Microsoft Word 146-150 klient-server texnologiyasini q˚˘llagan xolda talabalar bilimini baholovchi dasturiy taˇminotni yaratish



Yüklə 1,66 Mb.
Pdf görüntüsü
tarix24.06.2022
ölçüsü1,66 Mb.
#117206
744 (1)



Journal 
Volume: 02 Issue: 01 | 202
KLIENT-SERVER TEXNOLOGIYASINI QО‘LLAGAN XOLDA
TALABALAR BILIMINI BAHOLOVCHI DASTUR
Rasulmuxamedov Muxamadaziz Maxamadaminovich
Annotatsiya: Bu maqolamda Kliyent
baholovchi dasturiy ta’minotni yaratish masalasiga bag‘ishlangan. Dasturiy ta’minot HTML, 
CSS, AJAX, JQUERY, PHP, MYSQL, kabi
Kalit SoʻZlar:
ma’lumotlar bazasi, Kliyent
Ma’lumotlar bazasini boshqarish bugungi kunda AT
biri bо‘lib hisoblanadi. U yoki 
foydalanmagan ahborot tizimi yoki ilovani topishning deyarli iloji yo’q. Kо‘plab server ilovalari, 
ayniqsa taqsimlanganlari, ma’lumotlar bazasidan nafaqat foydalanuvchi, balki xizmat hamda 
konfigurasion ahborotni saqlash maqsadida foydalanadi. Shuning uchun, ma’lumotlar bazasi, 
ayniqsa Microsoft SQL Server bilan ishlash kо‘nikmalari о‘z ishining samaradorligini ahamiyatli 
darajada oshirishga va mehnat bozorida о‘z qiymatini kо‘tarishga yordam bera
Ma’lumotlar bazasi bilan ishlash, sо‘rovlarning tuzilmasini tahlil qilish va shakllantirish 
borasidagi bilimlar amaliy ilovalarning kо‘plab foydalanuvchilari va ishlab chiqaruvchilarga 
ahborot bilan ishlashning samaradorligini oshirib, tо‘g‘ri biznes
qisqartirishga imkon beradi. Moslashuvchan va iqtisodiy vaqt tejash, biz hamma Ma’lumki, 
onlayn sinov baholash imtiyozlar juda kо‘p keltirish mumkin. Katta vaqt tejash 
avtomatik ravishda izchil bо‘lishi mumkin
belgilash uchun vaqt zaxira yo’q. Test
onlayn sinovga mumkin - buyuk moslashuvchan. Kо‘proq iqtisodiy 
sinov sinov qog‘ozlar yetakchi dizaynerlar va bosma millionlab ish uchun qiymati juda kо‘p 
saqlaydi. 
Berilgan jadvalda “Kliyent
dasturiy ta’minotni yaratish”
Maydon
Id_tester
Id_test
Id_user
all_questions
correct_ans
incorrect_ans
persent
ball
Journal of Advanced Research and Stability 
Volume: 02 Issue: 01 | 2022 ISSN: 2181-
www.
SERVER TEXNOLOGIYASINI QО‘LLAGAN XOLDA
TALABALAR BILIMINI BAHOLOVCHI DASTUR
TA’MINOTNI YARATISH 
Rasulmuxamedov Muxamadaziz Maxamadaminovich, Azimov Abdulxay Abdulatif О‘G‘Li
Toshkent Davlat Tansport Universiteti 
Bu maqolamda Kliyent-server texnologiyasini qо‘llagan xolda talabalar bilimini 
baholovchi dasturiy ta’minotni yaratish masalasiga bag‘ishlangan. Dasturiy ta’minot HTML, 
CSS, AJAX, JQUERY, PHP, MYSQL, kabi dasturlash tillaridan foydalangan holda tuzilgan.
ma’lumotlar bazasi, Kliyent-server, dasturiy ta’minot, SQL Server.
a’lumotlar bazasini boshqarish bugungi kunda AT-bо‘linmasining eng dolzarb masalalaridan 
biri bо‘lib hisoblanadi. U yoki bu darajada ma’lumotlar bazasini boshqarish tehnologiyasidan 
foydalanmagan ahborot tizimi yoki ilovani topishning deyarli iloji yo’q. Kо‘plab server ilovalari, 
ayniqsa taqsimlanganlari, ma’lumotlar bazasidan nafaqat foydalanuvchi, balki xizmat hamda 
urasion ahborotni saqlash maqsadida foydalanadi. Shuning uchun, ma’lumotlar bazasi, 
ayniqsa Microsoft SQL Server bilan ishlash kо‘nikmalari о‘z ishining samaradorligini ahamiyatli 
darajada oshirishga va mehnat bozorida о‘z qiymatini kо‘tarishga yordam bera
Ma’lumotlar bazasi bilan ishlash, sо‘rovlarning tuzilmasini tahlil qilish va shakllantirish 
borasidagi bilimlar amaliy ilovalarning kо‘plab foydalanuvchilari va ishlab chiqaruvchilarga 
ahborot bilan ishlashning samaradorligini oshirib, tо‘g‘ri biznes-qarorni qabul qilish vaqtini 
qisqartirishga imkon beradi. Moslashuvchan va iqtisodiy vaqt tejash, biz hamma Ma’lumki, 
onlayn sinov baholash imtiyozlar juda kо‘p keltirish mumkin. Katta vaqt tejash 
avtomatik ravishda izchil bо‘lishi mumkin, chunki murabbiylar va о‘qituvchilar uchun, ular test 
belgilash uchun vaqt zaxira yo’q. Test-tutsa, albbatta uchun, ular о‘z holat qilingan vaqtda 
buyuk moslashuvchan. Kо‘proq iqtisodiy - tashkilotlar uchun, onlayn 
ozlar yetakchi dizaynerlar va bosma millionlab ish uchun qiymati juda kо‘p 
Berilgan jadvalda “Kliyent-server texnologiyasini qо‘llagan holda talabalar bilimini baholovchi 
dasturiy ta’minotni yaratish” ma’lumotlar bazasining realiyatsion jadvali
Maydon 
Kalit Maydon turi 
Domen 
Tester 
Id_tester 
PK 
Int(3) 
a-z, A-Z, a-ya, A
Id_test 
Int(10) 
a-z, A-Z, a-ya, A
Id_user 
Int(11) 
a-z, A-Z, a-ya, A
all_questions 
Int(11) 
a-z, A-Z, a-ya, A
correct_ans 
Int(11) 
a-z, A-Z, a-ya, A
incorrect_ans 
Int(11) 
a-z, A-Z, a-ya, A
persent 
Int(11) 
a-z, A-Z, a-ya, A
ball 
Int(2) 
0-9 
nd Stability
-2608 
www.sciencebox.uz/ 
146 
SERVER TEXNOLOGIYASINI QО‘LLAGAN XOLDA 
TALABALAR BILIMINI BAHOLOVCHI DASTURIY 
imov Abdulxay Abdulatif О‘G‘Li 
server texnologiyasini qо‘llagan xolda talabalar bilimini 
baholovchi dasturiy ta’minotni yaratish masalasiga bag‘ishlangan. Dasturiy ta’minot HTML, 
dasturlash tillaridan foydalangan holda tuzilgan. 
server, dasturiy ta’minot, SQL Server. 
bо‘linmasining eng dolzarb masalalaridan 
bu darajada ma’lumotlar bazasini boshqarish tehnologiyasidan 
foydalanmagan ahborot tizimi yoki ilovani topishning deyarli iloji yo’q. Kо‘plab server ilovalari, 
ayniqsa taqsimlanganlari, ma’lumotlar bazasidan nafaqat foydalanuvchi, balki xizmat hamda 
urasion ahborotni saqlash maqsadida foydalanadi. Shuning uchun, ma’lumotlar bazasi, 
ayniqsa Microsoft SQL Server bilan ishlash kо‘nikmalari о‘z ishining samaradorligini ahamiyatli 
darajada oshirishga va mehnat bozorida о‘z qiymatini kо‘tarishga yordam beradi.
Ma’lumotlar bazasi bilan ishlash, sо‘rovlarning tuzilmasini tahlil qilish va shakllantirish 
borasidagi bilimlar amaliy ilovalarning kо‘plab foydalanuvchilari va ishlab chiqaruvchilarga 
qarorni qabul qilish vaqtini 
qisqartirishga imkon beradi. Moslashuvchan va iqtisodiy vaqt tejash, biz hamma Ma’lumki, 
onlayn sinov baholash imtiyozlar juda kо‘p keltirish mumkin. Katta vaqt tejash - test natijalari 
, chunki murabbiylar va о‘qituvchilar uchun, ular test 
tutsa, albbatta uchun, ular о‘z holat qilingan vaqtda 
tashkilotlar uchun, onlayn 
ozlar yetakchi dizaynerlar va bosma millionlab ish uchun qiymati juda kо‘p 
server texnologiyasini qо‘llagan holda talabalar bilimini baholovchi 
ma’lumotlar bazasining realiyatsion jadvali 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 


Journal 
Volume: 02 Issue: 01 | 202
test_date
Id_group
Pole 
Id_group
g_name
Pole 
Id_user
fname
sname
Id_group
user_name
Pass 
Pole 
Id_test
test_name
enable
Pole 
Id_ 
question
parent_test
Pole 
Id_ 
answer
parent_question
correct_answer
Journal of Advanced Research and Stability 
Volume: 02 Issue: 01 | 2022 ISSN: 2181-
www.
test_date 
Varchar(20) 
0-9 
Id_group 
Int(11) 
0-9 
Klyuch 
Tip 
Domen 
Groups 
Id_group 
PK 
Int(11) 
0-9 
g_name 
Varchar(40) a-z, A-Z, a-ya, A
Klyuch 
Tip 
Domen 
Users 
Id_user 
PK 
Int(3) 
a-z, A-Z, a-ya, A
fname 
Varchar(40) a-z, A-Z, a-ya, A
sname 
Varchar(40) a-z, A-Z, a-ya, A
Id_group 
Int(3) 
a-z, A-Z, a-ya, A
user_name 
Varchar(40) a-z, A-Z, a-ya, A
Varchar(10) a-z, A-Z, a-ya, A
Klyuch 
Tip 
Domen 
Test 
Id_test 
PK 
Int(10) 
a-z, A-Z, a-ya, A
test_name 
Varchar(10) a-z, A-Z, a-ya, A
enable 
enum(‘0’,’1’) 
0-9 
Klyuch 
Tip 
Domen 
Questions 
PK 
Int(10) 
a-z, A-Z, a-ya, A
question 
Varchar(255) a-z, A-Z, a-ya, A
parent_test 
Int(11) 
a-z, A-Z, a-ya, A
Klyuch 
Tip 
Domen
Answer 
PK 
Int(10) 
a-z, A-Z, a-ya, A
answer 
Varchar(255) a-z, A-Z, a-ya, A
parent_question 
Int(10) 
a-z, A-Z, a-ya, A
correct_answer 
enum(‘0’,’1’) a-z, A-Z, a-ya, A
nd Stability
-2608 
www.sciencebox.uz/ 
147 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
Domen 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 
ya, A-YA 


Journal 
Volume: 02 Issue: 01 | 202
Dastur tarmoq orqali boshqarishingiz mumkin. YA
oʻquvchilarni qaysi savolni yechayotganini, qancha javobga toʻgʻri qanchasiga notoʻgʻri javob 
berganini, bitta savoldan qancha vaqtda javob berganigacha nazorat qilib tura olasiz. Yana qaysi 
oʻquvchi yechib boʻlsa shu oʻquvchi necha baho olganini bildirishnoma orqali bilib turasiz. Test 
dasturini natijalarini saqlab qo
qilishingiz mumkin test tuzishning turli usullari (bitta javob tanlash, bir nechta javob tanlash, 
ochiq test shaklida, ketma-
mumkin turli xil rasmlarni test savollarig
formulalarni ham joylashtirish mumkin
Testni savollari va javoblarini o
Bunda yonma-yon oʻtirgan oʻquvchi bir
turli ketma-ketlikda tushadi va javoblar o
Savollarni cheklab qoʻyish imkoniyati mavjud. Masalan siz 45 ta test savollari tuzdiz lekin siz 
oʻquvchilardan faqat 20 tasini olmoqchisiz. Siz s
imkoniyatiga ega boʻlasiz. Oʻquvchilar familiya va ismlarini bir marotaba kiritib olib keyingi 
safar bemalol foydalanishingiz mumkin. Veb
portalining tadqiqotiga kо‘
kasblardan biri hisoblanadi. Internet va ijtimoiy tarmoqlar bilan ishlash uchun yaratiladigan 
dasturlarni yaratuvchi va ularning faoliyatini qо‘llab turuvchi professionallarga bо‘lgan talab 
inqiroz paytida ham tushmaydi, bugungi kunda esa uning soni takliflar sonidan ham ilgarilab 
ketgan.
О‘quv 
jarayonida 
о‘quvchilar 
ilmiy
metodologiyasini о‘rganadilar, о‘quv va ishdagi amaliyotni о‘taydilar. О‘qishning
Journal of Advanced Research and Stability 
Volume: 02 Issue: 01 | 2022 ISSN: 2181-
www.
Er- diagramma 
Dastur tarmoq orqali boshqarishingiz mumkin. YAʼni Server kompyuter orqali test yechayotgan 
ʻquvchilarni qaysi savolni yechayotganini, qancha javobga toʻgʻri qanchasiga notoʻgʻri javob 
savoldan qancha vaqtda javob berganigacha nazorat qilib tura olasiz. Yana qaysi 
ʻquvchi yechib boʻlsa shu oʻquvchi necha baho olganini bildirishnoma orqali bilib turasiz. Test 
dasturini natijalarini saqlab qoʻyish test natijalarini html va txt dokument ko
qilishingiz mumkin test tuzishning turli usullari (bitta javob tanlash, bir nechta javob tanlash, 
-ketlik, oʻng va chap mosligi v boshqa)dan foydalanib test tuzishingiz 
mumkin turli xil rasmlarni test savollariga joylashtirish mumkin Turli xil matematik va kimyoviy 
formulalarni ham joylashtirish mumkin 
Testni savollari va javoblarini oʻrnini tasodifiy tanlash yoʻli bilan tanlash imkoniyati mavjud. 
ʻtirgan oʻquvchi bir-biridan test javoblarini koʻchira olmaydi sababi savollar 
ketlikda tushadi va javoblar oʻrni ham turli ketma-ketlikda tushadi.
ʻyish imkoniyati mavjud. Masalan siz 45 ta test savollari tuzdiz lekin siz 
ʻquvchilardan faqat 20 tasini olmoqchisiz. Siz shu 45 ta savoldan tasodifiy 20 tasini olish 
ʻlasiz. Oʻquvchilar familiya va ismlarini bir marotaba kiritib olib keyingi 
safar bemalol foydalanishingiz mumkin. Veb-dasturlar yaratish texnologiyalari Head
portalining tadqiqotiga kо‘ra, programmistlar mehnat bozoridagi eng katta talabga ega 
kasblardan biri hisoblanadi. Internet va ijtimoiy tarmoqlar bilan ishlash uchun yaratiladigan 
dasturlarni yaratuvchi va ularning faoliyatini qо‘llab turuvchi professionallarga bо‘lgan talab 
paytida ham tushmaydi, bugungi kunda esa uning soni takliflar sonidan ham ilgarilab 
О‘quv 
jarayonida 
о‘quvchilar 
ilmiy-tadqiqot 
va 
tajribaviy
metodologiyasini о‘rganadilar, о‘quv va ishdagi amaliyotni о‘taydilar. О‘qishning
nd Stability
-2608 
www.sciencebox.uz/ 
148 
ʼni Server kompyuter orqali test yechayotgan 
ʻquvchilarni qaysi savolni yechayotganini, qancha javobga toʻgʻri qanchasiga notoʻgʻri javob 
savoldan qancha vaqtda javob berganigacha nazorat qilib tura olasiz. Yana qaysi 
ʻquvchi yechib boʻlsa shu oʻquvchi necha baho olganini bildirishnoma orqali bilib turasiz. Test 
dokument koʻrinishida eksport 
qilishingiz mumkin test tuzishning turli usullari (bitta javob tanlash, bir nechta javob tanlash, 
ʻng va chap mosligi v boshqa)dan foydalanib test tuzishingiz 
a joylashtirish mumkin Turli xil matematik va kimyoviy 
ʻrnini tasodifiy tanlash yoʻli bilan tanlash imkoniyati mavjud. 
chira olmaydi sababi savollar 
ketlikda tushadi. 
ʻyish imkoniyati mavjud. Masalan siz 45 ta test savollari tuzdiz lekin siz 
hu 45 ta savoldan tasodifiy 20 tasini olish 
ʻlasiz. Oʻquvchilar familiya va ismlarini bir marotaba kiritib olib keyingi 
dasturlar yaratish texnologiyalari Head-Hunter 
ra, programmistlar mehnat bozoridagi eng katta talabga ega 
kasblardan biri hisoblanadi. Internet va ijtimoiy tarmoqlar bilan ishlash uchun yaratiladigan 
dasturlarni yaratuvchi va ularning faoliyatini qо‘llab turuvchi professionallarga bо‘lgan talab 
paytida ham tushmaydi, bugungi kunda esa uning soni takliflar sonidan ham ilgarilab 
tadqiqot 
va 
tajribaviy-konstruktorlik 
ishlari 
metodologiyasini о‘rganadilar, о‘quv va ishdagi amaliyotni о‘taydilar. О‘qishning sо‘nggi 


Journal 
Volume: 02 Issue: 01 | 202
bosqichida о‘quv bosqichida magistrlik akademik darajasi izlanuvchilari ilmiy tadqiqotni amalga 
oshiradilar va dissertatsiya himoya qiladilar.Profilning mahsus fanlari toifasiga quyidagilar 
kiradi: kriptografiya asoslari belgilar tili
internet-dasturlarni loyihalashtirish va yaratish;
dasturiy ta’minotni tekshirish va yaxshi sifat bilan ta’minlash;
tartibli dasturiy ta’minotni loyihalashtirish va yaratish;
mobil dasturlarni loyihalashtirish va yaratish;
tizimlardagi biznes-jarayonlarni 
axborot-tahlil va qidiruv tizimlari.
Hozirgi kunda kompyuter va internet texnologiyalari rivojlanib bormoqda. Oliy о‘quv yurtlari, 
davlat tashkilotlari va xususiy korxonalar tomonidan serverlarga talab oshib bormoqda. Men 
serverlardan foydalanib talabalarni bilimini tekshirish uchun server online test dasturini 
yaratdim. Bu dasturning avzalik tomonlari talaba faqatgina bitta fandan emas bir necha fandan 
test topshirishi mumkin. Dasturimizda administrator va foydalanuvchi bо‘limlari yaratil
Bundan tashqari testlarni doim yangilab turish testlarni qо‘shish о‘zgartirish mumkin bu 
faqatgina administrator tomonidan bajariladi. Foydalanuvchilarga tizimga kirish berilgan 
fanlardan birini tanlab test topshirish imkonoyati berilgan. Bu dastur ka
qulay semester davrida oraliq va yakiniy nazoratlarini online test dasturimiz orqali о‘tqazish 
mumkin. Bu dasturimizni amaliyotda qо‘llab kо‘rsatamiz
1. Birinchi qadam test tizimiga talaba administrator bergan shaxsiy login
2. Ikkinchi qadam test tizimiga kirgandan sо‘ng kо‘rsatilgan fanlar bо‘yicha tanlanadi.
3. Uchinchi qadam test tanlab bо‘lib tuzilgan savollarga berilgan javoblarni kiritiladi
4. Tо‘rtinchi qadam test yakunida tо‘g‘ri va notо‘gri javoblari va talabaning ol
chiqarib beriladi. Tizimning ustunlik jihati shundaki talaba bitta fandan test topshirgandan 
sо‘ng uni qayta topshirishga imkoniyati yo’q.Tizim mustahmak ximoyalangan.
Bundan tashqari bizda boshqaruv paneli ya’ni adminstrator bо‘limi yaratilgan,
3 qismdan iborat:
1. Foydalanuvchilar 
2. Testlar 
3. Test natijalaridan tashkiltopgan.
Foydalanuvchilar bо‘limida foydalanuvchilarni qо‘shish, tegishli matnlarni о‘zgartirish, login
parol berish va о‘chirib tashlash imkoniyati
Testlar boshqarish sahifasida esa testlarni qо‘shish, о‘zgartirish va о‘chirish imkoniyati berilgan.
Test natijalari bо‘limida foydalanuvchilarning topshirgan har bir fanlardan
asosida kо‘rib chiqish va natijalar rо‘yhatini pdf formatida 
Online test dasturida topshirilgan test natijalari bu rо‘yhatni pdf formatda yuklab olishingiz va 
printer orqali chop qilishingiz mumkin
Hodisa jarayon va tizimlarni dasturiy
hisoblash texnikasi yordamida tadqiqot qilish maqsadida matematik andozasini saralash va 
Journal of Advanced Research and Stability 
Volume: 02 Issue: 01 | 2022 ISSN: 2181-
www.
bosqichida о‘quv bosqichida magistrlik akademik darajasi izlanuvchilari ilmiy tadqiqotni amalga 
oshiradilar va dissertatsiya himoya qiladilar.Profilning mahsus fanlari toifasiga quyidagilar 
kiradi: kriptografiya asoslari belgilar tili 
turlarni loyihalashtirish va yaratish; 
dasturiy ta’minotni tekshirish va yaxshi sifat bilan ta’minlash; 
tartibli dasturiy ta’minotni loyihalashtirish va yaratish; 
mobil dasturlarni loyihalashtirish va yaratish; 
jarayonlarni loyihalashtirish; 
tahlil va qidiruv tizimlari. 
kompyuter va internet texnologiyalari rivojlanib bormoqda. Oliy о‘quv yurtlari, 
davlat tashkilotlari va xususiy korxonalar tomonidan serverlarga talab oshib bormoqda. Men 
dalanib talabalarni bilimini tekshirish uchun server online test dasturini 
yaratdim. Bu dasturning avzalik tomonlari talaba faqatgina bitta fandan emas bir necha fandan 
test topshirishi mumkin. Dasturimizda administrator va foydalanuvchi bо‘limlari yaratil
Bundan tashqari testlarni doim yangilab turish testlarni qо‘shish о‘zgartirish mumkin bu 
faqatgina administrator tomonidan bajariladi. Foydalanuvchilarga tizimga kirish berilgan 
fanlardan birini tanlab test topshirish imkonoyati berilgan. Bu dastur ka
qulay semester davrida oraliq va yakiniy nazoratlarini online test dasturimiz orqali о‘tqazish 
mumkin. Bu dasturimizni amaliyotda qо‘llab kо‘rsatamiz 
Birinchi qadam test tizimiga talaba administrator bergan shaxsiy login
Ikkinchi qadam test tizimiga kirgandan sо‘ng kо‘rsatilgan fanlar bо‘yicha tanlanadi.
Uchinchi qadam test tanlab bо‘lib tuzilgan savollarga berilgan javoblarni kiritiladi
Tо‘rtinchi qadam test yakunida tо‘g‘ri va notо‘gri javoblari va talabaning ol
chiqarib beriladi. Tizimning ustunlik jihati shundaki talaba bitta fandan test topshirgandan 
sо‘ng uni qayta topshirishga imkoniyati yo’q.Tizim mustahmak ximoyalangan.
Bundan tashqari bizda boshqaruv paneli ya’ni adminstrator bо‘limi yaratilgan,
Test natijalaridan tashkiltopgan.
Foydalanuvchilar bо‘limida foydalanuvchilarni qо‘shish, tegishli matnlarni о‘zgartirish, login
parol berish va о‘chirib tashlash imkoniyati berilgan.
r boshqarish sahifasida esa testlarni qо‘shish, о‘zgartirish va о‘chirish imkoniyati berilgan.
Test natijalari bо‘limida foydalanuvchilarning topshirgan har bir fanlardan
asosida kо‘rib chiqish va natijalar rо‘yhatini pdf formatida olish mumkin
Online test dasturida topshirilgan test natijalari bu rо‘yhatni pdf formatda yuklab olishingiz va 
printer orqali chop qilishingiz mumkin 
jarayon va tizimlarni dasturiy-apparatga oid faoliyatining amalga oshirilishi va ularni 
hisoblash texnikasi yordamida tadqiqot qilish maqsadida matematik andozasini saralash va 
nd Stability
-2608 
www.sciencebox.uz/ 
149 
bosqichida о‘quv bosqichida magistrlik akademik darajasi izlanuvchilari ilmiy tadqiqotni amalga 
oshiradilar va dissertatsiya himoya qiladilar.Profilning mahsus fanlari toifasiga quyidagilar 
kompyuter va internet texnologiyalari rivojlanib bormoqda. Oliy о‘quv yurtlari, 
davlat tashkilotlari va xususiy korxonalar tomonidan serverlarga talab oshib bormoqda. Men 
dalanib talabalarni bilimini tekshirish uchun server online test dasturini 
yaratdim. Bu dasturning avzalik tomonlari talaba faqatgina bitta fandan emas bir necha fandan 
test topshirishi mumkin. Dasturimizda administrator va foydalanuvchi bо‘limlari yaratilgan. 
Bundan tashqari testlarni doim yangilab turish testlarni qо‘shish о‘zgartirish mumkin bu 
faqatgina administrator tomonidan bajariladi. Foydalanuvchilarga tizimga kirish berilgan 
fanlardan birini tanlab test topshirish imkonoyati berilgan. Bu dastur kafedramiz uchun judayam 
qulay semester davrida oraliq va yakiniy nazoratlarini online test dasturimiz orqali о‘tqazish 
Birinchi qadam test tizimiga talaba administrator bergan shaxsiy login-parol asosida kiradi 
Ikkinchi qadam test tizimiga kirgandan sо‘ng kо‘rsatilgan fanlar bо‘yicha tanlanadi. 
Uchinchi qadam test tanlab bо‘lib tuzilgan savollarga berilgan javoblarni kiritiladi 
Tо‘rtinchi qadam test yakunida tо‘g‘ri va notо‘gri javoblari va talabaning olgan bahosi 
chiqarib beriladi. Tizimning ustunlik jihati shundaki talaba bitta fandan test topshirgandan 
sо‘ng uni qayta topshirishga imkoniyati yo’q.Tizim mustahmak ximoyalangan. 
Bundan tashqari bizda boshqaruv paneli ya’ni adminstrator bо‘limi yaratilgan, boshqaruv paneli 
Foydalanuvchilar bо‘limida foydalanuvchilarni qо‘shish, tegishli matnlarni о‘zgartirish, login-
r boshqarish sahifasida esa testlarni qо‘shish, о‘zgartirish va о‘chirish imkoniyati berilgan. 
Test natijalari bо‘limida foydalanuvchilarning topshirgan har bir fanlardan test natijalarini guruh 
olish mumkin
Online test dasturida topshirilgan test natijalari bu rо‘yhatni pdf formatda yuklab olishingiz va 
apparatga oid faoliyatining amalga oshirilishi va ularni 
hisoblash texnikasi yordamida tadqiqot qilish maqsadida matematik andozasini saralash va 


Journal 
Volume: 02 Issue: 01 | 202
о‘zgartirish uslublarini ishlatadi.
Algoritmlar matematik andoza uslublar kompy
loyiha-konstruktorlik ishlarida, texnologik, iqtisodiy, ijtimoiy tizimlarni boshqarishda va inson 
faoliyatining gumanitar sohalarida
Xulosa:Axborot-kommunikatsiya tizimlarida ma’lumotlar almashinuvini samarali amalga 
oshirishni tashkil etish bugungi rivojlangan jamiyatda katta ahamiyat kasb etadi. Axborot 
texnologiyalarining jadal rivojlanib borishi, jamiyat faoliyatining keng sohasida turli a
xizmatlarining vujudga kelishiga olib keldi. Ayniqsa, bank va boshqa tо‘lov tizimlarida, davlat 
va jamiyat manfaatlari bilan bog‘liq muhim ma’lumotlarni almashish hamda tahlil qilishda, tez 
va ishonchli ma’lumot almashinuvi talab etiladigan tizimlar
muhofazasi masalalari dolzarbdir.
Internet tarmoqlari jamiyat faoliyatining barcha sohalarini qamrab olib, axborotlarni tez va sifatli 
almashinuvini ta’minlash jarayonlari texnologiyalarini rivojlanishiga ijobiy manba bо‘lib 
kelmoqda. Axborotlarni asli holidan о‘zgartirilgan holda, ya’ni shifrlangan holda, saqlash va 
uzatish masalalarining muhim ekanligiga shubxa yо‘qdir.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. 
О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish va ularn
bо‘sh vaqtii mazmunli tashkil etish bо‘yicha 5 ta muhim tashabbusi.
2. 
О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 20
ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora
3. 
S.K.Ganiyev, M.M. Kar
kommunikatsion tizimlari xavfsizligi», «Alokachi» 2008 yil, 378 b.
4. 
Alimov R.X. va boshqalar. Axborot texnologiyasi va tizimlari: Oliy о‘quv yurtlari uchun 
darslik. -T.: Voris, 2011. 
5. 
Abduqodirov A.A., Xayitov A.YE., R.R. Shodiyev R.R. Axborot texno
Akad.litsey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik. 
6. 
«Axborot tizimlari» fanidan ma’ruzalar matni. О‘zbekiston Respublikasi davlat soliq 
qо‘mitasi soliq akademiyasi. 
7. 
Vafoyev B.R., Ibragimova S.B. Axborot tizimlari va texnologiyalari. О‘quv
qо‘llanma. -T.: UzDJTI, 2015. 
8. 
Akbarov D.YE. Axborot xavfsizligini ta’minlashning kriptografik usullari va ularning 
qо‘llanilishi. –T., 2008. 
Journal of Advanced Research and Stability 
Volume: 02 Issue: 01 | 2022 ISSN: 2181-
www.
о‘zgartirish uslublarini ishlatadi. 
Algoritmlar matematik andoza uslublar kompyuter texnologiyalari va ilmiy tadqiqotlarda, 
konstruktorlik ishlarida, texnologik, iqtisodiy, ijtimoiy tizimlarni boshqarishda va inson 
faoliyatining gumanitar sohalarida qaror qa’bul qilish tizimlarini yaratish mahoratini о‘rganadi.
kommunikatsiya tizimlarida ma’lumotlar almashinuvini samarali amalga 
oshirishni tashkil etish bugungi rivojlangan jamiyatda katta ahamiyat kasb etadi. Axborot 
texnologiyalarining jadal rivojlanib borishi, jamiyat faoliyatining keng sohasida turli a
xizmatlarining vujudga kelishiga olib keldi. Ayniqsa, bank va boshqa tо‘lov tizimlarida, davlat 
va jamiyat manfaatlari bilan bog‘liq muhim ma’lumotlarni almashish hamda tahlil qilishda, tez 
va ishonchli ma’lumot almashinuvi talab etiladigan tizimlarda tabiiy ravishda axborot 
muhofazasi masalalari dolzarbdir. 
Internet tarmoqlari jamiyat faoliyatining barcha sohalarini qamrab olib, axborotlarni tez va sifatli 
almashinuvini ta’minlash jarayonlari texnologiyalarini rivojlanishiga ijobiy manba bо‘lib 
oqda. Axborotlarni asli holidan о‘zgartirilgan holda, ya’ni shifrlangan holda, saqlash va 
uzatish masalalarining muhim ekanligiga shubxa yо‘qdir. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish va ularn
bо‘sh vaqtii mazmunli tashkil etish bо‘yicha 5 ta muhim tashabbusi.
О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 20-apreldagi N PQ
ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida” gi qarori.
S.K.Ganiyev, M.M. Karimov, K.A. Toshev «Axborot xavfsizligi. Axborot 
kommunikatsion tizimlari xavfsizligi», «Alokachi» 2008 yil, 378 b.
Alimov R.X. va boshqalar. Axborot texnologiyasi va tizimlari: Oliy о‘quv yurtlari uchun 
T.: Voris, 2011. -240 b. 
, Xayitov A.YE., R.R. Shodiyev R.R. Axborot texno
hunar kollejlari uchun darslik. -T.: О‘qituvchi, 2002, 67 b.
«Axborot tizimlari» fanidan ma’ruzalar matni. О‘zbekiston Respublikasi davlat soliq 
qо‘mitasi soliq akademiyasi. -T., 2013. 
Vafoyev B.R., Ibragimova S.B. Axborot tizimlari va texnologiyalari. О‘quv
T.: UzDJTI, 2015. - 190 b. 
Akbarov D.YE. Axborot xavfsizligini ta’minlashning kriptografik usullari va ularning 
T., 2008. -394 b. 
nd Stability
-2608 
www.sciencebox.uz/ 
150 
uter texnologiyalari va ilmiy tadqiqotlarda, 
konstruktorlik ishlarida, texnologik, iqtisodiy, ijtimoiy tizimlarni boshqarishda va inson 
qaror qa’bul qilish tizimlarini yaratish mahoratini о‘rganadi. 
kommunikatsiya tizimlarida ma’lumotlar almashinuvini samarali amalga 
oshirishni tashkil etish bugungi rivojlangan jamiyatda katta ahamiyat kasb etadi. Axborot 
texnologiyalarining jadal rivojlanib borishi, jamiyat faoliyatining keng sohasida turli axborot 
xizmatlarining vujudga kelishiga olib keldi. Ayniqsa, bank va boshqa tо‘lov tizimlarida, davlat 
va jamiyat manfaatlari bilan bog‘liq muhim ma’lumotlarni almashish hamda tahlil qilishda, tez 
da tabiiy ravishda axborot 
Internet tarmoqlari jamiyat faoliyatining barcha sohalarini qamrab olib, axborotlarni tez va sifatli 
almashinuvini ta’minlash jarayonlari texnologiyalarini rivojlanishiga ijobiy manba bо‘lib 
oqda. Axborotlarni asli holidan о‘zgartirilgan holda, ya’ni shifrlangan holda, saqlash va 
О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish va ularning 
bо‘sh vaqtii mazmunli tashkil etish bо‘yicha 5 ta muhim tashabbusi. 
apreldagi N PQ-2909 sonli “Oliy 
tadbirlari tо‘g‘risida” gi qarori. 
imov, K.A. Toshev «Axborot xavfsizligi. Axborot - 
kommunikatsion tizimlari xavfsizligi», «Alokachi» 2008 yil, 378 b. 
Alimov R.X. va boshqalar. Axborot texnologiyasi va tizimlari: Oliy о‘quv yurtlari uchun 
, Xayitov A.YE., R.R. Shodiyev R.R. Axborot texno-logiyalari. 
T.: О‘qituvchi, 2002, 67 b. 
«Axborot tizimlari» fanidan ma’ruzalar matni. О‘zbekiston Respublikasi davlat soliq 
Vafoyev B.R., Ibragimova S.B. Axborot tizimlari va texnologiyalari. О‘quv-uslubiy 
Akbarov D.YE. Axborot xavfsizligini ta’minlashning kriptografik usullari va ularning 

Yüklə 1,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin