Microsoft Word +Islam Mezhepler Tarihi Yayin Nushasi MehmetAliBuyukkara +++

hakkını talep etsin, Allah, eyvallah” diyerek tercüman okurlar. Merhumun 
ödenmemiş borcu kalmışsa veya alacaklı  çıkarsa vasîler ödemeyi kabul 
ederler. Cem “öz gönül birliğiyle biz suçlarından vazgeçtik, Allah da affetsin. 
Ruhu  şâd olsun. Hak, erenlerin yardımcısı olsun” derler. Zâkirler ölünün 
ruhunu ta‘zîz amacıyla nefes ve düvâz okurlar.  
Önemli diğer bir erkân “Muharrem Erkânı”dır. Hz. Peygamber’in 
torunu Hz. Hüseyin, bütün müslümanlar tarafından olduğu kadar Alevî ve 
Bektaşîler tarafından da büyük bir sevgi ve saygı ile anılır. Onun siyasi 
ihtirasların uğruna yetmiş kadar taraftarı ile birlikte 10 Muharrem 61 (10 
Ekim 680) tarihinde acımasızca  şehit edilmesi özel bir erkânla hatırlanır ve 
katillerine lanette bulunulur. “Muharrem erkânı” adıyla anılan bu erkânda söz 
konusu topluluklar Kerbela olayını hatırlayıp şehitleri saygı ile anarlar. 
Son olarak değinilmesi gereken bir erkân “Düşkünlük Erkânı”dır. Yol 
mensubu bir canın ikrarına bağlı kalmayarak büyük suç işlemesi üzerine pirin 
talimatıyla toplum dışına itilmesine “düşkünlük”, suçlunun cezasını çekip 
pişmanlık duyması ve pîre teslimiyet arzusu üzerine yeniden topluma 
döndürülmesi için düzenlenen merasime de “düşkünlük erkânı” denir. Başka 
bir ifadeyle “düşkün” toplumdan kovulmayı gerektirecek derecede suç 
işleyen kimse, düşkünlük erkânı da verilen cezanın çekilmesi ve düşkünün iyi 
halinin görülmesine bağlı olarak onun yeniden yola kabulü için 
gerçekleştirilen cemdir.  
Alevîlik ve Bektaşîlik’te dönemlere ve bölgelere göre birtakım farklılıklar 
bulunmakla birlikte, bir fikir vermek üzere talibi toplum dışına iten suçlar 
beşli bir kategori halinde şöyle verilebilir: Birinci derecede olanlar suçlar 
komşu ve aileler arasında söz gezdirmek, ihbarcılık yapmak, görmediğini 
gördüm, duymadığını duydum demek, akrabaları birbirine düşürmek gibi 
zaaflardır. Bu zaafları sergileyen kimseler bir yıl ceme alınmazlar.  İkinci 
derecede olan suçlar komşusunun bağına bahçesine zarar vermek, 
başkalarının malını çalmak, haksız yere başkalarına hakaret etmek ve onları 
dövmek gibi suçlardır ve bu tür suçları  işleyen kimseler üç yıl ceme 
alınmazlar. Üç yıl sonra mürşit onların ceme alınmasına izin verirse 
öncesinde ilgili kişilerle helalleşmek, çalınan malları tazmin etmek şarttır. 
Üçüncü derecede suçlar yoksula faiz yoluyla para verip onların evlerini, 
barklarını satmak zorunda kalmalarına sebebiyet vermek, yetim malı yemek, 
mürşit yahut rehberiyle bozuşmak ve Ehl-i Beyt’e dil uzatmak gibi suçlardır. 
Böyle kimseler beş  yıl ceme kabul edilmezler. Dördüncü derecede suçlar 
bakire bir kıza zorla veya kandırarak sahip olmak, evli bir kadınla ilişkiye 
girmek, kısacası zina yapmaktır. Bu tür suç işleyenler yedi yıl ceme 
alınmazlar. Beşinci derecede olan suçlar kaza ile adam öldürmektir. Böyle 
kimseler on yıl ceme alınmazlar. Altıncı derecede suçlar bilerek adam 
öldürmek, kin veya düşmanlık sebebiyle cinayet işlemektir. Bu tür suç 
işleyen kimseler en az otuz yıl ceme kabul edilmezler.  
İşlediği suç dolayısıyla düşkün ilan edilen bir kimse belirtilen süre içinde 
ceme girmesi engellenmekle kalmaz, aynı zamanda toplum kendisi ile her 
çeşit ilişkiyi keser. Ev ziyaretlerine giden olmaz, yardıma ihtiyaç duyduğunda 
yardım edilmez, kimse kendisiyle konuşmaz, selam vermez. Sadece cenazesi 
olursa konuşma söz konusu olmaksızın cenazesinin defnine yardımcı olunur. 
Geçen zaman içinde düşkün, derin pişmanlık duyguları içine girerse, iyi 
halini ortaya koyarsa, gerekli yaptırımları karşıladıktan sonra düzenlenen bir 
cemle pir tarafından düşkünlüğü kaldırılırak yeniden yol mensubu olur. 

---

 
 
186
Cemlere iştirak eder, toplum kendisiyle normal biçimde ilişki tesis eder. 
Düşkünlüğün kaldırılmasıyla ilgili erkân musahiplik ve görgü erkânı gibi 
yine on iki hizmetin yerine getirildiği bir erkân olup, duruma özel 
gülbankların okunması gibi bazı küçük farklılıklarla onlardan ayrılır.  İcra 
edilen merasim sonunda dede, topluma, ilgili kişinin düşkünlüğünün 
kaldırıldığını ilan eder.