Ahamoniylar davlatining paydo bo‟lishi va ularning O’rta Osiyo davlatlarini bosib olishi. Mil. av. VI asr o’rtalarida Axomaniylar davlati (mil. av. 558-330 yillar) qisqa davr ichida qadimgi fors podshohlari xonadoni – axomaniylar vakili Kir II asos solgan. Hind daryosidan Egey va O’rta dengizgacha bo’lgan oraliqdagi Osiyo mamlakatlarini, shuningdek Misr, Liviya va bolqon yarim orolining bir qismini bosib oladi. Kir II O’rta Osiyo erlariga yurish qilishga maxsus tayyorgarlik ko’radi. Kirning O’rta Osiyoga harbiy yurishlari mil. av. 545-539 yillarga to’g’ri keladi. Kir II ning O’rta Osiyo hududlariga ikkinchi yurishi mil. av. 539-530 yillarni o’z ichiga oladi. O’rta Osiyoning tabiatan erksevar, yurtparvar xalqlari, qavm-qabilalari ahomaniylarga bo’ysunmaslik uchun o’z ona zamini, diyorini himoya qilib mardonavor kurash olib borganlar. Bu esa Kir II ni qayta-qayta bu hududga katta qo’shin bilan bostirib kelishga majbur etgan. Ahomaniylar podshosining yurishiga doir bir qator ishonchli ma’lumotlar Yunon va Rim mualliflaridan Gerodot, Yustin, Strabonlarning yozuvlarida ko’p uchraydi. Kirning massagetlar yurtiga bostirib borishi, Eron shohi bilan massagetlar malikasi, mard va jasur ayol To’maris o’rtasidagi munosabatlar, ularning o’zaro urushi, uning yakunlariga oid Gerodot ma’lumotlari alohida e’tiborga loyiqdir.
Xiva xonligining Rossiya bilan aloqalariShoxniyoz xonlik makomiga ega bulgach, uz xomiysidan yuz ugirib, mustaxkam tayanch kidirnb, Rossiya xukmdori Petr 1ga xat yullab, Xnvani Rossiya tarkibiga kushib olnshni suraydi.Sharkda ta’sir utkazishni maksad kilib kuygan rus podshosi 1703 yilda Xivaning Rossiya xududida kushib olingani xakida yorlik junatdi.Lekin 1702-1715 yillarda xonlik kilgan Arab Muxammad bunga axamiyat bermadi.Bu rus podshosining Urta Osiyoga e’tiborini karatdi, xolos.U Xiva xonligini rasman tobe kilish maksadida Aleksandr - Bekovich -Cherkasskiy raxbarligida Xivaga xarbiy ekspedisiya tayyorladi.Arab Muxammad va uning vorisi Shergoziyxon (1715-1728) davrida xonlikdagi siyosiy nizolar mamlakatning iktisodini xam izdan chikardi.Shergozixon olti ming rus askari Bilan 1717 yilda xonlik xududiga kirib kolgan rus xarbiy ekspedisiyasini yaxshi kutib oldi.Uning maslaxati Bilan Belovich - Chernasskiy kushinlarini 3 ga bulib jonlashtirdi.Kulay vaziyatdan foydalangan xivatiklar rus kushinlarini butunlay kirib tashlashdi. Natijada rus xarbiy ekspednsiyasi samarasiz yakunlandi.
