Mezolit (o’rta tosh) davri


Buxoro amirligi va Xiva xonligining Rossiya vasallariga aylantirilishi



Yüklə 0,72 Mb.
səhifə66/173
tarix10.12.2023
ölçüsü0,72 Mb.
#139072
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   173
Mezolit (o’rta tosh) davri

3. Buxoro amirligi va Xiva xonligining Rossiya vasallariga aylantirilishi. Chor Rossiyaning Buxoro amirligi yurishi 1868 yil 1 maydan Samarkanddan boshlanadi. Asosiy jang Chuponatada bulib utadi. Jangda amir kushinlari yengiladi. Asosiy jang Zilabulogda bulib utadi. Buxoroni ximoya kilishda Jurabek va Bobobek kabi vatanparvarlar kaxramonlik kursatadi. Buxoroning bosib olinishi xakida professor Farxod Kosimovning bir kancha ilmiy makolalarini ukiganmiz. 1868 yil 23 iyunda Kaufman bilan Buxoro amiri Muzaffar Sulx imzolaydi. Unga kura chegara Zarafshon daryosining yukori okimidan Kattakurgon shaxridan utadi. Amir 500 ming oltin pul tulaydi, rus savdogarlari Buxoroda erkin savdo kilishga Karvonsaroy va dukonlar ochish xukukini oladi. Xiva xonligi xam 1873 yil Gandimuyon shartnomasiga kura Rossiyaning, vassaliga aylanadi. Unga kura Xiva xonligi 2 million 200 ming oltin mikdorida tovon tulash majburiyatini oldi. Xiva xonligining Amudaryoning ung kirgok xududlarida Turkiston general gubernatorligiga buysunuvchi Amudaryo bulimi tuzildi. Xullas Buxoro amirligi va Xiva xonligi chor Rossiyasining vassaliga aylantirildi

4. O'rta Osiyoda milliy-hududiy chegaralanishning o'tkazilishi va uning oqibatlari. Shuro istibdodi davrida Urta Osiyoda "milliy davlat chegaralanishi" utkazildi. Bu milliy xududiy davlat chegaralash 1925 yilda utkazildi. Unga kura Urta Osiyoda Uzbekiston SSR, Turkmenistan SSR, Kora Kirgiz Kirgiznston) muxtoriyati, UzSSR tarikibida Tojikiston muxtoriyati, shuningdeq Korakalpok muxtoriyatini tashkil etishlishi xakida e’lon kilindi. Bundan kuzlangan asosiy maksad Urta Osiy xalklariga birlashish imkonini bermasliq ularning bkrligi, madaniyati, tili va urf-odatlarini parchalash, markazga karamligini oshirish, ruslashtirishni tezlashti|№sh va milliy-ozodlik xarakati kuchlarini parokandalashdav iborat buldi. Shu asosda Uzbekiston SSR tashkil topganlig» UzSSR Shurolarining 1-kurultoyida 1925 yilning 17 fevradag. e’lon kilindi

5. I.A.Karimovning "O'zbekiston musaqillikka erishish ostonasida" nomli asarining mazmun-mohiyati Mamlakatimizda xukukiy demokratik davlat, fukarolik jamiyati barpo etish yulida awalambor asosiy ustuvor yunalishlaridan biri milliy armiyani shaklantarishdir.Uzbekiston Respublikasi Prezidenta Islom Karimov 1990 yil 5 iyunda Uzbekistan Kompartiyasining XXII s'ezdida "Utmishdan sabok chikarib, kelajakka ishonch bilan" komli ma"ruzasida "Viz, armiya xizmatiga salbiy munosabatni keltirib chikargan sabablarni bartaraf etish uchun omilkorlik bilan xarakat kilishimiz ;iart", degan edi. Bu urinda ran ayrim xarbiy kismlarda intizomning bushashib ketgani, Ustavga xilof munosabatlar mavjudligi, yigitlaming mayiblanib kaytishi va xal о к bulishiga yul kuyraaslik xakida bormokda. Viz ruyi rost aytishimiz kerakki, bunga aslo yul kuya olmaymiz. Uz farzandlarimizni ularga nisbatan noxush xatti-xarakatlardan va belgilangan konunlaming buzilishidan muxofaza kilish uchun barcha ishlarni kilamiz. Uzbekiston Kompartiyasi Markaziy Komitetining tashabbusi bilan UzSSR Oliy Soveta Ittafok organlariga yigitlarimizning xizmatni utash tartibi ni uzgartirish tugrisida bir kancha takliflar kiritdi. Bu masalalar xozir xal etilmokda. CHunonchi, kur il i sh kismlariga chakirilgan yigitlar Turki ston xarbiy okrugi xudidida xizmatni utashlari tugrisida masala xal etildi.CHakiruv komissiyalariga Oliy Sovet va maxali у Sovetlarining deputatlari jglbetiladigan buldi. Uzbeknstondan chakirilgan yigitlarningbarchajangovar kismlarda xarbiy xizmatni utash shart-sharoitlari respublika jamoatchiligi tamonidan kat'iy nazorat ostiga olinmokda."Kaysi birkitobdagoyatibratli rivoyatni ukigan edim. Emishki, Amir Temur yarimjaxonni zabt etib, olis urmon kabilalariga borib etibdi, xullas, ularni xam uziga buysindiribdi. Kdysar va jangari, ozod va samimiy bu kabila boshligi chorasizlik tufayli, Temurga kurollarini topshirar ekan, kuyidagi gaplami aytibdi: - "Ey, Amir! Sen bizni kurol kuchi bilan enga olding. Birok senga aytadigan shartlarimiz bor. Agar sen kassob bulsang, bizni suyib tashla, agar sen savdogar bulsang, sotib yubor, agar podsho bulib kelgan bulsang - bizga baxt ato et!". Ushbu urinda tanikli olim A.Azizxujaevning "CHin o'zbek ishi" kitobida keltarilgan fikrlarga murojaat etamiz. "Mustakillik davrida yosh davlatimiz, unga kudrat baxsh etguvchi zaxmalkash xalkimiz davlat va jamiyat kurilishining turli jabxalarida bekiyos yutuklarni kulga kiritganini gurur bilan ta"kidlab utish mumkin.


Yüklə 0,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   173




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin