Mevduat Kabul Etmeyen Bankalar
Yüklə 344,92 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- B- Özel Sermayeli Mevduat Kabul Etmeyen Bankalar
- C- Yabancı Sermayeli Mevduat Kabult Etmeyen Bankalar
|
Giriş Türk bankacılık sektörü, genel olarak Ticaret Bankaları ve Mevduat Kabul Etmeyen Yatırım Bankaları başlıkları altında iki ana gruba ayrılır. Bu çalışmada kamu ve özel sektöre ait olan bankalar, verdikleri hizmetler ve yatırım bankalarının Türkiye ekonomisi açısından önemi incelenmiştir. Ayrıca çalışmada verilen bilgilerin güncel olması amacıyla, sadece 08/05/2004 tarihi itibariyle faaliyet gösteren bankalara yer verilmiştir. TMSF’ye devredilen Park Yatırım A.Ş. ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır. Tat Yatırım ve Kredi Bankası’yla ilgili olarakda yeterince kaynağa ulaşılamamıştır. Türkiye’de ki bir çok holding özellikle 1980 sonrası dönemde banka kurmaya başlamıştır. Ne var ki bu bankaların büyük bir çoğunluğunu ticari bankalar oluşturmaktadır. Yatırım Bankaları ise özellikle 1990 sonrasında açılmıştır. Bu bankaların kredi vermenin yanı sıra özellikle “know-how” üzerinde odaklanmış olmaları da Türkiye ekonomisine maddi kaynağın yanı sıra ihtiyaç duyulan bilgiyi de sunmaları açısından oldukça faydalı olmuştur. 1. Yatırım Bankacılığının Tanımı ve Fonksiyonları Sermaye piyasasının gelişmiş olduğu ülkelerde atıl fonlara sahip kurumsal yatırımcılara, fonlarını menkul değer alım ve satımı ile değerlendirmelerinde aracılık ve danışmanlık yapan, işletmelere doğrudan kredi vermeyen ancak işletmelerin orta ve uzun vadeli fon gereksinimlerini karşılayan finansal kuruluşlardır. Yatırım Bankalarının başlıca fonksiyonları aşağıda verilmiştir.
2.Kalkınma Bankaları Tanımı ve Fonksiyonları Gelişmekte olan ülkelerde sermaye yetersizliği içindeki firmalara veya büyük endüstriyel firmaların yapacağı yeni yatırımlara kaynak ve teknik yardım sağlayarak endüstriyel gelişmeyi hızlandırmak amacını güden finansal kuruluşlardır. Kalkınma bankalarının başlıca fonsiyonları aşağıda verilmiştir.
Yukarıda sayılan fonksiyonlar bütün Kalkınma Bankalarında görülmemektir. 3. Yatırım ve Kalkınma Bankaları Arasında ki Farklar Kalkınma bankacılığı genellikle az gelişmiş,gelişmekte olan veya gelişmenin başlangıcında ki ülkelerde görülmektedir. Yatırım bankacılığı ise daha çok sermaye piyasasının gelişmiş olduğu ekonomik olarakda gelişmiş ülkelerde görülmektedir. Kalkınma bankaları kredi vererek, iştiraklerde bulunmaktadır. Yatırım bankaları ise daha çok kredi verme yerine işletmelere uzun vadeli fonlar sağlamada önemli rol oynarlar. Kalkınma bankalarının sermayesini öz kaynakları, yönetimi kendilerine bırakılan fonlar ve alınan iç ve dış krediler oluşturmaktadır. Yatırım bankacılığının temel sermaye kaynağı ise sermaye piyasasından sağlanan fonlardan oluşmaktadır. Bu iki bankacılık türü birbirlerini ikame eden değil, tamamlayan farklı bankacılık alanlarıdır. Kalkınma bankaları ülke ekonomileri geliştikçe ve sermaye piyasası önem kazandıkça ya kapanmakta ya da yatırım bankası haline gelmektedir. 4. Türkiye’de Yatırım ve Kalkınma Bankacılığının Uygulanışı Ülkemizde bu iki alanda faaliyet gösteren birçok bankanın işlevleri bakımından yaptığı iş kalkınma bankacılığı da olsa adı yatırım bankası olarak konulmuştur. Özellikle özel sektör bu isim ayrımına önem vermemiş ve kendilerini yatırım bankası olarak tanımlamışlardır. Yani gelişmekte olan ülke statüsünde ki Türkiye’nin finans sektörü en azından isimleriyle çoktan gelişmiş ülkelerin seviyesine gelmiştir. Bankaların kuruluşu ve hizmetleri aşağıda incelenmiştir. 5.Mevduat Kabul Etmeyen Bankalar1 A- Kamusal Sermayeli Mevduat Kabul Etmeyen Bankalar
B- Özel Sermayeli Mevduat Kabul Etmeyen Bankalar
C- Yabancı Sermayeli Mevduat Kabult Etmeyen Bankalar
A- Kamusal Sermayeli Mevduat Kabul Etmeyen Bankalar
İller bankası, tüm özellikleri yönünden, Dünyada tam örneği bulunmayan,tamamen Türk halkının ihtiyaç ve şartlarına hizmet edecek şekilde kurulmuş olan bir Mahali İdareler Bankasıdır.2 Mahali İdare Bankalarının, Dünyadaki örneklerine göre, esas fonksiyonu kredi vermeye dayalıdır. Türkiye’de ki uygulamada ise, İller Bankasının kredi vermenin yanı sıra mahali idarelere teknik kadroyu ve teknik imkanları sağlamak gibi görevleri vardır. Böylelikle hem kredi vermekte hem de kredinin yatırımlara nasıl doğru bir şekilde kanalize edileceğini göstermektedir.3 1.1 Kuruluş ve Tarihçe Kurtuluş Savaşından sonra , şehir ve kasabaların yeniden imar ve inşası konusunda önemli görev ve sorumluluklar üstlenen İller Bankasının temeli, Kemal Atatürk’ün talimatlarıyla, belediyelerin imar faaliyetlerini finanse etmek üzere, 11 Haziran 1933 tarihinde 2301 sayılı Kanunla, 15 Milyon sermaye ile “Belediyeler Bankası” adıyla kurulmuştur. Bankanın Kuruluş Kanunu uyarınca yalnız Belediyelere yönelik faaliyetlerde bulunması, kuruluş sermayesinin,hızlı nüfus artışı ve şehirleşmeye paralel olarak artan kredi ihtiyacını karşılayamaması ayrıca,mali kaynağa ve teknik yardıma muhtaç İl Özel İdareleri ile köylerin bu yardım dışında bırakılması ve faaliyet sahasının daha genişletilmesi gibi hususlar göz önünde bulundurularak, Belediyeler Bankasının değişik bir bünyeye sahip kılınması düşünülmüş ve bu düşünceyle kurulan Belediyeler Bankasının, Mahalli İdareler İmar Bankasına dönüştürülmesi için 29.07.1944 tarihinde T.B.M.M.’ne sunulan kanun tasarısı hazırlanmıştır. Bu tasarının Bütçe Komisyonunda görüşülmesi sırasında bankanın adı ‘’ İller Bankası’’ olarak değiştirilmiştir. İl Özel İdareleri,Belediyeler ve Köyleri de içine alan İller Bankası’nın kurulması, 13.06.1945 tarihinde kabul edilen ve 23.06.1945 tarihinde de Resmi Gazetede yayınlanan 4759 sayılı kanunun yürürlüğe girmesiyle Belediyeler Bankasının görevlerini üstlenerek resmen kurulmuştur. Banka halen 1405 teknik personel ve toplam 4058 uzman kadrosuyla, 3216 belediye, 81 adet il özel idaresi, 15 adet su ve kanalizasyon idaresi olmak üzere toplam 3314 adet mahalli idareye hizmet vermektedir.
Banka Kuruluş Kanununun 1.maddesinde de belirtildiği üzere özel hukuk hükümlerine tabi olarak, ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulmuş, tüzel kişiliği haiz özel bütçeli bir kuruluştur. Banka ayrıca yatırım ve kalkınma bankası olarak 4389 sayılı Bankalar Kanununa tabi bulunmakta ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergi ödemektedir. 4759 sayılı Kanuna göre Banka Teşkilatı Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve Genel Müdürlük olarak oluşturulmuş, görev ve yetkiler bu üç organ arasında paylaştırılmıştır. Bankanın bütçesi Genel Müdürlükçe hazırlanıp, Yönetim Kurulunca kabul edilerek uygulanmakta, bilançosu ise Banka Genel Kurulunca karara bağlanmaktadır.
4759 sayılı Kanunla Bankanın, biri Genel Kurulunca seçilen, biride Bayındırlık ve İskan Bakanınca atanan iki denetçi tarafından denetlenmesi öngörülmüş ve ibra yetkisi de özel Kanununa göre teşkil olunan Banka Genel Kuruluna verilmiştir. 3346 sayılı “Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” gereğince İller Bankası Türkiye Büyük Millet Meclisinin denetimine tabidir. Ancak bu Kanunun 9. maddesi uyarınca İller Bankasının bilanço ve netice hesapları ve komisyon raporlarıyla ilgili olarak Meclis Genel Kurulunda oylama yapılmamakta, bu raporlar sadece genel görüşme konusu olabilmektedir. İller Bankası, TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonunun 13.07.1987 tarih ve 1485/30 sayılı kararı ve Başbakanlığın 29.07.1987 tarihli ve 2099 sayılı emirleri uyarınca Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından 1987 yılından bu yana her yıl sürekli olarak denetlenmektedir. Ayrıca Banka, 4491 sayılı kanunla değişik 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre, Bankalar Yeminli Murakıplarının denetimine tabidir.
4759 sayılı Kanuna göre Banka Teşkilatı; a- Genel Kurul
15 milyon Sermaye ile 11.06.1933 tarih ve 2301 sayılı kanunla kurulan Belediyeler Bankasının yerini alan; İller Bankasının iş hacminde kaydedilen gelişmeler her yıl gittikçe artan kalkınma ve imar hareketlerini izlemek ve mahalli idarelere daha fazla kredi ve teknik yardımların yapılabilmesi için 100 milyon TL.lık sermayesinin çeşitli tarihlerde artırılması yoluna gidilmiş ve 04.03.2000 tarih ve 23983 sayılı Kanun ile 300 Trilyona çıkarılmıştır. 4759 sayılı İller Bankası Kanununun 2.maddesinin verdiği yetkiye dayalı olarak banka sermayesini Bakanlar Kurulunun 22.11.2001 tarihli 2001/3365 sayılı kararı ile 300 Trilyon TL.den 900 Trilyon TL.ye çıkarılmış olup, 18.11.2002 tarihi itibariyle ödenmiş sermayesi ise 491.7 Trilyon TL.dır. Sermaye kaynakları;
1.6 Bankanın Karı ve Dağılımı 4759 sayılı İller Bankası Kanunu’nun 19. Maddesine göre Genel Kurul tarafından onanan bilançoya göre meydana çıkan safi kazancın;
olarak dağıtılır. 1.7 Bankanın Görevleri
1.8 İller Bankasının Birimleri a) Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu Bankanın en yüksek seviyede yetkili ve sorumlu karar organı olup, bir başkan ve dört üyeden oluşur. Yönetim Kurulu Üyelerinden üçü Bayındırlık ve İskan Bakanı, biri Maliye Bakanı tarafından önerilir ve Başbakan, Maliye Bakanı ile Bayındırlık ve İskan Bakanının imzalarını taşıyan ortak kararname ile atanırlar. Yönetim kurulu Başkanı Genel Müdür’dür.Yokluğunda Genel Müdür Vekili Yönetim Kuruluna başkanlık eder. b) Genel Müdürlük Genel Müdürlük, Bankanın yetkili ve sorumlu yürütme organıdır. Genel Müdür ve 4 Genel Müdür Yardımcısı ile Merkez ve Taşra Teşkilatı alt birimlerinden oluşur.Genel Müdür, Bankanın birinci derecede yetkili ve sorumlu amiri olup, müşterek kararname ile atanır. Belediyeler Bankası ve İller Bankasının kuruluşundan bu yana 24 Genel Müdür görev yapmıştır. c) Denetim 4759 sayılı Kanunla Bankanın, biri Genel Kurulunca seçilen, biride Bayındırlık ve İskan Bakanınca atanan iki denetçi tarafından denetlenmesi öngörülmüş ve ibra yetkisi de özel Kanununa göre teşkil olunan Banka Genel Kuruluna verilmiştir. Denetçilerden bir tanesi bakanlık tarafından seçilir diğeri ise genel kurul tarafından. d) İkrazlar ve Bankacılık Dairesi Başkanlığı Banka, mevduat kabul etmeyen bir kalkinma ve yatirim bankasi olup, diger bankalar gibi her türlü bankacilik islemini yapabilmektedir. Yerel Yönetimlere, iştiraklerine ve diğer firmalara kısa ve uzun vadeli, borçlu cari hesap şeklinde nakdi krediler ve teminat mektubu şeklinde gayri nakdi krediler açmakta, Yerel Yönetimlerin yurtiçi ve yurt dışından temin ettikleri kredilere kefillik ve aracılık yapmakta, verilen kredilerin ödeme takip işlemlerini ve diğer kamu kuruluşlarının borç kesintilerini yerel yönetim payından düşmekte, bankacilik işlemlerinde banka ve sigorta muameleleri vergisi ve Bankalar Birliginin üyesi olması dolayisıyla üyelik aidatı ödemektedir. Banka Kanunu Uygulama Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yerel yönetimlere uzun ve kısa vadeli kredi açılmakta ve bu idarelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden sağlanan pay ve fonların dağıtım işlemleri yapılmaktadır. İkrazlar ve Bankacılık Dairesi Başkanlığına bağlı şube müdürlükleri aşağıda verilmiştir.
d.8 ) EFT-Havale Şube Müdürlüğü : Genel olarak Bankanın tüm havale işlemlerini yapmak d.9 ) Pay Daığıtım Şube Müdürlüğü : Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden belediyelere düşen kısmı dağıtmak. d.10 ) İştirakler Şube Müdürlüğü : Genel olarak iştiraklerin denetimi ve incelenmesi. d.11 ) Sigorta Şube Müdürlüğü : Genel olarak istenilen her türlü malı sigorta ettirmek. d.12 ) İstihbarat Şube Müdürlüğü : Genel olarak Bankaların, firmaların ve şahısların kredi talepleri ile ilgili olarak istihbaratlarını yapmak. d.13 ) Bilgi İşlem Şube Müdürlüğü : Genel olarak Servislerin ihtiyaç duyduğu uygulama programlarını yazmak. d.14 ) Yerel Yönetim Kredileri Şube Müdürlüğü : Genel olarak yatırımlarının belirlenmesi ve kredi hesaplarına dair işlemleri yapmak. d.15) Beş Maaş Şube Müdürlüğü : Genel olarak Banka çalışanlarına kredi vermek ve bu işlemleri incelemek. d.16) Vezne Şube Müdürlüğü : Genel olarak Bankanın veznedarlık işlerini yürütmek. e) Harita Dairesi Başkanlığı f ) İmar Planlama Daire Başkanlığı g ) İçme Suyu Dairesi Başkanlığı h ) Kanalizasyon Dairesi Başkanlığı i ) Yapı İşleri Daire Başkanlığı j ) Makine İşletme Müdürlüğü k) Malzeme Dairesi Başkanlığı l ) Teftiş Kurulu Başkanlığı m )Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Dairesi n ) Personel ve Eğitim Daire Başkanlığı o ) Muhasebe ve Mali İşler Daire Başkanlığı p ) İdari İşler Dairesi Başkanlığı r ) Teknik Danışma Kurulu s ) Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Yüklə 344,92 Kb. Dostları ilə paylaş:
|