından başlatılarak ceza adaleti gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.Aslında maddenin birinci fıkrası nitelikli yağma hallerini saymış ,ikinci fıkra ise yağma suçu ile birlikte cebir ve şiddetin daha ağır görünüm biçimi olan ağırlaştırılmış kasten yaralamanın yağma suçundan ayrı cezalandırılmasını düzenlemiştir.

1-Yağma suçunun silahla işlenmesi

Silah ,5237 sayılı TCK nun tanımlar maddesi olan altıncı maddesinin birinci fıkrasının f bendinde açıklığa kavuşturulmuştur.Her türlü ateşli silah,patlayıcı maddeler,saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici,delici veya bereleyici alet,saldırı ve savunma amacı ile yapılmamış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyler,yakıcı,aşındırıcı,boğucu zehirleyici,sürekli hastalığa yol açıcı nükleer,radyoaktif,kimyasal ,biyolojik maddeler silah sayılmıştır.Yağma suçu silah ve silahtan sayılan ,yukarıda belirttiğimiz şeylerle işlenmesi halinde nitelikli hal olan silahla yağma suçu oluşacaktır. Fakat silahın mağdura gösterilmesi ve yöneltilmesi şarttır.

Yağma suçunda silahın hangi aşamada kullanıldığının bir önemi yoktur.İster cebir ve şiddet için ister tehdit için silah kullanılmış olsun suçun tamamlandığı ana kadar herhangi bir aralıkta silah kullanılmış ise silahla yağma suçu oluşacaktır.765Sayılı TCK’nda “silahla tehdit ederek” kelimesi yer aldığı için sadece tehdit eyleminin silahla işlenmesi halinde nitelikli yağma suçu oluşuyordu .Yeni düzenleme ile olumlu bir düzenleme getirilerek cebir ve şiddetin de silahla yapılması durumunda yaralama da varsa artık hem silahla yağma hem de nitelikli kasten yaralama suçundan ceza verilecektir.
2-Yağma suçunun failin kendisini tanınmayacak bir hale koyması sureti ile işlenmesi.

Bu maddenin uygulanmasında önemli olan failin kendisini ,gerçekte kendisine benzemeyecek bir hale sokarak suçu işlemesidir.Suç işlendiği esnada fail sonradan yakalanmasını zorlaştırmak için maske takmak,takma sakal ,bıyık vs. şekillerde çeşitli önlemler alarak dış görünüşünü değiştirme çabası içerisinde olmalıdır. Bu eylemin nitelikli hal olmasının sebebi belirtildiği gibi kendisini tanınmayacak hale sokan failin sonradan tespitinin çok güç hatta olanaksız olmasıdır. Eğer yağma suçu iştirak halinde işlenmiş ise, iştirak halindeki faillerden sadece birisi kendisini tanınmayacak hale sokmuş ise bu durumda, sadece o faile nitelikli yağma suçuna ilişkin hükümler uygulanır. Diğer suça iştirak eden failler hakkında ise fiilin özelliklerine göre yağma suçuna ilişkin hükümler uygulanır. Fakat kişinin kendini tanınmayacak bir hale koymasına ilişkin bir hüküm uygulanmaz.

Yağma suçunda şayet tehdit mektupla yapılmış ise mektup imzasız ya da sahte imza ile veyahut da korku salmış birisinin ismi ile yazılmış ise yine sanık hakkında bu madde hükümleri uygulanacaktır.
3- Yağma Suçunun Birden Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi

Yağma suçunun iki veya daha fazla kişi tarafından işlenmesi halinde kanun koyucu bu suçu basit haline göre daha fazla cezalandırmıştır. En az iki kişinin müşterek fail olması gerekmektedir. Dolayısıyla, aslında yağma suçunun bu fıkrada belirtilen nitelikli hali yağma suçunda iştirake daha ağır ceza getirmiştir. Fakat buradaki iştirak mutlaka müşterek faillik durumundaki iştiraktir. Müşterek faillik olmaksızın iştirak olması halinde örneğin; bir kişi doğrudan doğruya suçu işleyen fail diğeri ise azmettiren fail olduğunda ,yağma suçuna ilişkin bu fıkrada belirtilen nitelikli hal uygulanmaz. 765 sayılı TCK’nda yeni düzenlemenin aksine nitelikli hal için “ikiden çok kişinin” yağma suçunu işlemesi ve ayrıca da faillerden en az birisinin “görünür biçimde silahlı” olması şartı aranmaktaydı. Şimdi ise sadece yağma suçunu müştereken işleyen iki kişi hakkında nitelikli hal uygulaması yapılacaktır.

Temel olarak birden fazla kişinin yağma suçunda nitelikli hal olarak cezalandırılmasının sebebi; birden fazla kişinin mağdur üzerinde karşı koyma iradesini kırmaya yönelik ya da kendisini savunmaya yönelik faaliyetleri gerçekleştirememesi, kendisini daha çok baskı altında hissetmesinden kaynaklanmaktadır.

4- Yağma Suçunun Yol Kesmek Suretiyle ya da Konut veya İşyerinde İşlenmesi

Bu fıkrada aslında yağma suçunun iki nitelikli hali bulunmaktadır. Bunlardan birincisi yol kesmek suretiyle yağma suçunu işlemek ,ikincisi de yağma suçunun konut ya da işyerinde işlenmesi halidir. Maddede geçen yol deyimi mutlaka araçların gelip geçtiği yol olmayıp herhangi bir insanın herhangi bir şekilde kullandığı, gelip geçtiği yoldur. Aslında gerçek anlamda zeminde yol olmasa bile, örneğin; orman içerisinde bir köyden başka bir köye giden şahsın önüne geçilerek yağma suçunun işlenmesi halinde yol kesmek suretiyle yağma suçu olaşacaktır. Yol kesmek fiili de mutlaka faile yönelik olmalıdır. Bu maddenin uygulanmasında dikkat edilmesi gereken bir hususta mağdurun özellikle yolunun kesilmesi şartıdır. Yağma suçunun tesadüfen yolda işlenmesi halinde bu hüküm uygulanmaz.

Yağma suçunun konut veya işyerinde işlenmesi hali de özellikle kişinin özel hayatını korumak bakımından nitelikli hal haline getirilmiştir. Çünkü insanlar kendi konutlarında ve işyerlerinde kendilerini daha güven içerisinde hissederler. Yağma fiilinin cebir, şiddet veya tehdit öğesi ile alma öğesinin herhangi birisinin konutta veya işyerinde işlenmesi halinde yine nitelikli yağma suçu oluşacaktır. Yani fail mağdurun konutta tehdit ettiği, tehdidin etkisi ile malını da umuma açık bir yerde aldığı zaman da bu fıkra hükmü uygulanacaktır. Kanun koyucu konutun eklentilerini metne koymadığından konutun eklentilerinde yağma suçunun işlenmesi halinde bu fıkra hükümleri uygulanamayacaktır.
5- Yağma Suçunun Beden veya Ruh Bakımından Kendisini Savunamayacak Durumda Olan Kişiye Karşı İşlenmesi

Bu bend ile kendisini koruyamayacak durumda olan mağdur daha fazla korunmuştur. Şayet mağdur hastalık, bedeni fonksiyon noksanlığı vs. şekillerde kendisini ve malını koruyamayacak durumda ise failin cezası bu bend hükmüne göre verilecektir. Kişinin kendini koruyamaması beden veya ruh bakımından olabilir. Bu koruyamama durumu fail tarafından meydana getirilmiş olabileceği gibi mağdurun kendinden de kaynaklı olabilir. Kanımca yağma suçunun unsurlarından olan cebir ve tehdit aslında mağduru kendini koruyamaz duruma getirmektedir. Bu durumun ikinci kez bu bend de düzenlenmesi yerinde olmamıştır. Bu bend hükmünün uygulanması için mağdurun kendini koruyamaması durumunun çok açık olması gerekmektedir. Yoksa, yukarıda da belirtildiği gibi her türlü cebir, şiddet ve tehdit mağdurun kendini koruyamaması durumudur. Kendini koruyamama durumuna örnek olarak mağdurun alkolden sızmış olması, herhangi bir nedenle bayılmış olması, yürüme yeteneğini kaybetmiş bir kişi olması,ipnotize edilmiş olması örnek olarak verilebilir.

6- Yağma Suçunun Varolan veya Varsayılan Suç Örgütlerinin Oluşturdukları Korkutucu Güçten Yararlanılarak İşlenmesi

Bend de belirtilen örgütün mutlaka gerçekte varolan bir örgüt olması gerekmez. Halk arasında böyle bir örgütün varlığı düşünülüyor ise gerçekte olmasa bile yağmanın nitelikli hali oluşacaktır. Fail örgütün korkutucu gücünden yararlanarak kendisinin suçu rahatlıkla işlemesini sağlamaktadır. Bu bend de belirtilen örgütün mutlaka halk arasında ürkütücü ve korkutucu nam salması ve bu korkutuculuğun da fail tarafından mağdura yönelik olarak yağma fiilinde kullanılması gerekmektedir. Bu korkutuculuk mağdurun direncini kırmalıdır.

7- Yağma Suçunun Suç Örgütüne Yarar Sağlamak Maksadıyla İşlenmesi

Aslında bu bend de cezalandırılan eylem amaç suça yönelik olarak yağma araç suçunun işlenmesi halidir. Failin asıl amacı suç örgütüne yarar sağlamaktır. Bu bend ile suç örgütlerinin oluşması ve faaliyetlerini sürdürmesi zorlaştırılmak istenmiştir. Örgüt mutlaka suç örgütü olmalıdır. Yarar mutlaka örgüte ekonomik menfaat temin etmek değildir.Örgütün ününü arttırmak,daha etkin,daha korkutucu kılmak maksadı ile yağma suçu işlenmesi hali de bu bent kapsamında yer alacaktır.

Yağma suçundan elde edilen menfaatin suç örgütüne aktarılması da şart değildir.Fail elde ettiği ekonomik değeri kendisi alsa bile amacı örgüte menfaat sağlamak olduğundan bu madde uyarınca cezalandırılacaktır.Mağdur suç örgütüne üye olmaya,bağışta bulunmaya,aidat ödemeye zorlanmış ise yine nitelikli yağma suçu oluşacaktır.
8- Yağma Suçunun Gece Vakti İşlenmesi

Bu bende göre yağma suçunun gece vakti işlenmesi nitelikli hal olarak kabul edilmiştir. Suçun unsurlarından olan cebir, şiddet veya tehdit veyahut da malı alma eylemlerinden herhangi biri gece vakti işlenmiş ise yağma suçunun gece işlendiği düşünülmelidir.

Gece güneşin batmasından 1 saat sonra ile güneşin doğmasından 1 saat önceki zaman dilimi arasında geçen süredir.

Eğer suçun işlendiği zaman kesin olarak gece sayılan zaman değil ise kuşkudan sanık yararlanır ilkesi gereğince suç gündüz işlenir kabul edilecektir. Yargıtayın yerleşmiş kararlarına göre suçun gece vakti işlendiğine dair kanıtların hükümde gösterilmesi gerekecektir.⁶

Yağma suçunun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Bu fıkra ile yağma suçu ile birlikte ağırlaştırılmış kasten yaralama suçunun işlenmesi halinde, fail hakkında gerçek içtima kuralları uygulanarak her iki suçtan da ayrı ayrı ceza verileceği düzenlenmiştir. Neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış yaralama eylemleri 5237 SY’nın 87. Maddesinde belirtilmiştir. Kanun aslında basit kasten yaralamayı yağma suçunun cebir ve şiddet unsuru içerisinde değerlendirmiştir. Basit yaralama suçu yağma suçu içerisinde eridiğinden basit yaralamadan dolayı faile ayrıca ceza verilemeyecektir.

NİTELİKLİ YAĞMA SUÇUNUN CEZASI
Fail nitelikli yağma suçunu işlemesi halinde hakim faile 10 yıldan az olmamak ve 15 yıldan fazla olmamak üzere yargılamaya konu olaya göre 5237 SY’nın 61. Maddesi uyarınca suçun işleniş biçimi, suçun işlenmesinde kullanılan araçlar, suçun konusunun önem ve değeri, meydana gelen zararın ağırlığı, failin kastının yoğunluğu, failin amacı ve saiki dikkate alınarak ceza verilecektir.
SORUŞTURMA
5237 Sayılı TCK’nın nitelikli yağmayı düzenleyen 149. Maddesine giren eylemlere şikayete tabi olmayıp Cumhuriyet Savcılığı tarafından re’sen soruşturulacaktır.

YAĞMA SUÇUNDA DAHA AZ CEZA VERİLMESİ GEREKEN DURUMLAR
Daha az cezayı gerektiren hâl

MADDE 150. - (1) Kişinin bir hukukî ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir kullanması hâlinde, ancak tehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

(2) Yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilir.
Yağma suçunun basit ve nitelikli hallerinde daha az ceza verilmesini gerektirir durumlar 5237 SY’nın 150. Maddesinde 2 fıkra halinde düzenlenmiştir. 765 Sayılı Türk Ceza Kanununda yağma suçuna ilişkin daha az cezayı gerektiren bir hal düzenlemesi yapılmamış idi. Yeni getirilen bu düzenleme fail lehine olarak ayrıca da ceza adaletini sağlamak maksadıyla getirilen bir düzenlemedir. Kamuoyunda zaman zaman büyük tepkiler alan çok az değerdeki mal aleyhine işlenen yağma suçunda sanıkların aldıkları yüksek cezaların azaltılması yoluna gidilmeye çalışılmıştır.
1- Yağma Suçunun Alacağı Tahsil Amacı İle İşlenmesi:

Bu fıkra ile 765 Sayılı Türk Ceza Kanununun 308. Maddesinde yer alan kendiliğinden hak alma suçuna benzer bir düzenleme yapılmıştır. Failin hukuki bir ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacı ile tehdit veya cebir kullanması halinde tehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümlerinin uygulanacağı, yani eylem yağma olmasına rağmen yağmaya ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı düzenlenmiştir. Kanun koyucu bu madde ile failin hukuki bir ilişkiye dayanan alacağından dolayı suçu işlemesi nedeniyle cezalandırılma açısından faile kolaylık göstermiş, tam olarak uymasa bile bir nevi haksız tahrik hükmü getirmiştir. Çünkü fail yasal alacağını tahsil edememenin kendisinde meydana getirdiği kızgınlıkla ve alacağını tahsil etmek amacıyla yağma suçunu işlemektedir. Fakat, kanımca alacağın tahsili amacı ile yağma suçuna verilecek cezanın tehdit veya cebir (haksız yaralama) eyleminden dolayı ve sadece bu eylemlere yönelik olarak verilmesi ceza adaleti açısından pek yerinde olmamıştır.

2- Yağma Suçunda Malın Değerinin Az Olması

Bu fıkra ile 765 Sayılı TCK’nın 522. Maddesine benzer bir düzenleme getirilerek fiilin meydana getirdiği zarar ile ceza arasında uygun bir denge gözetilmek istenmiştir. Bu maddenin getirilmesindeki asıl amaç yukarıda da belirttiğimiz gibi; kamu oyundaki olumsuz kanaattir. 765 Sayılı TCK’daki yağma (gasp) suçunda fail 5 milyon TL’yi (5-YTL) gasp etmiş olsa bile oldukça yüksek cezalar almakta idi. Fakat yeni getirilen bu düzenlemede yağma suçlarında sadece malvarlığı değerleri değil, kişi özgürlüğünün de göz önünde bulundurulduğu dikkatten kaçmıştır.

Yağma Suçunda Suçun Konusunu Oluşturan Malın Değerinin Azlığı Nedeni ile Verilecek Ceza

Hakim somut olaya göre suça konu olan malın değerini az bulursa vermiş olduğu temel cezayı üçte birden yarıya kadar indirebilecektir.

3-Etkin pişmanlık

Etkin pişmanlık
MADDE 168. - (1) Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık ve karşılıksız yararlanma suçları tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle gidermesi hâlinde; cezası üçte birden üçte ikiye kadar indirilir. Yağma suçunda ise, cezada altıda birden üçte bire kadar indirim yapılır.
(2) Kısmen geri verme veya tazmin hâlinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, mağdurun rızası aranır.

Etkin pişmanlık 5237 sayılı TCK ile getirilen yeni bir kavramdır.Bu madde mal aleyhine işlenen suçlara ilişkin ortak bir hükümdür.Etkin pişmanlık suç işlendikten sonra ortaya çıkan bir durumdur.Fail işlediği suçtan pişman olarak aktif veya pasif bir eylemi ile pişmanlık gösterebilir .Gasp ettiği malları zilyede geri vermesi veya zilyedin uğradığı zararı tazmin etmesi aktif eyleme örnektir .Pasif eylem ise;gerçekleştirmeye başladığı bir fiili keserek gerçekleşmesini durdurmak sureti ile olur.

İade veya tazmin bizzat fail,azmettiren ya da yardım eden tarafından yapılmalıdır.Bunlar adına hareket edenler tarafından iade veya tazmin etkin pişmanlık hali sayılmayacaktır.

İade veya tazmin mutlaka kovuşturma başlamadan önce yapılmalıdır.Kovuşturmadan maksat kamu davasının açılması hatta kanımca iddianamenin kabul edilmesidir.

Tam tazmin veya iadede etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması için mağdurun rızasına gerek yoktur,ama kısmi iade veya tazmin varsa mutlaka mağdurun açıkça failin etkin pişmanlıktan faydalanması için rıza göstermesi gerekmektedir. Kısmi iade veya tazminde kanunda getirilmiş herhangi bir oran yoktur,mağdur rıza gösterirse yüzde bir iade veya tazmin indirim için yeterli olacaktır.

Bu madde ile getirilen düzenleme 765 Sayılı TCK nun 523. maddesindeki düzenlemeye benzemektedir.Yeni getirilen bu hükümle sanık lehine düzenleme yapılmıştır.

Yağma suçunda tam tazmin veya iadede hakim somut olaya göre verilen cezayı altıda birden üçte bire kadar indirebilecektir.Kısmi iade veya tazminde ise mağdurun rızası olması koşulu ile aynı oranda indirim yapabilecektir.


KAYNAKÇA
1-TC Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı , Türk Ceza Kanunu Ankara ,Ekim-2004

2-Kubilay Taşdemir Ramazan Özkepir Son değişiklerle uygulama ve öğreti de mala karşı suçlar Ankara ,Eylül 1993

3-Dr Çetin Arslan, Bahattin Azizağaoğlu, Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi Ankara ,Kasım 2004

4-Prof. Dr. Faruk Erem , Türk Ceza Kanunu Şerhi Ankara 1993

5-Haydar Erol , İçtihatlı Türk Ceza Kanunu Ankara, 1/8/2000

6-Nevzat Toroslu,Ceza Hukuku Ankara ,1988

1 TC Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı Türk Ceza Kanunu s.:258

2 TEZCAN\ERDEM, “Ceza Özel Hukuku”, s.: 452.

Dr. ÇETİNASLAN\Bahattin AZİZAĞAOĞLU, “Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi”, s.:647.

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Ruhan ERDEM, “Yeni Türk Ceza Kanununda Malvarlığına Karşı Suçlar”, Adalet Bakanlığı Ceza Bilgi Bankası İnternet Sitesinde yayınlanan makale, s.: 517.

3 Yrd. Doç. Dr. Mustafa Ruhan ERDEM, “Yeni Türk Ceza Kanununda Malvarlığına Karşı Suçlar”, Adalet Bakanlığı Ceza Bilgi Bankası İnternet Sitesinde yayınlanan makale, s.:518

4 Yrd. Doç. Dr. Mustafa Ruhan ERDEM, “Yeni Türk Ceza Kanununda Malvarlığına Karşı Suçlar”, Adalet Bakanlığı Ceza Bilgi Bankası İnternet Sitesinde yayınlanan makale, s.:518

5 TEZCAN/ERDEM Ceza özel hukuk s549

Dr. ÇETİNASLAN\Bahattin AZİZAĞAOĞLU, “Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi”, s.:648.

6 Kubilay TAŞDEMİR, Ramazan ÖZKEBİR, “Mala Karşı Suçlar” s.:117.