Microsoft Word +Islam Mezhepler Tarihi Yayin Nushasi MehmetAliBuyukkara +++

Ulûhiyet: Eş‘arî, Allah'ın varlığına ancak akıl yürütme yöntemiyle 
ulaşılabileceğini kabul eder. O'nun varlığına ilişkin bilgiler, insanda doğuştan 
mevcut olan zaruri bilgiler türünden değildir. Aksi halde varlığı hakkında 
şüpheler ileri sürülmezdi ve sonuç itibariyle herkes zorunlu olarak O'na iman 
ederdi. Allah'ın mevcudiyetini idrak etmek için insanın hangi unsurdan 
yaratıldığını, bir damla sudan nasıl mükemmel bir varlık haline geldiğini 
düşünmesi yeterlidir. Allah'ın ezelî sıfatları vardır. Âlim, Kâdir, Hay, Mürîd, 
Mütekellim, Semî’, Basîr oluşu O'nda ilim, kudret, hayat, irade, kelâm, sem’ 
ve basar sıfatlarının bulunduğu anlamına gelir. Başka bir ifadeyle Allah 
ilimle âlim, kudretle kâdirdir. Hayat, ilim, irade ve kudret sıfatları, fiilleri 
yoluyla; sem', basar, kelâm, bekâ sıfatları da zâtının eksiklikten tenzih 
edilmesini gerektiren aklî zaruretle bilinir.  
Eş‘arî, Kur’ân ve sünnette zikredilen Allah'ın bütün sıfatlarının varlığını 
kabul etmiş, bunların, Allah'ın zâtına yakışan sıfatlar olduğuna ve 
yaratılanlardaki sıfatlara asla benzemediğini bildirmiştir. Meselâ, Allah 
Tealâ'nın görmesi, işitmesi ve konuşmasının, yaratılanların görmesine, 
işitmesine ve konuşmasına benzemediğini ifade etmiştir. Eş‘arîler'in 
çoğunluğu vech, yed, istiva, nüzûl gibi haberî sıfatlara ilişkin nasları mecaz 
kabul ederek zât, nimet veya kudret, hâkimiyet ve rahmet gibi mânalarla 
te'vil etmişlerdir. Fakat Eş‘arî ve Bâkıllânî, ayrıca son merhalede Cüveynî, 
Allah'ı yaratıklara benzemekten tenzih etmekle birlikte haberî sıfatları te'vil 
etmeyi isabetli bulmamış, bu konuda Selef anlayışını benimsemişlerdir. 
Rü’yetullah: Allah'ın görülmesi aklî bir imkânsızlığa götürmediği için 
mümkündür. Dünyada Allah sadece Hz. Peygamber tarafından görülmüştür; 
âhirette ise bütün müminlerce görülecektir; rüyada görülmesi ise imkânsızdır. 
Eş‘arî, Mutezile ve Müşebbihe fırkaları arasında orta yolu tutarak Allah 
Tealâ'nın kıyamette, herhangi bir şekle girmeyerek ve herhangi bir sınır tayin 
edilmeyerek görüleceğini söylemiştir. Bu ittifaka rağmen Eş‘arîler kendi 
aralarında rü’yetullahın aklen ispatı ve dünyada vukuu konularında görüş 
ayrılığına düşmüşlerdir.