Microsoft Word +Islam Mezhepler Tarihi Yayin Nushasi MehmetAliBuyukkara +++
Yüklə 1,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Allah’ın sıfatlarının zâtından ayrı olmadığını söylemeleri, Kur’an’ı
mahluk kabul etmeleri ve ahirette şefaati inkar etmeleri İbâdîler’in Mu‘tezile etkisinde kaldığını göstermektedir. Ancak kulların fiileri konusunda Mu‘tezile’den ayrı düşündükleri anlaşılmaktadır. İbâdiyye’ye göre hayır da şer de Allah’tandır. Kulların fiilleri, Allah’ın dilemesi ve yaratmasıyla meydana gelir. Büyük günah meselesinde İbâdiyye mutedil bir yol izleyerek diğer Hâricî gruplardan ayrılmıştır. İbâdiyye’ye göre amel, imandan bir parça olmakla birlikte, amelsizlik ya da büyük günah bir Müslümanı dinden çıkarmaz, onu doğrudan kafir yapmaz. Amelsizlik ve günahkarlık yine küfür olarak adlandırılmaktadır; fakat bu küfür “nankörlük” anlamında “nimet küfrü”dür. Bu çeşit küfür insanı bu dünyada dinden çıkarmaz. Tevbe ederse Müslümanlığa döner ve ebedî ahiret cezasından kurtulur. Tevbe etmez ise ahirette ebedî cezaya müstehak olur. Nimet küfrü halinde olan Müslümanın canı, malı, ırzı diğer Müslümanlara haramdır. Bu dünyada dinden çıkaran küfür ise, bilinen manasıyla Allah’ı, O’nun birliğini, nübüvveti, Kur’an’ı inkar manasında “şirk küfrü”dür. Bu küfür üzere olan insanlarla emr bi’l-maruf uyarınca bu dünyada mücadele edilir. Bu görüşüyle İbâdiyye, el-menzile beyne’l-menzileteyn teorisini savu- nan Mu‘tezile mezhebiyle benzeşmektedir. İbâdîler’in ibadetler ve muamelât konusunda, Uman ve Kuzey Afrika’da beraber yaşadıkları Sünnî Müslümanlarla herhangi bir mühim farklılığı bulunmamaktadır. Bu sebeple devam ettikleri camileri ayrı değildir. Mezhep ayrılığı gözetmeksizin birbirleriyle evlilik münasebeti kurabilmektedirler. Konumuz olan İbadilik ile ilgili daha ayrıntılı bilgi edinmek için Ethem Ruhi Fığlalı’nın İbâdîliğin Doğuşu ve Görüşleri adlı kitabını okuyunuz. Günümüzde İbâdiyye, başta Uman olmak üzere Hadramut, Zengibar, Libya, Tunus, Cezayir ve Batı Sahrâ'nın çeşitli yerlerinde varlığını sürdürmektedir. 2/8. yüzyılın ortalarından bugüne kadar Uman'da altmışın üzerinde imam seçildiği bilinmektedir. 18. yüzyıldan itibaren bir İbâdî sultanın hâkimiyetiyle İbâdî kabilelerinin liderleri tarafından seçilen dinî ve dünyevî yetkileri haiz imamın mücadelesi, Uman'da politik ve dinî tarihin odak noktasını oluşturmuştur. Son asırda Uman sultanları, seçilen İbâdî imamlarını kabile liderleri gibi değerlendirmiştir. 1992 yılı itibariyle nüfusu 1.500.000 civarında bulunan Uman'ın %40-45'i İbâdî mezhebindendir. Uman Sultanı Kâbus b. Saîd b. Teymûr da İbâdiyye mezhebine mensup olup, 1749'dan bu yana idareyi elinde bulunduran hanedanın temsilcisidir. Günümüzde İslam âlemindeki bütün İbâdîler'in sayısı kesin olarak 50 bilinmemekle birlikte iki-üç milyon civarında oldukları tahmin edilmektedir. Sayıca pek fazla olmayan Hadramut İbâdîleri yanında Zengibar'daki İbâdîler daha çoktur. Son yıllarda halkın çoğunun Şafiî mezhebine girmesiyle İbâdî sayısında azalma gözlenmekle birlikte yine de Zengibar'ın hâkim ailesi ve çevresi İbâdiyye'ye mensuptur. İbâdîlik Kuzey Afrika'nın özellikle Berberî kabileleri arasında yaygındır. Libya'da Trablus'un Züvâre ve Cebel-i Nefûse bölgelerinde, Tunus'un Cerbe mıntıkasında ve Cezayir'in Vercelân ve Vâdi Mizâb mevkilerinde yaşayan halk arasında İbâdîlik devam etmektedir. İbadilik dışındaki bütün Hârici fırkaların kısa sürede etkilerini kaybetmesne karşın, İbadiyye fırkasının günümüze kadar gelebilmesinin sebepleri konu- sunda sizin söyleyebilecekleriniz var mıdır? Yüklə 1,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|