Mezolit (o’rta tosh) davri

9875754
1. Bronza davri, uning yodgorliklari. Ajdodlarimiz miloddan avvalgi 3 minginchi yillardayoq misga qalay aralashtirib bronza, ya’ni qattiq metall qotishmasi olishni, undan pishiq va qattiq mehnat qurollari, qilich, xanjar, uy-ro’zg’or buyumlari, zeb-ziynat bezaklari yasashni o’zlashtirib oladilar. Bu davr bronza davri deb nom oldi. Bronzaning kashf etilishi metallurg hunarmandlarni, metallurgiya ustaxonalari va zargarlik korxonalarini vujudga keltirdi.Eneolit va bronza davri mehnat qurollari: 1.Eritilgan mis, qalay aralashmasi quyiladigan tosh va loyqoliplar; 2Bronza qotishmasidan tayyorlangan bolta, o’roq, ketmon, tesha; 3Misdan, bronzadan yasalgan igna, nayza, xanjar, qilich; 4.Misdan yasalgan taqinchoq, bezak va boshqa buyumlar; 5Er haydaydigan omoch; 6.Yog’och arava. Bronza davrida yashagan ajdodlarimiz ho’kiz, ot, eshak va tuyadan transport vositasi sifatida foydalanganlar. Hayvonlar qo’shilgan g’ildirakli aravalar vujudga keladi. O’zbekiston hududidan eneolit va bronza davri odamlari hayotini tasvirlovchi ko’plab manzilgohlar topib o’rganilgan. Buxoro viloyati Qorako’l tumani markazidan 15 km. shimolisharqdagi Zamonbobo ko’li atrofida 1950 yillarda Ya.G’.G’ulomov, 1960 yillarda A.Asqarov tadqiqot ishlari olib borib, eneolit va bronza davri odamlarining makoni va qabristonini topib o’rganadilar. Bu Zamonbobo madaniyati deb ataladi.


2. Amir Temur hokimiyatining o’rnatilishi Temuriylar movorounnaxrning mutullarga, kadar mavjud madaniyatini kayta uygotishga erishdilar. Maxalliy madaniyat zam i n id a va negizida Osiyo xalkining madaniy unsurlari kushilib yangi uzgacha madaniyat paylo buldi. Buyuk sarkarda va jaxongir Amir Temur boshlab bergan madaniy joylanshsh jarayonida uning keyingi avlodlari faoliyati muxim urin egalladi. Temuriylar uz ajdodlari ishiga sodik kolib . uni tashabbuskorlik ananalarini davom ettirdilar. Natijada avlodlar davomida yangi ijtimoiy muvaffakiyatlar kulga kiritildi, Movorounnaxr va Xurosondagi kuplab shaxarlar obodonlzshtirildi va chiroyli kiyofaga ega buldi. Temur va temuriylar davrida kurilish ishlari va memorchnlik mыsli kurinmagan darajada usadi va rivojlanadi. Ular davrida Samarkand, Toshkent, Buxoro, Shaxrisabz, Karshi, Kobul va boshka shaxarlarda buyuk yaratuvchanlik ishlari olib borildi. Soxibkironning buyrugiga asosan 1365 yilda Karshi, 1370 yilda Samarkand, 1380 yilda Kesh shaxarlariatrofida mudofa devorlari barpo ztildi. Amir Temur birinchi navbatda poytaxt Samarkandni dunyoning eng guzal obod va kurkam va betimsol shaxarlaridan biriga aylantirishni uzining olliga maksad kilib kuydi. U eng avval 150 yil davomida vayron va karovsiz kolgan shaxarlarning mudofa davrlarni tiklashdan boshladi.
3. XX asr boshlarida Turkiston o'lkasi, Buxoro va Xivadagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyat. Туркистоннинг ижтимоий-сиссий хаёти. XX асрнинг дастлабки ун йилликлари жахон халклари учун нихоятда огир, ташвишли ва инкирозларга бой йиллар эди. Жахон иктисодий ва сиесий инкирозолари биринч навбатда Европа ва Шаркнинг ривожланган мамлакатларини уз гирдобига тортди. Улар бу огир иктисодий ва сиесий инкироздан чикиб кетиш максадида тажовузкор ташки сиёсат олиб бордилар. Окибатда фожеали ва киргин-барот урушлар келиб чикди. 1904 й. бошланган рус-япон уруши ва 1914-1918 йй.ниуз ичнгаолган ва дунёнинг28 мамлакатини уз домига тортган. Шулар сабабли Туркистон улкасида мустамлакачилик, миллий зулм ва зуравонлик сиёсати яна авж олди. У уз олдига максад килиб Туркистон улкаси бойликларини талаш ва ерли хлкларни каттиккуллик билан эксплуатация килиб, уларнинг конини зулукдек суриш учун улуг давлатчилик, шовинистик сиёсат олиб боришни куллади. Халк эса гоят огир ва кисматли хаёт кечирар эди. Мустамлакачилар уларга паст назар билан караб, "сарт" деб атаган. Иш хаклари кам булган, соликлар ошиб борар эди, нархлар ку^тарилар эди