Mezolit (o’rta tosh) davri

4. Turkiston Muxtoriyati va uning qurol kuchi bilan tugatilishi.

(Qo’qon, 1917 yil noyabr, vaqtli hukumat, Mustafo Cho’qoyev, 1918 yil fevral) 1917 Y.26-28 noyabr Kukon shaxrida Turkiston ulka musulmonlarining favkulodda 4 kurultoyi bulib utdi. Kurultoyda demokratik musulmon ziyolilar talabi bilan Turkiston axolisini yevropalik kismi vakilligi xam teng gukukli bulib, ishtirok etdilar. Turkistonni boshkarish tuzumi tugrisidagi Macaia uch kun davom etgan kurultoyning dikkat markazida turdi. Kurultoyda ulkaning barcha mintakatari va kupgina jamoat tashkilotlaridan 200 nafardan ortik vakillar ishtirok etdi. Unda vakiillarning siyosiy faolligi tufayli muxim masalatar yuzasida kizgin munozaralar bulib utdi. Ma’lumki, musulmonlarning ushbu kurultoyi va unda kabul kilingan karorlar 10-yillar davomida "millatchilar guruxining yiginida e’lon kilingan burjua muxtoriyati" deb notugri tachkin kilinib keldi. Xujjatlar esa ushbu xolning butunlay aksi bulganligini isbotlayoydi. Masapan, Turkiston jadidlarining otasi sanalmish Maxmudxuja Bexbudiy uz ma’ruzasida kurultoyning Turkiston xalklari tarixida ulkan ijobiy, tarixiy xodisa va burilish davri ekanligini ta’kidlab, "Kurultoyimiz kabul kilayotgan karorlar shuning uchun xam axamiyatliki, unda Turkiston axolisining yearopalik vakillari xam ishtirok etmokdalar" deydi. Bexbudiy kurultoy xayatida musulmonlar bilan bir katorda boshka milliy guruxlarning xam vakillari bulishini yoklab chikdi. Kurultoyda Turkistonni bokarish shakli tugrisidaga masala yuzasidan suzga chikkanlarning kupchiligi Turkistonni muxtor respublika deb e’lon kilinishini, bu esa ulka axolisining ijtimoiy maksadlaridan kelib chikkanligini unta moye tushishini uktirdi. Mchtstoriyat va mustakillik e’lo» kilish fikrini xamma kullab-kuvvatladi.

5. O'zbekistonda fuqarolik jamiyati asoslarining yaratilishi. Uzb-n davla mustakilligi ni kulga kiritgan dastlabki kunlardayok u kanday tarakkiyot yulidan boradi, kanday jamiyat, kanday davlat kuradi, uning kiyofasi kanday buladi., degan savollar kundalang turardi. Uzb-ning uz istiklol va tarakkiyot yuli ni belgilashi lozim edi. Anna shu yulni belgilashda Uzb-п Prezidenti I.A.Karimov ulkan xissakushgan. Uz asarlari, respublika parlament iva boshka yigilishlarda kilgan ma'ruzalari va nutklarida Uzb-ning uziga xos tarakkiyot yuli, demokratik jamiyat kurish, xukukiy davlat xokimiyati barpo etishning nazariy-metodologiqgoyaviy-siyosiy, iktisodiy, ma'naviy-madaniy asoslari ishlab chikildi. Uzb-n tarakkiyot yuli, birinchidan, xalkaro tajribaga asoslangan xolda, ikkinchidan, uning uz imkoniyatlari, shart- sharoitlari, uchinchidan, milliy xususiyatlariga moe ravishda ishlab chikildi. Bu yulga kuy id ag i asosiy yunalishlar asos kilib olindi: demokratiq odil, fukarolik jamiyati kurish; konun chikaruvchi, ijro etuvachi va sud xokimiyati vakolatlarini ajratish; milliy davlatchilik tarixi tajribasiga asoslangan xukukiy davlat barpo etish; konun va konunlarga rioya kilish ustunligini ta'minlash; isloxotlarda davlatning tashabbuskor va etakchilik rol uynashi; ijtimoiy yunaltirilgan bozor iktisodiyotini boskichma-boskich shakllantirish, kup ukladli iktisodiyotni vujudga keltirish, xususiy mulk daxisizligini ta'minlash, tashabbuskorliq ishbilarraonliq tadbirkorlikka kumaklashish; Ыг mafkuraning yakkaxokimligidan voz kechish, mafkuralar va fikrlar xilma-xilligini tan olish., xurfikrliliq vijdon va din erkinligi koidalarini karor toptirish; kommunistik partiya yakkaxukmronligiga chek kuyish, kuppartiyaviylikni gmallg shakllantirish; ozchilikdan iborat millatlarning manfaatlari va xukuklarini ximoya kilish; xama uchun umumiy talim, tibbiy yordam olish, mexnat kilish, dam olish shart-garoitlarini yaratish; ijodiy mexnatni kadrlash, odamlaming iste'dod va kobiliyatlarini namoyon etishi uchun imkoniyatlar yaratish va boshkalar.