Microsoft Word Ishlab chiqarish iqtisodiyoti doc

 
4.2 Ishlab chiqarish va xizmatda soliq yuki muammolarining tahlili 
 
Ishlab chiqarish va xizmatninj rivojlanishida soliq tizimining ahamiyati 
katta bo’lib, bu borada ham bir qancha qulayliklar yaratilgan va ma`lum 
muammolar mavjud.
2003-yildan e`tiboran ixchamlashtirilgan soliq tizimiga o’tgan 
mikrofirmalar va kichik korxonalar soliq yuki bir qadar oshdi. Bu bevosita 
yagona soliq stavkalarining oshirilishi bilan izohlanadi. VMning 2002-yil 
30-dekabr 455- qaroriga muvofiq ixchamlashtirilgaan soliq tizimiga o’tgan
mikrofirmalar va kichik korxonalar uchun joriy etilgan yagona soliq 
stavkalaridagi o’zgarishlarni qayd etish mumkin: 
- xarid qiluvchi, ta`minot va sotish korxonalari uchun yagona soliq 
stavkasi yalpi daromaddaan 30 foiz qilib belgilanib, o’tgan yilga nisbatan 5 
foizga oshirildi, shuningdek brokerlik firmalari ham ushbu stavkada soliq 
to’lashi belgilandi;
- xususiy amaliyot bilan shug’ullanuvchi notariuslar uchun yagona 
soliq stavkasi yalpi tushumdan 50 foiz qilib belgilanib, o’tgan yilga nisbatan 
25 foizga oshirildi; 
- gastrol-konsert faoliyati bilan shug’ullanish uchun lisyenziyaga ega 
bo’lgan huquqiy va jismoniyy shaxslar uchun yagona soliq stavkasi 33,5 foiz 
qilib belgilanib, o’tgan yilga nisbatan 10 foizga oshirildi; 
- iqtisodiyotning boshqa sohalari uchun yagona soliq stavkasi yalpi 
tushumdan 12 foiz qilib belgilanib, o’tgan yilga nisbatan 2 foizga oshirildi. 

---

90
Soliq yukining oshirilishini yana bir tomondan joriy yilga qadar mol-
mulk va boshqa aktivlarni sotishdan olingan daromad o’rniga, joriy yildan 
e`tiboran mol-mulk va boshqa aktivlarni sotishdan olingan tushum qilib 
belgilanishi bilan ham ifodalanadi, bunda mol-mulkning foydaga yoki 
zararga sotilganligi e`tiborga olinmaydi, masalan asosiy vositalar sotilganida 
ularning eskirish qiymati soliq ob`yektini kamaytirmaydi.
Ixchamlashtirilgan soliq tizimiga o’tgan mikrofirmalar va kichik 
korxonalar faoliyatini rivojlanishini rag’batlantirishda shubhasiz, O’zR 
VMsining 2002-yil 13- noyabridagi 390-qarorini o’rni beqiyosdir. Ushbu 
qarorga muvofiq 2003-yil 1- yanvaridan e`tiboran 2007-yil 31-
dekabrigacha: 
- iste`mol tovarlari ishlab chiqaruvchilar olingan tushumdan yagona 
soliqni amaldagi stavkasidan 25 foizga tushirildi; 
- nooziq-ovqat iste`mol tovarlari (tamaki,zargarlik buyumlari, kir va 
atir sovin, benzindan tashqari) ishlab chiqaruvchi kichik korxonalar aksiz 
solig’idan ozod etildi. 
Mamlakatimizda kichik biznesni rivojlantirish bugungi kundagi dolzarb 
masalalardan biri bo’lib, ular faoliyatini rivojlantirishda va rag’batlantirishda 
joriy etilgan soliq tizimi alohida ahamiyat kasb etadi. Lekin, shuni ta’kidlash 
lozimki, ixchamlashtirilgan va oshirilgan soliq tizimi kichik biznes 
sub`yektlari uchun imtiyoz emas, mazkur tizim ular moliyaviy natijalariga, 
iqtisodiy faravonligiga ta`sir ko’rsatib, ijobiy va salbiy jihatlarga ega bo’ladi. 
Yaratilgan soliq tizimi xo’jalik yurituvchi sub`yektlarni qoniqtirmaydi, uni 
yanada takomillashtirish va kamaytirish lozim.