Microsoft Word bmi b. Boltaev doc



Yüklə 0,95 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə37/40
tarix24.11.2022
ölçüsü0,95 Mb.
#119837
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   40
Taftish (Reviziya): Yangi dasturlarni maxsus dasturlar yordamida tekshirish. 
Karantin: X,ar kanday yangi dastur yangi karantin muddatini utashi lozim. Ular 
mutaxassislar tomonidan viruslarga tekshirilgan bo’lishi kerak. Filtrlashtirish: 
FluSbot Plus, MaceVaccine, ANTIWS2 turdagi dasturlar orqali extimoldagi 
viruslarni tutish. 
Terapiya: (davolash): Dasturni dastlabki "soglom" holatga keltirish. Bu ish 
har bir fayldan zararli viruslarni "tishlab olib tashlash" usuli bilan amalga 
oshiriladi. 
Yuqorida aytilganlardan ko’rinib turibdiki, virusdan himoyalanishning bir 
necha turdagi dasturiy vositalari mavjud: dastur-detektorlar (disketa yoki diskdagi 
viruslarni "tutadi") va dastur-faglar (viruslardan davolaydi). Ular xar bir 
foydalanuvchida bo’lishi va kompyuter ishga tushirilishidan oldin doimo sinab 
ko’rilishi kerak. 
Shuni ta’kidlash kerakki, eng qulay detektorlar bir emas, ko’plab keng 
tarqalgan viruslarni "ushlaydi". Dastur-fagalar zararlangan dasturlarni tiklashni 
ta’minlaydi. Ish jarayonida faga virus tanasini "tishlaydi" va virus uzgartirib 
yuborgan buyruqlar ketma-ketligini tiklaydi. Biz tilga olayotgan kompyuter 


23
viruslari fagasi hozirda yaratilib bo’lingan. Hozir turli fagalarni yigish bilan 
odamlar band bo’lishmoqda. Bu bizningcha, noto’gri. Asosiy e’tiborni 
zararlanishning oldini olishga qaratish lozim. 
Antivirus dasturlarini ishlatishdagi yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan xatolarga 
batafsil to’xtab o’tamiz. 
Antivirus vositalarini qo’llashdagi eng ko’p yo’l qo’yiladigan xato - 
zararlangan kompyuterda ularni ishlatib yuborishdir. Virus aniqlangach, keyingi 
xatti-xarakat quyidagicha bo’ladi: 
Kompyuterni o’chiring va uni himoyalangan sistemali disket yordamida 
qayta yuklang mazkur disketada antivirus dasturlari joylashgan bo’lishi kerak. 
Antivirus dasturini ishga tushiring. Zararlangan operatsion sistemalarda amallarni 
bajarish va dasturlarni ishga tushirish qo’pol xato va misli ko’rilmagan 
yo’kotishlarga sabab buladi. Jumladan, bunda xali zararlanmagan dasturlar xam 
talofat ko’rishi mumkin. Masalan, kompyuter RE-1800 virusi bilan zararlangan 
bulsin. Mazkur virusga muljallanmagan faga dasturni extiyotsizlik bilan ishlatish 
qolgan yuklovchi modullarni ham ishdan chikaradi. 
Arxivda saqlanayotgan dasturlarga detektorlarni qo’llash samarasiz 
ekanligini ta’kidlash lozim. Bunda dasturlarni arxivdan ozod etish lozim. 
Aks holda, detektor mazkur fayllarni tekshirmaydi. Yana faga noo’rin dasturning 
foydali qismini "tishlashi mumkin". Aynan shu erda detektor yolg’on axborot 
bergan bo’ladi. Faga ishlab turgan dasturni ishdan chiqarishi hech gap emas. 
"Virus-himoya vositalari" muammosi xuddi "xujum quroli - ximoya quroli" 
muammosiga o’xshaydi. Himoya vositalari ko’paygan sari hujum vositalari ham 
takomillashib, uni ishlatuvchilar ragbatlantirilmoqda. Shuning uchun aytish 
darkorki, kompyuter viruslari hali ko’p vaqt dolzarb muammo bo’lib qolaveradi, 
har ikki tomon ham rivojlanaveradi. 
Himoyalanishning asosiy texnologik sxemasi. Himoyalanishning bunday 
sxemasi quyidagi bosqichlardan iborat: 

yangi dasturiy maxsulotning dastlabki nazorati; 


14 

qattiq diskni bir necha mantiqiy disklarga ajratish

rezident revizor (taftishchi) dasturlar bilan davriy ravishda axborot 
butligini tekshirib turish; 

arxivlashtirish. 
Yangi kiritilayotgan dasturiy ta’minotni nazorat qilish: Birinchi va juda 
zarur himoya kiritilayotgan dastur va disketalarni nazorat qilishdir. Guyoki, 
samolyotning muvaffakiyatli parvoz qilishi uchun passajirlar batafsil 
tekshirilganidek, kompyuterda kiruvchi axborotlarni batafsil tekshirish viruslar 
yuqishining oldini oladi. 
Ko’pchilik mashhur fayl va boot-viruslar mavjudligini kirish nazoratining 
uzidayok aniqlash mumkin. Bu jarayon bor-yugi bir necha dakikani oladi, xolos. 
Aks xolda kup vaqt axborotlarni viruslardan tozalashga ketib koladi. Kirish 
nazoratini bir nechta marta saralab, maxsus tanlab olingan detektor va fagalardan 
utkazgan ma’kul. Biz kuyidagilarni tavsiya etamiz. SCAN, AIDSTEST, DOCTOR, 
AV, TP48CLS. Fagalarni detektor rejimida ishlatish zarur. 
Antivirus dasturni yuklash. Antiviruslarni yaxshi tomoni shundaki, sifatli 
yaratilgan dastur xamma ma’lum bulgan viruslarni aniklash xususiyatiga ega. 
Lekin virusning ma’lumotlar bazasini tez-tez yangilab turish kerak, chunki 
antivirus dasturi yangi chikib kelayotgan zararli dastur kodlari bilan kanday 
kurashish kerakligini bilishi shart. 
Bundan tashkari, uz funktsiyalarini avtomatik ravishda bajaradigan antivirus 
dasturiy ta’minotdan foydalanganda, kompyuterda talab kilgan ishlarni bajarish 
zarur. “tekin” yuklanish dasturlarni tekshirib turing va kompyuterni uchirganda 
disketalarni koldirib ketmang, chunki, keyinchalik kompyuterni yokganda 
yuklanish disketadan bajarilmasin, chunki bu xarakatda kompyuter fayllarini 
zararlantirish mumkin. 
Elektron pochtadagi, ayniksa notanishlardan, kelgan xabarlarga xam juda xam 
extiyotlik bilan yondashing. Sal shubxalangan xabarlarni ham ochmasdan olib 
tashlang va shu xabarni junatgan shaxs bilan boglaning va u junatgan xabarda virus 


23
yuk bo’lishiga ishonch hosil qiling. Shuningdek, antivirus dastur hamma elektron 
pochta orqali kelayotgan xabarlarni tekshira olayotganligiga amin bo’ling. 
Antivirus dasturlarni tanlash. Antivirus dasturiy ta’minot ikkita usulda 
ishlatiladi: fayllarda virus signaturalarini (dasturiy kodning bloklarini) 
mavjudligini tekshirish, kompyuterda viruslarning xarakatini maxsus algoritmlar 
yordamida aniqlash. 
Har qanday holatda ham antivirus dasturni, kompyuterda shubxali faoliyatini, 
avtomatik blokirovka qilishini sozlash kerak. 
Hech narsa yo’qligidan ko’ra, har qanday antivirus dastur bo’lgani yaxshidir. 
Eng yaxshi va keng tarqalgan antivirus dasturlar quyida keltirilgan: 

Yüklə 0,95 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   40




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin