176
Yakın Dönem Gelişmeleri
Yakın dönemdeki en önemli olay Yeniçerilik’le birlikte Bektaşî tekkelerinin
kaldırılması olmuştur. Kuruluşundan 16. asrın ortalarına kadar eğitimi,
becerisi ve disiplini ile devrin en iyi askeri birliği haline gelen ve askeri
başarılarda önemli katkısı olan Yeniçeriliğin disiplinini kaybetmesi üzerine,
II. Mahmut tarafından 1826 yılında kurumun varlığına son verilmiştir.
Yeniçerilik’le ilişkisi dolayısıyla peşinden Bektaşîlik üzerine gidilmiştir.
Birkaç Bektaşî babası idam edilmiş, direnenler sürgüne gönderilmiş, Anadolu
ve Balkanlar’daki tekkeler yer yer yıkılmış, kalanlar diğer tarikatların
hizmetine verilmiştir.
Ancak çok geçmeden yapılan hatanın farkına varılarak Bektaşîliğe
yeniden alan açılmıştır. İlk olarak, Amasya’da sürgünde bulunan Şeyh
Hamdullah Efendi 1833 yılında bağışlanıp Hacıbektaş’a dönmüş, Sultan
Abdülaziz (1861-1876) döneminde Bektaşîler yaklaşık on yıl içinde bazı
temel eserleri neşretme imkanı bulmuşlardır. Ayrıca bu dönemde Bektaşî
tekkeleri yeniden açılmaya ve canlandırılmaya başlanmıştır.
Osmanlı’nın son dönemlerinde yaşanan olaylarla bağlantılı olarak
Balkanlar’ın elden çıkmasıyla buradaki Alevî ve Bektaşî toplulukları büyük
güçlüklerle karşılaşmıştır. Anadolu’da verilen istiklal mücadelesine diğer
kesimler gibi candan katılan Alevî ve Bektaşî ocaklar, Cumhuriyet’in
kurulmasıyla birlikte yeni devleti benimseyip destek vermişlerdir. 1925
yılında tekke ve zaviyelerin kapatılmasıyla ilgili kanun çerçevesinde bütün
tarikatlar gibi Bektaşîlik’in dergah ve tekkeleri de kapatılmıştır. Uzun asırlar
merkezden uzak kırsal bölgelerde “kapalı toplum” olarak varlığını sürdüren
Kızılbaşlar, özellikle 1960-1970’lerde şehirlere gelmişler ve diğer toplum
kesimleriyle dostluk ve dayanışma içinde yaşamaya devam etmektedir.
Bugün başta Bulgaristan ve Arnavutluk olmak üzere Balkan ülkeleriyle
birlikte, ülkemizin ağırlıklı olarak Çorum, Amasya, Tokat, Kahramanmaraş,
Tunceli, Sivas illeri olmak üzere birçok yerleşim merkezinde hatırı sayılır
oranda Alevî ve Bektaşî yaşamaktadır.
Dostları ilə paylaş: