Microsoft Word +Islam Mezhepler Tarihi Yayin Nushasi MehmetAliBuyukkara +++



Yüklə 1,92 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə15/283
tarix31.12.2021
ölçüsü1,92 Mb.
#113334
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   283
ILH2004-MZHP

اﻮُﻗﱠﺮَﻔَـﺗ  َﻻَو/fırkalaşmayın!)” (Âl-i İmrân: 3/103) buyurmaktadır. Bu 


 
 
9
nedenle  tefrika sözcüğüyle aynı kökü paylaşan  fırka sözcüğü esas itibarıyla 
olumsuz çağrışımlar yapan bir terimdir. Taşköprüzâde bugünkü İslâm 
Mezhepleri Tarihi’nin karşılığı olarak “ilâhî akîdelere ilişkin bâtıl mezhepleri 
kaydetmekle ilgilenen bir ilimdir”  şeklinde tanımladığı ilim dalına  İlmu 
Makâlâti’l-Fırak ismini vermiştir. Dikkat edilirse bu isimlendirmede, 
görüşleri (makâlât) kaydedilen gruplar (fırak) bâtıl inançlara sahip oldukları 
söylenen ayrılıkçı gruplardır.  
El-Milel ve’n-Nihal adlı kitabının başlığında  Şehristânî’nin, farklılaşmış 
ve bu yüzden fırkalaşmış grupların inançlarını ifade etmek için tercih ettiği 
nıhle (çoğulu: nihal) terimi diğer terimler kadar yaygınlaşmamıştır. İnanç ve 
akide manalarına gelen nıhle kelimesinin daha geç tarihlerde terim olarak 
kullanımına pek fazla rastlanmamaktadır. Kitabın başlığındaki diğer sözcük 
olan  mille (çoğulu:  milel) ise İslâm dışındaki dinleri ifade etmektedir. Yani 
milel dinlerin; nihal ise fırkaların görüşleridir.  
Mezheb (çoğulu: mezâhib) terimi ise Mezhepler Tarihi edebiyatında daha 
çok “makâle”nin eş anlamlısı olarak söz, kanaat, inanç manalarında 
kullanılmıştır. Yani bu sözcük, mezhep ve cemaatlerin grupsal oluşumlarını 
ifade için değil; bu sosyal oluşumların düşünce ve inançlarını ifade için 
istihdam edilmiştir. Dilbilimci İbn Manzûr, lügatında mezheb kelimesine 
“takip edilen itikad” anlamını vermektedir. 
Bu bilgilerden anlaşılıyor ki, sözünü ettiğimiz Arapça kelimelerden 
sadece  fırka terimi somut bir sosyal oluşumu nitelemekte, makâle,  nıhle ve 
mezheb terimleri ise fikir ve düşünceleri ifade etmektedir. Türkçe’de durum 
biraz farklıdır. Dilimizde yaygın olarak kullanılan mezhep sözcüğü hem 
sosyal oluşumu hem de bu oluşumun düşünce ve pratiklerini birlikte 
tanımlamaktadır. İslâm Mezhepleri Tarihi adında yer alan mezhep kelimesi
söz konusu iki yönüyle anlaşılmaktadır. 
 
Edebiyâtı 
Mezhepler Tarihi araştırmacısı, mezheplerin oluşumlarına tesir etmiş tarihi 
olayları kaydeden İbn Sa’d, Belâzurî, Yakûbî, Taberî gibi müstakil İslâm 
tarihçilerini; hadis râvîlerini ve önemli tarihi şahsiyetleri tanıtırken çeşitli 
mezheplerin büyük simaları hakkında da bilgi veren Buhârî, İbn Ebî Hâtim, 
İbn Kuteybe, İbn Hallikân, Zehebî, İbn Hacer gibi biyografi yazarlarını; 
mezhepler arası polemiklerde çok kullanılan  şiîr ve belâğat numunelerine 
kitaplarında yer veren Câhız,  İbn Abd Rabbih, İsfehânî gibi edebiyatçıları; 
mezheplerin müellif ve edebiyâtını kaydeden İbnü’n-Nedîm gibi 
bibliyografyacıları ve tabii ki her mezhebin kendi yazarlarını  İslâm 
Mezhepleri Tarihi’nde başvuru kaynakları olarak değerlendirmeye almak-
tadır. Fakat bu kaynaklar bir tarafa, ilmi disiplinlerin her birinde görüldüğü 
gibi Mezhepler Tarihi’nin de kendine özgü bir yazıcılık geleneği olduğu 
unutulmamalıdır. Bu gelenek İslâm düşünce tarihinin hayli erken sayılacak 
bir döneminde oluşmaya başlamış, neticede önemli hacme ve şöhrete sahip 
bir edebiyât ortaya çıkmıştır. 
 

Yüklə 1,92 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   283




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin