Mete Tuncay Eleştirel Tarih Yazıları

Burada yer alan bütün makaleleri değerlendirmem olanaksız. Ama özgün yanları olan yazılara değinmeden geçmek istemiyo­rum, ilk meclis binasının mimarî özellikleri üzerinde duran ve bu yapıyı şimdiki işleviyle museoloji açısından irdeleyen son iki yazı­yı gerçekten ilginç buldum. Diğerleri arasındaysa, Em. Hukuk Ko­ramirali Fahri Çoker'ın asker-siyaset ilişkisi hakkındaki yazısı, en çok dikkate değer olanı. Burada, Karabekir'in TBMM Arşivi'ndeki özlük dosyasından aletanları, Mareşal'in (Fevzi Çakmak) Millî Savunma Bakanlığına gönderdiği 26 Ağustos 1926 tarihli "kişiye özel" tezkere, ordunun Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'na katı­lan dört generali artık istemediğini ortaya koyuyor. Bu belge, Meşrutiyetten Cumhuriyete askerlerin siyasete girmelerinin nasıl düşünüldüğü üstüne kapsamlı bir analizin içinde verilmiş. Aykut Kansu'nun "Kemalist 'Yeni Düzen' Projesine Direniş (1920-23)" başlıklı uzun yazısı, Birinci Dönem Meclisı'ni corporatist Ke-maîistierle liberal İkinci Grup üyeleri arasında bir çatışma alanı diye yorumlamaya çalışıyor. Ben de kendi payıma, bazı Kemalistlerin corporatism ile flört ettiklerini teslim ediyorum; ama onların genel tutumunun herhangi bir doktrinle tutarlı olmayıp, daha ziyade pragmatik bir seçmecilik gösterdiği kanısındayım.

286

Eleştirel Tarih Yazdan

Kitabın 150 sayfaya yakın tutan ikinci Bölümünde 13 yazardan Anılar derlenmiş. Bunların gayet iyi seçilmiş olduk­larını belirtmek gerekir:

1924'te Cumhuriyet'i kurmadan Önce, Ankara'da Anadolu 'da Yeni Gün'ü çıkaran gazeteci ve milletvekili Yunus Nadi; idadî talebesiyken TBMM'nde zabıt kâtipliği yapan, sonradan Ora". Prof, Dr. Hıfzı Veldet Velıdedeoğlu; Millî Mücadele Ankara'sını ziyaret eden İngiliz kadın gazeteci Grace M. Ellison; kocası Dr. Adnan Adıvar'la birlikte Millî Mücadeleye ilk katılanlardan, romancı ve İngiliz Edebiyatı profesörü Halide Edip; Atatürk'ün yaveri Salih Bey'in oğlu Cemil Bozok; Millî Mücadeleyi destekleyen edebiyatçılardan Yakup Kadri Karaosmanoğlu; ba­şarılı komutanlardan Asım Gündüz Paşa; sonradan uzun süre TBMM başkanlığı yapan Kâzım Özalp Paşa; yine Millî Mücadele komutanlarından, ama Mustafa Kemal ve İsmet Pa­şalarla hep çekişen Ali İhsan Sâbis Paşa; İcra Vekilleri Heyetinin son reisi, Hamidiye Kahramanı, ikinci dönemde muhalif ve İzmir Suikast girişiminden nahak yere hükümlü Rauf Orbay; ikinci dönemde, onun gibi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nı kuracak komutanlardan Ali Fuat Cebesoy Paşa; İsmet İnönü ve babası Ahmet Ağaoğlu ilk liberal düşünürlerden olan, ilerikı yılların DP bakanlarından Samet Ağaoğlu. Bu anıların ortak bir Özelliği, günce niteliği taşımayıp sonradan yazılmış olmaları, öyle ki, aralarından en eskisi, Samet Ağaoğlu'nun 1944'te yayımladığı Kuvayı Milliye Ruhu.

100 sayfa kadar tutan Üçüncü Bölümdeyse, gizli oturum tu­tanaklarından (derleyenin Sunuş'unda dediği gibi üç değil) dört konuyla ilgili görüşmeler aktarılıyor, ilki Başkumandanlık yasa önerisiyle, ikincisi komünistlikle, üçüncüsü veliahtın meclise gönderdiği mektupla, dördüncüsü de saltanatın kaldırılıp yeni ha­lifenin seçilmesiyle ilgili tartışmaları yansıtmakta. Ne yazık ki, bu zabıtlar yer yer çok kötü tutulmuştur. Örneğin, M. Kemal Paşanın, Mustafa Suphi ve arkadaşlarının öldürülmelerinden sekiz gün önce, onlar hakkındaki şu sözleriyle ne demek istediği an­laşılamamaktadır:

287

Mete Tuncay

"[Erzurum Belediye Reisi Zakir Bey?] (B)endenize suret-i mahremanede müracaat etmiş idi ve diyordu ki... ahalinin tezahüratı karşısında mümkün değildir. Kendisi bilâhare hudut haricine çıkarılmak üzere mahfuzen hudut haricine... Benim de mütalâamı soruyordu... Geldiği zannoiunan bir adamın memle­ket dahilinde serbesl bırakılması... Erzurum'da tatbiki tasavvur olunan... muvafık buldum ve kendilerine yazdım. Bu telgraf da ondan sonra geliyor."

Dr. Koçak'ın hazırladığı bu derleme kitap, biçim ve satış fiyatı yönlerinden talihsiz sayılmak gerekir. Kuşe kâğıt yerine normal kâğıda basılsa, yanlamasına albüm gibi olmak yerine doğru dürüst kitap şeklinde düzenlenseydi, daha iyi olurdu. Dilerim, bu basım tükenince, yeni basımları öyle yapılır. Çünkü konuyla yeni ilgi­lenmeye başlayanlar için yetkin bir giriş eseri.

288
Mete Tuncay _ Eleştirel Tarih Yazıları

UYARI:
www.kitapsevenler.com
Kitap sevenlerin yeni buluşma noktasından herkese merhabalar... Cehaletin yenildiği, sevginin, iyiliğin ve bilginin paylaşıldığı yer olarak gördüğümüz sitemizdeki tüm e-kitaplar, 5846 sayılı kanun'un ilgili maddesine istinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacıyla ekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuşan "Braille Not Speak", kabartma ekran ve benzeri yardımcı araçlara, uyumlu olacak şekilde, "TXT", "DOC" ve "HTML" gibi formatlarda, tarayıcı ve OCR (optik karakter tanıma) yazılımı kullanılarak, sadece görme engelliler için, hazırlanmaktadır. Tümüyle ücretsiz olan sitemizdeki e-kitaplar, "engelli-engelsiz elele" düşüncesiyle, hiçbir ticari amaç gözetilmeksizin, tamamen gönüllülük esasına dayalı olarak, engelli-engelsiz yardımsever arkadaşlarımızın yoğun emeği sayesinde, görme engelli kitap sevenlerin istifadesine sunulmaktadır. Bu e-kitaplar hiçbir şekilde ticari amaçla veya kanuna aykırı olarak kullanılamaz, kullandırılamaz. Aksi kullanımdan doğabilecek tüm yasal sorumluluklar kullanana aittir.

Sitemizin amacı asla eser sahiplerine zarar vermek değildir.

www.kitapsevenler.com web sitesinin amacı görme engellilerin kitap okuma hak ve özgürlüğünü yüceltmek ve kitap okuma alışkanlığını pekiştirmektir.
Ben de bir görme engelli olarak kitap okumayı seviyorum. Sevginin olduğu gibi, bilginin de paylaşıldıkça pekişeceğine inanıyorum. Tüm kitap dostlarına, görme engellilerin kitap okuyabilmeleri için gösterdikleri çabalardan ve yaptıkları katkılardan ötürü teşekkür ediyorum.
Bilgi paylaşmakla çoğalır.

Yaşar Mutlu

İLGİLİ KANUN:

5846 sayılı kanun'un "Altıncı Bölüm-Çeşitli Hükümler" bölümünde yeralan "EK MADDE 11" : "ders kitapları dahil, alenileşmiş veya yayımlanmış yazılı ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler için üretilmiş bir nüshası yoksa hiçbir ticarî amaç güdülmeksizin bir engellinin kullanımı için kendisi veya üçüncü bir kişi tek nüsha olarak ya da engellilere yönelik hizmet veren eğitim kurumu, vakıf veya dernek gibi kuruluşlar tarafından ihtiyaç kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri formatlarda çoğaltılması veya ödünç verilmesi bu Kanunda öngörülen izinler alınmadan gerçekleştirilebilir."Bu nüshalar hiçbir şekilde satılamaz, ticarete konu edilemez ve amacı dışında kullanılamaz ve kullandırılamaz.

Ayrıca bu nüshalar üzerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulması ve çoğaltım amacının belirtilmesi zorunludur."

Bu e-kitap görme engelliler için düzenlenmiştir.

Kitap taramak gerçekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir iştir. Ne mutlu ki, bir görme engellinin, düzgün taranmış ve hazırlanmış bir e-kitabı okuyabilmesinden duyduğu sevinci paylaşabilmek tüm zahmete değer. Sizler de bu mutluluğu paylaşabilmek için bir kitabınızı tarayıp, [e-mail] adresine göndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katılmayı düşünebilirsiniz.
Bu kitaplar, size gelene kadar verilen emeğe ve kanunlara saygı göstererek, lütfen bu açıklamaları silmeyiniz.
Siz de bir görme engelliye, okuyabileceği formatlarda, bir kitap armağan ediniz...

Teşekkürler.

Ne Mutlu Bilgi için, Bilgece yaşayanlara.

www.kitapsevenler.com

Tarayan Gökhan Aydıner

Mete Tuncay _ Eleştirel Tarih Yazıları