Microsoft Word +Islam Mezhepler Tarihi Yayin Nushasi MehmetAliBuyukkara +++
Yüklə 1,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Özet Mehdilik inancının İslâm öncesi kökenlerini ve İslâm düşüncesindeki yansı- malarını değerlendirebilmek. Tarih boyunca sosyal sarsıntıların ve bunalımların yaşandığı dönemler, hep karizmatik bir kurtarıcı fikrini ön plana çıkarmıştır. Bu durum, içerikleri farklı olsa da bütün dinlerde beklenen bir kurtarıcı düşüncesinin oluşmasını sağlamıştır. Yahudilik ve Hıristiyanlık bunun en somut örnekleri olup, konunun İslâm düşüncesindeki tezahürlerine de etkide bulunmuşlardır. İslâm’daki mehdilik anlayışı, daha çok Şiî çevrelerce sahiplenilmiş olmasına karşın, Sünni çevrelerde de karşılık bulmuştur. Şiîlik’te, beklenen on ikinci imamın bir vasfı olması dolayısıyla inanç meselesi olarak görülen mehdilik, Sünnîler için bir inanç meselesi niteliği taşımamaktadır. Ahmediyye mezhebinin sosyo-kültürel arka planını ve oluşumunu açıklayabilmek. Ahmedîyye mezhebi, Hint alt kıtasında Müslümanların İngiliz idaresinin baskısı altında ezildiği ve mehdilik söylemlerinin yüksek sesle dillendirildiği bir ortamda Mirza Gulam Ahmed tarafından kurulmuştur. O başlangıçta Hıristiyanlar’a ve İngilizler’e karşı İslâmiyet’i savunan bir ıslahçı olarak Müslüman çevrede ortaya çıkan bir kimseyken, zamanla söylemini daha ileri götürmüş ve beklenen mehdi olduğunu iddia etmiştir. Onun yaşadığı zaman diliminde Hindistan, Hinduizm, Hıristiyanlık ve İslâmiyet olmak üzere üç dinin birlikte yaşadığı bir bölgedir. O kendisinin İslâmi çevredeki mehdilik 204 iddiasını, diğer dinlerde de yer alan beklenen kurtarıcı fikri ile ilişkilendirmiş ve her üç dinin beklediği mehdi olduğunu ileri sürmüştür. Ahmedîyye mezhebinin temel görüşlerini açıklayabilmek. Ahmedîlik, Hint alt kıtasında Sünni İslâm anlayışı ekseninde ve mehdilik iddiaları çerçevesinde oluşmuş bir harekettir. K lasik anlamda tam bir mezhep hüviyeti taşımamaktadır; çünkü İslâm dininin doğrudan doğruya itikatla ilgili konularına giren meseleleri hakkında değil, kıyamet ve ahir zaman rivayetleri ile ilgili ikincil derecedeki birtakım hususlar üzerinde durmaktadır. Hareketin temel görüşleri, Mirza Gulam Ahmed'in mesihlik, mehdilik, nebilik gibi iddiaları çevresinde şekillenmiştir. İmana ilişkin görüşleri Sünni mezheplerin yaklaşımıyla paraleldir. Buna göre iman Allah’a, peygamberlerine ve onun Allah’tan getirdiklerine inanıp, dil ile ikrar, kalp ile tasdik etmek ve hayırlı işler yapmaktan ibarettir. Ahmedîlik, İslâm'ın ibadet ve muamelat konuların- da tamamen Hanefî mezhebinin yaklaşımını benimsemektedir. Ahmedîliğin, Sünnî mezheplerle en önemli ayrılık konularından birisini cihat konusundaki düşünceleri oluşturmaktadır. Buna göre silahla cihat devri geçmiştir. İslâm'ın yayılması için cihat, kalem ve dua ile yapılmalıdır. Bâbîlik-Bahâîliğin dini-kültürel arka planını ve oluşum sürecini açıklayabilmek Bâbîlik-Bahâîlik İran’da daha çok Şiî İslâm anlayışı merkezinde gelişmiştir. Şirazlı Mirza Ali Muhammed Bâb’ın kurucusu olduğu hareketin arka planında İmâmiyye Şîası’nın tasavvufi bir yorumu niteliğindeki Şeyhîlik tarikati yatmaktadır. Mirza Ali, Şeyhîlik tarikatının lideri olan Kazım Reşti’nin ölümünden sonra geleceğini haber verdiği mehdi görüşünü merkeze alarak üç aşamalı bir süreçte hareketini kurdu. O ilkin beklenen mehdiye açılan kapı (bâb) olduğunu iddia etti. Daha sonra kendisinin beklenen mehdi olduğunu ileri sürdü. En sonunda da yeni bir dinle gönderilen bir peygamber olduğunu iddia etti. Onun ölümü üzerine Bâbîlik içerisinde bölünme yaşandı. Ancak taraftarların pek çoğu Bahâullah olarak isimlendilen Mirza Hüseyin Ali’ye tabi oldular ve hareket bundan sora Bahâîlik olarak anılmaya başlandı. Bâbîlik-Bahâîliğin temel görüşlerini açıklayabilmek.. Bâbîlik-Bahâîlik İslâm sınırlarını zorlayan bir takım görüşlere ve yaklaşım tarzlarına sahip olması sebebiyle İslâm kültüründen kaynaklanan ancak İslâm dairesinden çıkan bir mezhep olarak görülmüştür. Ancak mezhebin taraftarları, Bâbîlik-Bahâîliği yeni bir din olarak temellendirmeye çalışmışlardır. Mezhebin esasları daha çok Bâb Mirza Ali’nin görüşleri ve düşünceleri üzerine kuruludur. O sırasıyla, mehdiye açılan kapı, mehdilik ve peygamberlik iddialarında bulundu. En son aşamada yeni bir din getirdiğini ve bu dinin kutsal kitabının el-Beyân olduğunu ileri sürdü. 19 sayısına kutsal bir değer atfedildi ve bu sayı her şeyin temeli kabul edildi. Mezhebin Bahâîlik sürecinde de Bâb Mirza Ali’nin görüşleri varlığını korudu. Bahaullah Mirza Hüseyin Ali tarafından yazılan el-Îkan ve el-Akdes isimli kitaplar vahiy mahsulü olduğu iddiasıyla kutsal kitap olarak görüldü. Bahâîliğe göre namaz ferdi olarak günde üç defa Allah’ı anmaktan ibarettir. Oruç on dokuz gün olarak bir perhiz şeklinde ifa edilir. Hac, Bâb ile Bahâullah’ın yaşadıkları mekanları ziyaret etmektir. Bahâîliğe göre, Bahâullah’tan sonra da peygamber gelecek, ancak bu onun zuhurundan 1000 yıl sonra gerçekleşecektir. Yüklə 1,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|