Microsoft Word al adab oqshom ziyouz com doc

253-bob. Qahatchilik va ochlik yilida kishilarning bir-birlariga 
yordamlashishlari haqida 
 
571. Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat qilindi, u kishi: "Oxirgi zamonda ocharchilik bo'ladi. 
Shunday vaqt kimga to'g'ri kelsa, och kishilarga boshqalarni teng qilmasin (ya'ni: 
bularga ko'proq xayri ehson qilsin)", dedilar. 
 
572. Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat qilindi, u kishi aytdilar: "Ansorlar Rasululloh 
(s.a.v.)ga: "Xurmo daraxtlarimizni bizlar bilan muhojir birodarla-rimiz-ga taqsim qilib 
bering!" - deb iltimos qilishganda, Rasululloh (s.a.v.): "Yo'q", dedilar. Keyin ular 
muhojirlarga qarab: "Bo'lmasa xurmoga qarash mehna-tidan bizlarni qutqazasizlar va 
mevalariga sizlarni sherik qilamiz", dedilar. Shunda muhojirlar: "Bu fikrlaringizni qabul 
qilib, shunga muvofiq amal qilamiz", dedilar". 
 
Rasuli akram (s.a.v.) ansorlarning bu taklifini yaqinda bo'lajak futuhotlardan umid qilib 
va o'zlari qiynalib qolishlarini hisobga olib qabul qilmadilar. 
 
573. Abdulloh ibn Umar (r.a.) aytdilar: "Hz. Umar ibn Xattob qattiq ocharchilik va og'ir 
musibatli bo'lgan ramoda yili eqin ekiladigan va xurmo daraxtlari o'tqazilgan hamma 
qishloqlarda yashaydigan arablarga teva, bug'doy va zaytun moylaridan yordam qilishda 
sa'y-harakat qildilar. Bu ocharchilikdan hamma qishloqlarda qurg'oqchilik paydo bo'lib, 
ahllarini og'ir mashaqqatga solib qo'ydi. Shunda hz. Umar tik turib: "Ey, Alloh! Bu 
xalqlar rizqini tog'lar boshidan yetkazgin!" - deb duo qil-dilar. Alloh rabbil olamiyn bu 
zotning duolarini va musulmonlarning "omin" degan tilaklarini qabul qilib, yomg'ir 
yog'dirdi. Shunda hz. Umar Alloh taologa hamd etib: "Alloh taolo shu musibatni 
ko'tarmaganda, uylarida kengchilik bo'lgan musulmonlar xonadonidan birontasini ham 
qo'ymay, ularga o'zlarining adadicha faqirlardan albatta kiritgan bo'lardim, toki bir 
kishiga kifoya qiladigan taomdan ikki kishi tanovul qilib, halokatga uchramasdi", 
dedilar". 
 
Hijratning o'n sakkizinchi yili (18/639)da qurgoqchilik bo'lib, shamol tuproqni kuldek 
sovurgan, hatto yovvoyi hayvonlar odamlar atrofiga kelib, panoh topgan edilar. Shunda 
hz. Umar Rasululloh (s.a.v.)ning amakilari hz. Abbos (r.a.) bilan chiqib, Alloh taolo-dan 
yomg'ir talab qildilar va toki odamlar o'zlarini o'nglab olma-gunlaricha men hech narsa 

---

Al-adab al-mufrad. Imom Ismoil al-Buxoriy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
92
yemayman va ichmayman, deb qasam ichdilar. Mana shu yilni om arromada ("kul 
yoqqan yil") dyob ataladi. 
 
574. Salama ibn Akva' (r.a.) aytdilar: "Rasuli akram (s.a.v.): "Qurbonlik qilganingizdan 
uch kun o'tgach uyingizda shu qurbonlik go'shtidan biror narsa qolmasin", dedilar. 
Keyingi yili sahobiylar: "Yo Rasulalloh! Bu yil ham o'tgan yildagidek qilamizmi?" - deb 
so'rashganda, Rasululloh (s.a.v.): "(Qurbonlik go'shtlaringizdan) o'zlaringiz yenglar va 
kelajak kunlaringiz uchun saqlab ham qo'ysalaringiz bo'ladi. Chunki o'tgan yili kishilar 
qiyinchilikda bo'lganlari uchun men ularga yordam qilmoqlaringizni iroda qilib, 
yuqoridagi buyruqni bergan edim", dedilar". 
 
"Qurbonlik go'shtidan biron narsa qolmasin" - ya'ni faqiru miskinlarga tarqatib 
yuborilsin.